TIJD EN SAMENLEVING
INLEIDING
Maatschappelijke domeinen:
− Politiek: bestuur, oorlog en vrede, territorium
− Economisch: landbouw, veeteelt, handel, industrie
− Sociaal: organisatie van de samenleving, multiculturaliteit, arm en rijk
− Cultureel: levensbeschouwelijk, religie, kunst en cultuur, wetenschap en techniek
− Milieu: omgeving, fysisch, geografisch, topografisch
Periodes:
− Oudste tijd (… - 800 v.C.)
− Oudheid (ca. 800 v.C. – ca. 500 n.C.)
− Middeleeuwen (ca. 500 – ca. 1500)
− Nieuwe tijd (ca. 1500 – ca. 1800)
− Nieuwste tijd (ca. 1800 – 1945)
− Eigen tijd/ hedendaagse tijd (1945 - …)
➔ Verschillend bij katholiek onderwijs en GO/OVSG
Maatschappijvormen:
− Nomadische maatschappij (eerste mensen)
− Agrarische maatschappij (landbouw)
− Agrarisch-stedelijke maatschappij (vestigen op 1 plek)
− Industriële maatschappij (handenarbeid)
− Informatie maatschappij (huidige maatschappij)
Circa/ca. = gebeurtenissen rond die periode
→ Op einde nieuwste tijd en start eigen tijd staat geen circa
= bij 1945 → exacte datum einde 2 e wereldoorlog, weten we zeker, is belangrijke datum
v.C. of n.C. = ‘voor Christus’ ‘na Christus’, gebruiken als er verwarring mogelijk is
Eeuwaanduiding: 100 jaar = eeuw
• 1 – 100 = 1 e eeuw • VIIIe eeuw = begin: 701 einde: 800
• 101 – 200 = 2 e eeuw • XXIe eeuw = begin: 2001 einde: 2100
• 1500 = 15 de eeuw • IIIe eeuw v. C. = begin: 300 v.C. einde: 201
• 1789 = 18 e eeuw v.C.
1
Emma Matten
, OUDSTE TIJD (… - 800 V.C)
1. WAT VOORAFGING
1.1 ONTSTAAN VAN AARDE EN HEELAL
= Big Bang- of oerknaltheorie → 13,7 miljard jaar geleden
− Heelal zet nog steeds verder uit
→ Er ontstonden sterren (dus ook de zon) -> 4,5 miljard jaar geleden
→ Door stortbui (duurde 60.000 jaar) vormen van meren, zeeën en oceanen (ontstaat eerste levende wezens)
→ Aarde bestaat uit één supercontinent = Pangea
= valt langzaam uiteen (vandaag ook nog)
1.2 HET EERSTE LEVEN
− https://www.youtube.com/watch?v=UijyVcdEVjA
1. Eerste levensvormen = ééncellige organismen (pantoffeldiertjes)
2. Evolueerden naar meercellige organismen (kwallen, wormen, schelpdieren…)
3. Hierna ontstaan eerste vissen (eerste gewervelde dieren)
4. Ontstaan nieuwe dierensoort amfibieën (vissen voedsel zoeken aan land, krijgen poten van vinnen)
5. Dan ontstaan van reptielen
6. Ontstaan van dinosauriërs
7. Dino’s uitgestorven door enorme meteoriet
8. Vanuit vliegende reptielen evolueerden vogels
9. Vanuit andere reptielen ontstaan zoogdieren
10. Ontstaan primaten; waar aap, mensaap en mensachtigen van afstammen (80 miljoen jaar geleden)
Eencellige organismen → meercellige dieren → eerste vissen → amfibieën → reptielen → Dinosauriërs →
vogels → zoogdieren → primaten
= Evolutietheorie – Charles Darwin (wij zijn afkomstig van een aap)
2
Emma Matten
, 1.3 VAN AAP TOT MENS
Uit zoogdieren ontwikkelen zich de primaten
Huidige halfapen, apen, mensachtigen en mensen stammen ervan af
1.4 OP 2 BENEN LOPEN
Sinds 7 à 6 miljoen jaar geleden, reactie op krimpen woud en overgang naar savanne (vreemde keuze want
breng veel rug- en knieproblemen)
Voordeel: hogere uitkijk mogelijkheden, vrijkomen handen, minder energie
Nadeel: rug- en knieproblemen, moeilijkere bevallingen (groter hoofd en kanteling bekken)
1.5 MENSACHTIGEN EN MENS ENSOORTEN
− Australopithecus
− Homo Habilis
− Homo erectus
− Homo Heidelbergensis
− Homo Sapiens
+ Bijlage Tabel
2. DE NOMADISCHE SAMENLEVINGSVOR M
2.1 BEGRIJPEN: WAT, WAAR EN WANNEER?
→Nomaden = eerste mensen, trekken rond, geen vaste verblijfplaats
→ Leefden in tijdelijke kampementen
→ Zijn jagers-verzamelaars
2.2 ANALYSEREN EN DUIDEN
MILIEU
− Out of Africa: Homo Erectus, eerste soort buiten Afrika
− Grot in primont, Luik (Homo Heidelbergensis)
− Grot van Spy (Homo Neanderthalensis)
− Verspreiding van de Homo Sapiens
− Ijstijd = periode waar temperatuur lager ligt dan periode ervoor
Hoe over zee geraakt? Was bevroren en hebben over gewandeld
Belangrijk
3
Emma Matten
