Samenvatting van het vak Toxicologie van de Nederlandse Master Basis en Translationeel Onderzoek gegeven door Jan Tytgat. Notities en extra informatie zijn erin verwerkt.
1) Acute intoxicatie
= eenmalige blootstelling in korte tijd
Bv: heroïne overdosis
2) Subacute intoxicatie
= herhaalde inname (chronische blootstelling) van niet-toxische dosis
Concentratietoename over de tijd geeft toxisch effect
Irreversibele effecten door herhaalde inname
Bv: aspirine + salicylaten in groenten
3) Chronische intoxicatie
= langdurige blootstelling (maanden – jaren)
Bv: lood intoxicatie door loden waterpijpen
Bv: cadmium intoxicatie door rubberverbranding
4) Laattijdige effecten
- Belangrijkste intoxicaties
- Oorzaak en gevolgen moeilijk te achterhalen
- Immunologische, carcinogene, neurologische gevolgen
Bv: dioxine intoxicatie door toevoeging aan veevoeder -> via vleesconsumptie in mens
Bv: opzettelijke dioxine vergiftiging
Bv: PFOS in afvalwater van fabriek sijpelt in bodemwater => in moestuinen van omwonenden
=> inname via groenten => accumulatie in spier- en vetweefsel => endocriene en
immunologische verstoring + carcinogeen
DETERMINANTEN IN DE EXPOSITIE
1) Toedieningsvorm
- Opgeloste vorm is beschikbaar voor resorptie
- Wijze van inname (oraal, rectaal, parenteraal) bepaald opname en verdeling over lichaam
2) Farmaceutische en biologische beschikbaarheid
Rangschikking farmaceutische vormen voor orale
toediening tov snelheid vrijzetting actief deel
EN snelheid van vrijzetten bepaald bloedconcentratie actieve stof ifv tijd
- A: te snelle vrijzetting => toxisch
- C: te trage vrijzetting => geen werking
1
, 3) Externe factoren
- Voedsel inname
Drug langer in maag => afbraak zuurgevoelige medicatie => resorptie minder
Tragere resorptie, maar zelfde totale hoeveelheid => max plasmaspiegel lager
- Deeltjesgrootte
- Lipofiele stoffen via huid opgenomen hangt af van:
- Olie/water of water/olie
- Vochtigheidsgraad
- Omgevingstemperatuur
TOXICO-KINETISCHE FASE (ADME)
OPNAME MANIEREN
PASSIEVE DIFFUSIE
3 voorwaarden:
1) Concentratiegradiënt over het membraan
Diffusiewet van Fick:
- dX/dt = hoeveelheid diffunderend product/ tijdseenheid (= Vdiff)
- k = diffusieconstante
- P = verdelingscoëfficiënt
- O = oppervlakte diffusiemembraan
- d = dikte diffusiemembraan
- (X1-X2) = concentratiegradiënt
- X1 = uitwendige concentratie
- X2 = inwendige concentratie
- k’ = permeabiliteitsconstante
DUS: Vdiff ~ concentratieverschil aan beide zijden van de CM
EN: Xu >> Xi=> Vdiff vooral bepaald door uitwendige concentratie
2) Vet oplosbaar xenobioticum
- In vivo: diffusie van waterig milieu (bloed) naar waterig milieu (cytoplasma) gescheiden door
lipofiele membraan
- Passage stof (S): afh v evenwicht hydrofiele en lipofiele groepen binnen S
P = lipoid/water verdelingscoëfficiënt
Hoge of lage P => weinig resorptie > geraken niet door membraan
Beste: middelmatig hydrofiele moleculen
Bv: alcoholen en barbituraten
Barbital (lage P) => trage maar lange werkingsduur
Secobarbital (hoge P) => snelle maar korte werkingsduur
3) Niet-geïoniseerde substantie
= passieve diffusie: enkel niet geïoniseerde vormen
1) pH uitwendig milieu is belangrijk voor zuren en basen
2) veel medicatie is een ZZ of ZB
FILTRATIE VIA PORIËN
= passage kleine, polaire en H2O opl xenobiotica
- concentratiegradiënt
passief transport: geen E nodig
MW: 100 – 400 Da
Bv ethanol, glycerol, ureum
Ionen: ook elektrisch gradient
- Membraan-toxicologie
= studie over hoe zware metalen zich gedragen in het lichaam
= nagaan hoe zware metalen interageren met poriën en zo toxisch zijn
Neurologische aandoeningen door intoxicatie
ACTIEF TRANSPORT
- Gebruik van membraan carrier en metabole E
- Geïnhibeerd door metabole vergiften
- Hoge conc substraat => verzadiging carriers (Vmax) => tragere transportsnelheid
- #moleculen/TE afh v capaciteit van transportsysteem
#bindingsplaatsen
Turnover per bindingsplaats (= Kd van farmacon-carrier complex)
= hoe gemakkelijk ligand bindt of loskomt
- Selectiviteit van transportsysteem
Competitie tussen stoffen <-> passieve diffusie
Bv: Na/K pomp in het hart
- Na en K ionen over membraan pompen tegen gradiënt in
- Oubaïne (hartglycoside): inhibitie => hartfalen
GEFACILITEERDE DIFFUSIE
3 voorwaarden :
1) Specifieke membraan-carrier bv: GLUT voor glucose transport
2) Concentratie-gradient over de membraan bv: Veel EC glucose en weinig IC
3) Verzadiging bij hoge substraat concentraties
3
, FAGO/PINOCYTOSE
= transport onoplosbare substantie (vast deeltje, fago) of vloeistof (vloeibaar deeltje, pino)
Bv: asbest als bouwmateriaal in daken
- Carcinogeen
- In vaste vorm geen gevaar
- Verbranden => vrij in de lucht => opname via fagocytose => chronische inflammatie => DNA schade
OPNAME WEGEN
OPNAME VIA ORALE WEG
- Voeding
- Overdosering geneesmiddelen
- Accidentele inname chemicaliën
Bv: bestrijdingsmiddelen landbouw of reinigingsproducten
Bv: reinigingsproducten in de buurt van kinderen
- Opname
- Over volledige maag-darm-stelsel
- Via mond en tongslijmvliezen
- Verschillen in effectieve oppervlakte en pH van oplossingen
- Voorbeelden:
- Barbituraten (zwakke zuren)
Geen opname in mond (pH hoog => ionen)
Opname in maag en darm (pH laag => geen ionen)
- Neutrale producten
Opname maag en darm
Opname afh van vetoplosbaarheid ipv pH
OPNAME VIA HUID
- Constante blootstelling aan xenobiotica
- Grote A voor resorptie
- Weinig toegankelijk owv samenstelling
= passage door meerdere lagen <-> long/ GI stelsel: 1 barrière
1) Epidermis/ hoornlaag/ stratum corneum
2) Dermis/ cutis
3) Hypodermis/ subcutis
- Polaire stoffen enkel bij gehydrateerde hoornlaag
= passieve diffusie
- Lipofiele stoffen via lipide matrix CM
= passieve diffusie (MG < 1000)
- Passage dermis -> interstitieel transport -> bloedvaten en lymfe
Bepalende factoren
1) Molecuulgrootte
2) Lipofiele karakter stof
3) Plaatselijke omstandigheden: huidtype en beharing, vochtigheid en T, zweetsecretie, transport via
haarfollikels en talgklieren, type emulsie
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur JenteDG. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
