Dermatologie
Les 1: Bouw en functie huid, anamnese en onderzoeken,
epidemiologie
Onderzoekstechnieken:
- Digitale fotografie
- Woodlamp onderzoek: UVA voor bv. vitiligo -> Erythrasma, Corynebacterium minutissimum
- Dermatoscopisch onderzoek: epiluminescentie met 10x vergroting, kan ook digitaal
- Klinisch-chemisch bloedonderzoek
Chemisch: onderliggende oorzaak, voor opstart therapie( bv. methotrexaat), behandeling
met immuunsuppressie opvolgen
Serologisch: antistoffen tegen virussen, zelf-antigenen
- Microbiologisch onderzoek: bv. schimmelonderzoek (KOH en cultuur aanleggen) ->
rechtstreeks of met kweek
- Biopsies en histopathologisch onderzoek: pattern recognition
- Moleculair-biologische technieken: immuunfluorescentie: direct op weefselstuk of indirect
op serum
- Allergologisch onderzoeken: type IV cellulaire reactie (delayed), pas na 12-72u reactie, rug,
Belgische standaardreeksen
Belang context voor diagnose: stad-platteland, seizoen, tijd (geneesmiddeleneruptie vb. periorale
dermatitis door cortisonecrème -> cortisone geeft huidverdunning), leefomgeving, therapietrouw ->
soms proefbehandeling om diagnose te bevestigen
Epidemiologie: INTEGO-databank: prevalentie/incidentie in de 1e lijn
Accurate bevraging tijdens anamnese voor het stellen van de juiste diagnose! Jeuk? Wanneer meer?
Partner ook?... -> beeld krijgen van wat de oorzaak kan zijn: bv. fytofotodermatitis door citroen + zon
1
,PROVOKE
Les 2: Anamnese en dermatologische inspectie
Start gesprek:
- Jezelf voorstellen
- Vragen naar klacht/ reden van consultatie
Klacht:
- Onstaanswijze, duur en plaats
- Beloop: eerste episode, recidief, toenemend
- Beïnvloedende factoren (werk, hobby, licht, medicatie)
- Jeuk, pijn… soort? Welke mate?
- Andere familieleden ook?
- Therapie? Hoelang? Effect?
- Impact (levenskwaliteit)?
- Oorzaak volgens patiënt?
Algemene voorgeschiedenis
- Andere huidziekten?
- Huidziekten in de familie?
- Atopie (astma, hooikoorts eczeem)?
- Medicatie?
- Allergie/overgevoeligheid producten (lokaal/oraal)?
- Uitbreiding anamnese bij o.a. nagelafwijkingen, haarafwijkingen, geslachtsziekten,
allergieën, ulcus…
2
,STAP 1: DERMATOLOGISCH ONDERZOEK MET PROVOKE
Lichamelijk onderzoek: inspectie, palpatie
Op afstand – dichtbij – goede verlichting
Patroonherkenning
Herkenning in 1 oogopslag? Anders morfologisch onderzoek (efflorescentie)
P: meeste huidziekten hebben voorkeurslokalisatie
R: gegroepeerd (annulair, lineair, bouquet), gedissemineerd, diffuus, discreet, reticulair,
confluerend, folliculair, solitair, circumscript, regionaal, segmentaal, gegeneraliseerd,
universeel
O: aanta lesies en grootte, globale beoordeling (miliair 1-2mm, lenticulair 3-10mm,
nummulair 1-3cm, kinderhandpalmgroot 3-5cm, handpalmgroot 5-10cm)
V: rond, ovaal, polygonaal (veelhoekig), polycyclisch (veelbochtig), rechthoekig, lineair,
gegygreerd (geslingerd), dendritisch (vertakt), grillig, annulair, arciform (boogvormig),
circinair (onderbroken ringvormig), concentrisch, kokardevormig (zoals iris)
Bolrond, bolrond met indeuking, hemisferisch, vlak, spits, stomp, gesteeld, hobbelig,
opgeworpen rand
O: lijnscherp, scherp, matig scherp, onscherp
K: vaak lichtrood, wegdrukbaar (bloedvatverwijding = erytheem), niet wegdrukbaar
(erythrocytenextravatie = purpura), onder diascopie appelmoeskleurig (granulomateuze
ontsteking)
E = zichtbare veranderingen van de huid die met elkaar een huidaandoening vormen
Termen die men gebruikt om een bepaalde huidafwijking te beschrijven
Monomorf – polymorf
3
,4
,STAP 2: EFFLORESCENTIE (MORFOLOGISCHE GROEP)
Elementaire efflorescentie: meest kenmerkende: bepaalt de groep
Secundaire: door invloed buitenaf, verandering primaire (atrofie), huidproducten (squamae,
crustae)
5
,STAP 3: DIFFERENTIËLE DIAGNOSE
Op basis van morfologische groep
STAP 4: WAARSCHIJNLIJKHEIDSDIAGNOSE
STAP 5: AANVULLENDE ANAMNESE
STAP 6: (DIAGNOSTISCH ONDERZOEK)
Zie onderzoeken besproken bij les 1
STAP 7: EINDDIAGNOSE
STAP 8: THERAPIE
6
,Les 3: Dermatotherapie: topische behandeling
Systemisch: via bloedbaan
Psychotherapie
Uitwendige therapie: via diffusie, wondverband, lichttherapie, lasertherapie (pulsed by
laser: vasculair, pigmentlaser, epilatielaser, CO2-laser), cryotherapie (vloeibaar N)
electrocoagulatie, curretage, dermatochirurgie, radiotherapie, bandagetherapie
Indifferente: voorschrijven volgens TMF = therapeutisch magistraal formularium
Zalf
hydrofobe zalf = vloeibare paraffine/witte vaseline
waterabsorberende zalf = watervrije emulgerende zalf
hydrofiele zalf = macrogol
7
,Les 4: Huidinfecties
Uitleg Therapie
Bacteriële infecties Impetigo Oppervlakkig Goede hygiëne
(primair/secundair) Stafylococcen (of Dragers behandelen
streptococcen) Lokale vochtige
Bulla met helder vocht -> compressen met bv.
troebele inhoud -> 20% dalibourwater
openbarsten blaardak -> Lokale AB: fucidin,
goudgele korst mupirocine (MRSA!)
Vnl gelaat rond Als uitgebreid/diep:
neus,mond orale AB
Vnl kinderen Kinderen van school
Zeer besmettelijk (auto- houden
en hetero- inoculatie)
DD: Herpes simplex
Ecthyma Dieper (volledig epiderm) Vochtige compressen
Strepto en stafylo om korsten te
B-hemolytische verwijderen
streptococcus pyogenes - Systemische AB
> 5% acute Resistentie
glomerulonefritis
Perianale Infectie (peri-)anale regio 2e generatie
streptococcal 3-5jaar vooral cephalosporines ->
cellulitis Erythema, fissuren, pijn penicilline 10d
B-hemolytische
streptococcus -> kweek
Staphylococcal ‘gegeneraliseerde Orale of IV (bij neonaat)
scalded skin impetigo’ AB: oxacillin of 1e
syndrome Staf aureus exfoliatief generatie
toxine (serine protease) cephalosporine
bindt dsg1
Jonge kinderen <5j Lokale en supportatieve
Erytheem gelaat, fissuren behandeling (zoals
rond mond brandwonden)
Progressie naar
generaliseerd
scarlatiniforme pijnlijke
erupsie
Ontwikkeling bullae +
exfoliatie (plooien eerst):
Nikolsky sign + (blaar bij
wrijving)
Desquamatie 3-5 dagen
Re-epithelialisatie 10-14d
Geen scarring
8
,Erysipelas Streptococcen O/P AB (amoxi-clav)
Dermis & opp subcutis Ingangspoort
Ingangspoort: athlete behandelen
foot, wondje, Thv been: bedrust &
insectenbeet… vochtige omslagen
Acute roodheid, warm, Als recidiverend:
drukpijnlijk, oedomateus, langwerkend
soms bulleus penicillinepreparaat IM
Lymfangitis en regionale
lymfadenopathie
mogelijk
Vnl OL
Algemene SS: koorts,
braken, frissons
Bloed: CRP, gestegen
sedimentatie,
leukocytose
Cellulitis Subcutane vetweefsel of Orale of IV AB (amoxy-
bindweefsel clav)
Kind <3j
Vooraf penetreren
trauma
Gevoelige, warme
erytemateuze plaque
Regionale
lymfadenopathie
Koorts
Wangen, periorbitaal,
hoofd, hals, blistering
dactylitis
Volwassenen:
extremiteiten
Staf aureus, groep A
strepto, H influenzae
Necrotiserende Necrose fascia, subcutis, IV AB + chirurgische
fasciitis spier, huid debridering necrotisch
Mortaliteit 20-40% materiaal
Pijn
Initieel onopvallende
kliniek aan huid
Koorts
Strepto pyogenes
Vleesetende bacterie
9
, Folliculitis Oppervlakkige Lokale antiseptica
besmetting van Geen spannende kledij
haarfollikel
Staphylococcen bij pseudofolliculitis:
Hoofdhuid, baard, dijen keratolytische middelen
Door lokaal corticoïd of (Differin crème),
koolteer tretinoine, crème,
Oliën en vetten ook op epilatie, haar laten
ledematen groeien
DD: pseudofolliculitis CAVE:
barbae (ingegroeide postinflammatoire
haar) hyperpigmentatie en
keloïden
Hot tub of pseudomonal
folliculitis
Malassezia folliculitis
Furonkel Acuut, etter, diep Draineren
necrotiserende Systemische AB als
ontsteking van systeemsymptomen of
haarfollikel als rond neus of
S. Aureus bovenlip (CAVE: sinus
Als recidiverend: cavernosusthrombose)
neusdragerschap?,
onderliggend lijden?
Paronychia Ontsteking nagelwal (ev.
voorafgaand lokaal
trauma)
Acuut: meestal stafylococ
Chronisch: menginfectie
met candida albicans
(nagelbijten, water)
DD: herpetische fijt
Erythrasma Oppervlakkig Fusidinezuur creme of
Corynebacterium zalf
minutissimum Erythromycine lotion
Indien nodig: peroraal
clarithromycine /
azithromycine /
tetracycline
PS antimycotica (azoles)
topisch werken ook
Pitted Zelfde als erythrasma
keratolysis
10
