Resume
Samenvatting Pre- & protohistorie
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Alles wat de prof zegt tijdens de les + afbeeldingen! perfect om te studeren voor het examen ik behaalde hiermee 17/20
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Pre- & protohistorie 2022-2023Pre- & protohistorie
• Hoofdstuk 1 - Algemene inleiding
• Hoofdstuk 2 – Mens en Natuur
• Deel I: Steentijden
• Hoofdstuk 3 – Vroeg- en midden paleolithicum
o Vroeg paleolithicum in Afrika
o Vroeg paleolithicum in Europa
o Midden paleolithicum
• Hoofdstuk 4 - Laatpaleolithicum in NW-Europa
• Hoofdstuk 5 - Mesolithicum in de Lage Landen
• Hoofdstuk 6 - Landbouwers en veetelers uit de jonge steentijd
• Deel II: Metaaltijden
• Hoofdstuk 7 - Vroege & middenbronstijd (2300-1100 v.Chr.)
• Hoofdstuk 8 - Late Bronstijd (1100- 750 v.Chr.)
• Hoofdstuk 9 - Vroege Ijzertijd: Hallstatt (750-450 v.Chr.)
• Hoofdstuk 10 - Midden- en Late Ijzertijd: La Tène (450-50 v.Chr.)
• Hoofdstuk 11 - Overgang naar de Gallo-Romeinse tijd (50 v.Chr.-
70 n.Chr.)
1
,Pre- & protohistorie 2022-2023
ALGEMENE INLEIDING
1) Tijdlijn
Hieruit kunnen we afleiden dat het klimaat sterk schommelt, te zien aan de afwisseling van ijstijden
& tussen-ijstijden.
Klimaat zal het milieu bepalen en invloed hebben op de fauna & flora van dat gebied en hierdoor ook
invloed hebben op mens & dier.
Periodes: Paleolithicum, Mesolithicum, Neolithicum
- Neolithicum: Periode van de landbouw en veeteelt
- Mesolithicum: Periode waarin mensen nog aan jagen, visvangst en plukken deed. Hier was
men nog jager-verzamelaar
- Paleolithicum: De oude steentijd (onderverdeeld in vroeg, midden & laat)
-->Protohistorie: de metaaltijden (brons- & ijzertijd) begint 200V.C. – eindigt aan het begin v/d
tijdrekening wanneer de Romeinen komen
Definitie pre & protohistorie: Nauwelijks geschreven bronnen in deze periode. We doen beroep op
de archeologie & de iconografische bronnen.
Prehistorie: de periode waarin geen geschreven bronnen zijn. Varieert mondiaal omdat het schrift
overal op andere momenten ontstaat. (Bij ons kwam dit pas bij de Romeinen)
Protohistorie: periode waar elders in de wereld wel al geschrift is maar nog niet in de regio waar je
het over hebt.
2
, Pre- & protohistorie 2022-2023
2) Geschiedenis v/d (prehistorische) Archeologie
De prehistorische archeologie kende een andere ontwikkeling dan de historische archeologie:
- Werd in W-EU gestimuleerd door het nationalisme + ontwikkelingen in de geologie &
biologie rond de evolutie (inzicht groeit dat de mens ouder is dan wat het scheppingsverhaal
vertelde).
19e eeuw
- Antediluviale mens = de mens van voor de zondvloed, de prehistorische mens (Lyell &
Darwin)
- Pioniers v/d 19e eeuw in de protohistorie: Thomsen (relatieve chronologie) + Worsaae
(stratigrafie die weer een relatieve chronologie bevestigt) + Montelius (typologische
methode)
- (Eind 19e eeuw sociaal darwinisme --> primitief vs beschaving)
3 grote archeologische paradigma’s:
1) De cultuurhistorische benadering (waar wij ons vooral mee bezig houden)
- Definiëren van archeologische culturen, het samen horen van typische voorwerpen
in een bepaalde voorwerpen in een bepaalde tijd die zich onderscheiden van andere
groepen. Vertrekken vanuit het archeologisch materiaal en deze te groeperen op een
beschrijvende manier.
2) Processuele archeologie
20e eeuw
- Men geraakte meer geïnteresseerd in de processen van het verleden.
- Ambitie om de archeologie wetenschappelijker te maken → hypothetico-deductief:
van een hypothese naar het testen van theoretische modellen (=middle range
research)
- Op zoek naar wetmatigheden van menselijk gedrag
3) Post-processuele archeologie
- Men vond dat men te weinig de mens in deze processuele archeologie, volgens hen
zijn mensen individuen, elke regio is anders, je kan er geen wetmatigheden op
toepassen
- De culturele actoren zijn een soort agency in dit menselijk bestaan
- Men moet elke cultuur particulier bekijken en begrijpen
- Het is nooit objectief omdat je vanuit je eigen cultuur/kader vertrekt
- Artefacten krijgen pas betekenis wanneer je er zelf betekenis aan geeft
We zijn alsmaar meer multi & cross disciplinair, ook wordt het maatschappelijker, het heeft een
erfgoed verhaal.
3) Bronnenmateriaal & bewaringstoestanden
Archeologische sites:
- Abris-sous-roche & grotsites
- Openluchtnederzettingen
- Afvalhopen
- Tells
- Begraafplaatsen
- Depots
- Monumentale structuren
- Steenbouw
3
, Pre- & protohistorie 2022-2023
4) Bronnenmateriaal:
− Lithisch materiaal
− Voorwerpen in been & gewei
− Ceramiek
− Glas
− Metalen voorwerpen
− Vergankelijke materialen
1) Lithische artefacten:
--> artefacten in steen, meestal werktuigen, altijd een afbouwproces, een reductieproces met
afslaan.
Productie: Men selecteert een steen, prepareert deze, gaat dit bewerken.
Je kan tot eindproduct gaan of tot halffabricaten wanneer je aan de kern komt (deze zullen later nog
bewerkt worden, meestal voor werktuigen)
- Werktuigen worden geproduceerd door: retouchering, polijsten of schachting van halffabricaten =
consumptiefase (deze objecten worden gebruikt en terug bewerken wanneer deze minder scherp
zijn BV) --> cyclisch verloop van gebruik v/h object naar aanpassing en bewerking om terug te
gebruiken
VROEG PALEOLITHICUM TECHNIEKEN:
Vooral vuistbijlen, er wordt veel afval
achtergelaten, veel halffabricaten
Men gaat deze niet pollijsten
In de loop van 2 miljoen jaar komen er veranderingen in
dit productieproces, men gaat het proces verfijnen in
het MIDDEN PALEOLITHICUM techniek:
-Men gaat dit choppingtool verfijnen en symmetrisch
maken. Een hele stap in de ontwikkeling van de
materiële cultuur. (Homo erectus) --> met 1 tik zullen ze
een grote afslag maken die een scherpe schijf zal
overlaten
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ansoclaeys. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
53340 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans