1
SEKSUELE PSYCHOLOGIE – LESSEN
LUK GIJS
HOORCOLLEGE 1: LUK GIJS
HOOFDSTUK 1: BENADERINGEN VAN DE SEKSUELE ONTWIKKELING: UITGANGSPUNTEN
INLEIDING: VOORBEELDEN
Kinderen met (= genderdysforie) worden…
Discussie over genderontwikkeling: jongen van 10 die
zegt dat hij zich een meisje voelt. Seksuele ontwikkeling
gaat over de levensloop en gaat in fases. Als we praten
over ontwikkeling dan onderscheiden we dat van een
random verandering. Op 1 of andere manier brengt
ontwikkeling het idee mee dat er een geordende
verandering is. Wat de aard van deze verandering is, is
onduidelijk. Er is nog een belangrijke component: hoe
we kijken naar de ontwikkeling en dat dit implicaties
heeft voor bv. de politiek, media, maatschappij, wetenschap… In welke mate beïnvloedt uw woonplaats in
Vlaanderen uw vooronderstellingen en beperkingen waarover je onderzoek doet?
Kinderen met genderincongruentie worden voor 75% niet transseksueel/genderdysfoor als volwassene, 25%
wordt dit wel.
Terminologie: vergelijk gendervariatie, transgenderisme, gender diversiteit, genderincongruentie
De effecten van besnijdenis zijn…
Discussie over besnijdenis: wie, wat, waar, wanneer, welke culturele context…
De KNMG stelt dat artsen niet behoren mee te werken aan meisjesbesnijdenis. De medewerking van artsen
aan meisjesbesnijdenis verdraagt zich niet met de professionele standaard en het uitgangspunt dat de patiënt
uit vrije wil toestemming moet geven. De KNMG pleit voor een wettelijk verbod op meisjesbesnijdenis.
Wat met jongensbesnijdenis?
Mannen en vrouwen vrijen…
Fundamenteel anders
Fundamenteel gelijk
Prettig/onprettig/mits…
Wat met biseksualiteit?
Onbestaande
Fase
Seksuele oriëntatie
Wanneer worden mensen voor het eerst/laatst verliefd en wat is relatie met seksualiteit?
Wat zijn de effecten van pornografie kijken?
Wat met sexting?
Wat versta je onder sexting?
Wie doet aan sexting?
Wat zijn de effecten van sexting?
(WEIRD = western, educated, intelligent, rich & democratic onze bril)
, 2
BENADERINGEN VAN DE SEKSUELE ONTWIKKELING: UITGANGSPUNTEN
Seksuologie = wetenschap: kernbenaderingen
Werkelijkheid data (m.b.v. onderzoeksmethoden) theorie (waaruit essentialisme, constructionisme en
BPS-gezichtspunt voortvloeit) hulpverlening en preventie (effectiviteitsnorm)
Biopsychosociale paradigma: seks is een ervaring
o Evolutie = natuur = genetisch reproducteif proces hersenen = psyche = seksuele systeem
(beïnvloedt door cultuur) seksuele ervaring
Sociaal-constructionistisch paradigma
o Evolutie onbepaalde lichamelijke mogelijkheden seksuele machtsregulatie: individueel en
cultureel (beïnvloedt door cultuur)
Genetisch reproductief proces is het doel, niet voortplanting! Mannen hebben er geen belang bij om een voorkeur te hebben
met wie ze seks hebben, vrouwen wel. Als een man alle vrouwen zou zwanger maken dan maximaliseert hij zijn genetisch
reproductief proces. Seks is sociaal geconstrueerd, het is geen biologisch gegeven. Voorbeeld: als 9-jarige een volwassen man
pijpen; is dat plezierig? Een typisch westers antwoord op deze stelling: dit is seksueel misbruik, dit kan niet. Maar wanneer we
kijken naar de sambia stam is dit een ander gegeven. Wanneer de jongens in de
puberteit zitten dan is het de bedoeling dat ze een volwassen krijger worden. Dit
wordt ‘doorgegeven’ wanneer de jongen het zaad van een oudere volwassen krijger
inslikt.
We moeten kijken naar de verschillende soorten context die gepaard gaan met
seksuologie. Als eerste hebben we het seksueel gedrag, deze bestaat uit een
interpersoonlijke/relationele context en uit een individuele context die bepaald
wordt door psychologische en biologische factoren. Daarnaast hebben we ook een
maatschappelijke, historische en cross-culturele context.
Basisfenomeen: mannen masturberen meer dan vrouwen omdat zij een hogere seksuele stimulatie hebben
De empirische cyclus vanuit methodisch uitgangspunt: probleemstelling observatie en theorie voorspelling
toetsen evaluatie
Een wetenschapsfilosofisch uitstapje: immers ‘data zien niet’
Preparadigmatische wetenschap paradigmatische wetenschap door middel van een paradigma 1
normale wetenschap binnen een paradigma 1 anomalie binnen een paradigma 1 buitengewone
onderzoeksactiviteit binnen paradigma 1 oplossing anomalie binnen paradigma 1 of crisis van paradigma 1
crisis opgelost door paradigma 1, of crisis blijft, of crisis opgelost door paradigma 2
, 3
o Toelichting: werkelijkheid – methode – data-theorie (steeds reductie en steeds beter alternatief
mogelijk, overigens Kuhn duidelijk experimenteel)
o Preparadigmatische wetenschap = wetenschap die gekenmerkt wordt door mekaar beconcurrerende
scholen, met hun eigen inhoudelijke en methodische voorkeuren, zonder de aanwezigheid van een
universeel wetenschapsmodel; waarbij de strijd tussen de scholen gericht is op de expansie van de
scholen en niet gericht is op het opheffen van de scholen in een gezamenlijk of universeel
wetenschapsmodel
o Paradigmatische wetenschap = wetenschap die gekenmerkt wordt door een universeel geaccepteerd
wetenschapsmodel waarbinnen gespecifieerd is:
Wat modelvragen en antwoorden (of theorieën) zijn
Wat modelonderzoeksmethoden zijn
Wat modelcommunicatie is
Wat de werkelijkheid is (of de ontologische dimensie van een paradigma)
DUS GEEN EMPIRISME, GEEN ELIMINATIEF MATERIALISME, MAAR COMPLEXE GELAAGDHEID
OVERZICHT VAN DE CURSUS
Seksuele oriëntaties en identiteiten
Gender, gendergelijkenissen en genderverschillen
Seksueel gedrag
Seksuele interacties
Seksuele relaties
Liefde, verliefdheid en seksualiteit
Theoretische besluiten: minimalisme of maximalisme?
Ook belangrijke vraag: typische of normale ontwikkeling centraal?
+ literatuur bij cursus!
