Rekenstoornissen/ dyscalculie
Terminologie
Niet éénduidig.
Onderscheid tussen ‘mathematical learning disabilities’ (MLD) en ‘dyscalculia’.
o Bv. D. Geary Dyscalculie verwijst naar neurologische problematiek.
Merendeel: ‘Mathematical learning disabilities’ (MLD) = ‘dyscalculia’ (geen onderscheid).
o Rekenstoornis = Dyscalculie. Synoniemen.
o Keuze in deze cursus.
Definitie
Dyscalculie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen met het
aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van tel- en rekenvaardigheden.
Onderkenning van dyscalculie:
o Achterstand:
Het vaardigheidsniveau ligt significant onder hetgeen van het individu,
gegeven diens leeftijd en omstandigheden, gevraagd wordt.
o Didactische resistentie:
Het probleem blijft bestaan, ook wanneer voorzien wordt in adequate
remediërende instructie en oefening.
o Exclusiviteit:
Uitsluiten van alternatieve verklaringen/ vaststellen van comorbiditeiten.
MAAR …
o In tegenstelling tot lezen, bestaat rekenen/ wiskunde uit verschillende
deelvaardigheden.
Discussie: Met welke deelvaardigheden moeten we rekening houden als we
bv. dat achterstands- of hardnekkigheidscriterium proberen in beeld te
brengen?
o Toenemende complexiteit doorheen schoolloopbaan.
Voor de definitie in Vlaanderen hebben we de afspraak gemaakt dat voor het
achterstandscriterium, en dus ook voor het hardnekkigsheidscriterium, we in
eerste instantie kijken naar de basale tel- en rekenvaardigheden (basis van
rekenen/ wiskunde).
o Bestaan er subtypes?
Iets meer éénduidigheid over dan bij dyslexie.
,Prevalentie
Varieert naargelang de gebruikte definitie.
o Vooral afhankelijk van de cutoff-score.
Wij gebruiken cutoff-score van percentiel 10 voor het achterstandscriterium.
Bij DSM-V gebruikt men percentiel 7.
3-8% in Vlaanderen.
Jongens = meisjes.
Een groot deel heeft bijkomende leerstoornissen.
o Hoge comorbiditeit tussen dyslexie en dyscalculie.
Gedragskenmerken dyscalculie
We staan stil bij 4 domeinen uit de reken- en wiskunde ontwikkeling:
Tellen.
Aanvankelijk rekenen.
Hoofdrekenen.
Vraagstukken.
Tellen
De exacte hoeveelheid van een aantal objecten bepalen.
o Vereist in eerste instantie kennis van de telrij.
o Kennis van de telprincipes. Wanneer je op een adequate manier een hoeveelheid
wilt vaststellen, moet je aan bepaalde principes tegemoetkomen.
Één-op-één relatie, stabiele volgorde van de getallen, kardinaliteit,
abstractie, irrelevantie van volgorde (ontwikkelt relatief laat).
Subiteren vs. tellen.
In heel dit domein is toch een belangrijk deel van studie het idee
van subiteren vs. tellen. Tot een zeker hoeveelheid zien mensen in
een oogopslag (zonder een activiteit te moeten doen) over hoeveel
het gaat.
Hier zie je een schematische voorstelling van een experiment
waarbij men hoeveelheden laat bepalen (1 – 9) en kijkt hoelang het
duurt vooraleer de persoon in kwestie de hoeveelheid ziet.
Als je kijkt vanaf 5 tot 9, zie je een lineaire toename van
reactietijd hebt, gekoppeld aan de hoeveelheid waar duidelijk is dat
men moet tellen.
Bij de eerste drie zie je dat eigenlijk die toename van tijd die je nodig hebt om die hoeveelheid te
bepalen zich daar niet voordoet. Dat betekent dat je die 1 even snel ziet als die 3. Dat noemen we
subiteren (subit = onmiddellijk).
Dat subiteren is heel sterk afhankelijk van de structuur van de objecten
, Belangrijke basis voor het aanvankelijk rekenen.
Kinderen met dyscalculie:
o Tellen even accuraat, maar trager.
o Kleinere subitizing range?
Dat wilt zeggen dat waar hun leeftijdsgenoten bv. tot 3 of tot 4 in een
oogopslag zien, dat dat voor hen iets minder groot is.
Door structuur aan te bieden gaan we dat subtiteren ondersteunen.
o Vertraagd begrip telprincipes.
Aanvankelijk rekenen
Toenemend efficiënte telstrategieën:
o Alles tellen (counting-all).
2 + 5 = . : 1,2 en 1,2,3,4,5 1,2,3,4,5,6,7.
Eventueel met behulp van vingers.
o Doortellen (counting-on).
Counting-on-first: 2 + 5 = . : 2 … 3,4,5,6,7.
Counting-on-larger: 2 + 5 = . : 5 … 6,7.
Langzaamaan ontwikkeling van rekenfeiten:
o Probleem-antwoord associaties in LTG.
Bepaalde oplossingen worden als onmiddellijke associatie in ons LTG
opgeslagen. Hier komt (bij de meeste) geen rekenen meer aan te pas.
Automatisatie door herhaling!
2 + 5 = . : … 7.
Rekenstrategieën:
o Gebruik van rekenfeiten om het antwoord uit te rekenen.
o Gebruik van rekenprincipes.
6 + 7 = 6 + 4 = 10, 10 + 3 = 13.
6 + 7 6 + 6 = 12 +1 = 13.
Geheugenstrategie procedurele strategie.
o Onderscheid tussen procedurele strategieën en geheugenstrategieën.
Procedurele strategieën = telstrategieën en rekenstrategieën waarbij we
procedures toepassen.
Geheugenstrategieën = kunnen we hanteren wanneer we de feiten gewoon
opgeslagen hebben.
