Resume
Uitgebreide Samenvatting Sociaal Werk Verkennen
- Cours
- Sociaal Werk Verkennen
- Établissement
- Arteveldehogeschool (Artevelde)
Gestructureerde en uitgebreide samenvatting van het jaarvak Sociaal Werk Verkennen
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Sociaal Werk verkennen Anniek VandecasteleH1. SOCIAAL WERK DEFINIËREN
1.1 Sociale werkboom
Metafoor van de sociaal werk boom:
Veel vertakkingen: elk blaadje stelt een job in het sociaal werk/ organisaties
Stam van een beroep start bij de historiek van dat beroep
Kern= mensen aan en tot hun werk brengen= zichzelf ontwikkelen, globale definitie (=kompas)
Sociaal werk altijd in evolutie naar een gms stam waar we k opvallen
Alle sociaal werk praktijken hebben een gemeenschappelijke stam
- historische wortels
- kern van sociaal werk
- de globale definitie
- gemeenschappelijke vaardigheden, kennis en houding
De kruin heeft verschillende takken en vertakkingen
- diverse domeinen
- hét sociaal werk bestaat niet
- het sociaal werk verandert al naargelang diverse invalshoeken
Sociaal werk is voortdurend in evolutie en verandert mee met tendensen en dynamieken in een
samenleving
INIATIEVEN
17 oktober – Dag van verzet tegen extreme armoede
3de dinsdag in maart (21/03/2023) - Wereld sociaal werk dag
2018 en 2022 en … Sociaal Werk conferentie
2014 –globale definitie
Globale definitie sociaal werk
Sociaal werk
= beroepspraktijk en een academische discipline die sociale verandering en ontwikkeling,
sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen bevordert. Principes van sociale
rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit
staan centraal in het sociaal werk. Onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale
wetenschappen, menswetenschappen en inheemse kennis, engageert sociaal werk mensen en
structuren om problemen aan te pakken en welzijn te verbeteren.
Vertaald door VOSW (Vereniging van opleidingen sociaal werk)
Waarom heet deze definitie globale definitie en niet internationaal:
Globaal= geen grenzen, alle plekken op de wereld
Internationaal duidt op nationaal, grenzen, nationalisme: eigen volk eerst
IASSW=Worldwide Association of Schools of Social Work
= wereldwijde vereniging van scholen voor sociaal werk
= internationaal organisatie die denkt over de opleiding voor sociaal werk
1
,IFSW= Internationale federatie voor sociaal werkers
= federatie die sociaal werk in de kijker zet en zijn belangen
Doelen
1. Sociale verandering en ontwikkeling
2. Sociale cohesie
3. Empowerment en bevrijding van mensen
Participatieve methodologie
Principes
1. Sociale rechtvaardigheid
2. Mensenrechten
3. Collectieve verantwoordelijkheid
4. Respect voor diversiteit
Onderbouwing door kennis
- Sociaal werk theorieën
- Sociale wetenschappen en menswetenschappen
- Inheemse en lokale vormen van kennis
Sociaal werk engageert
- Mensen én structuren
- Om levensuitdagingen en problemen aan te pakken
- En welzijn te verbeteren
1.1.1 Doelen uit de globale definitie
1. Sociale verandering
= structuren, cultuur (W en N) elementen, die groepen uitsluiten (fout zijn), die groepen tot hun
recht laten komen
bv, homobeweging: vroeger gecriminaliseerd -> geproblematiseerd NU: oké
2. Sociale ontwikkeling
= groei, beter, positiever
bv, je kan in e democratisch land wonen en plots door een tiran geregeerd wordt = sociale
verandering, dat gaat ten negatieve zijn (onderdrukking)
Sociaal= ihvm het sociale: de gemeenschap, de groep
3. Sociale cohesie
= samenhang, enorme aantrekkingskracht
-> burgers zich aangetrokken voelen tot elkaar om te kunnen samenleven
-> wij maken community adhv projecten…
-> belangrijk om voor elkaar te zorgen en om onze democratie te behouden
(geen samenhang kan het ons niet schelen dat mensen ziek worden of geen huis hebben)
2
,SPOT= Sterk Sociaal Werk
WVG= Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
4. Empowerment
= verwijst naar een multilevel construct waar het individueel psychologische (micro), het
organisationele (meso) en het structurele (macro) niveau onlosmakelijk verbonden zijn.
Empoweren betekent dat een sociaal probleem benaderd wordt als een samenspel van de drie
niveaus. Dat betekent dus ook dat ‘mensen versterken’ iets anders is dan ‘mensen empoweren’
Op micro, meso en macro niveau verbonden
-> niet enkel mensen versterken
-> ‘een geëmpowerde arme blijft een arme’
Voelsprieten opzetten bij meso en macro niveau
Macro: beleid
bv. hoe kunnen we de wachtlijsten verminderen?
- Signaleren waar de gaten zitten op de 3 niveaus
5. Bevrijding
= van mensen gaat over het wegwerken van onderdrukkende structuren en contexten
(emancipatie)
- Emancipatie= mensen bevrijden van onderdrukkende verhoudingen, ervoor zorgen dat
iedereen
een plek heeft in de sl
bv vrouwenemancipatie
1.1.2 Participatieve methodologie
Participatief= altijd met een doelgroep werken
- niet vanuit bureau maar rechtstreeks gaan spreken ermee
Ons beleid is ook participatief
1.1.3 Principes uit de globale definitie
1. Sociale rechtvaardigheid
= in dialoog bepaald wordt, waar een algemeen belang nagestreefd wordt, macht -> wie bepaald
hoe sl in elkaar zit?
- veel verkeerde meningen: dus in debat
- veel hebben geen stem
=> Opkomen voor mensen die geen stem hebben in dat debat, om hun stem te laten meeklinken
in dat sociale debat
Bv is het sociaal rechtvaardig dat wnr je een tweede verblijf hebt dat je die mag aftrekken vd
belastingen maar vanaf een eerste huis niet?
2. Mensenrechten
(zie verder)
3. Collectieve verantwoordelijkheid
= gemeenschappelijke + verantwoordelijkheid
= dat mensen zich collectief verantwoordelijk voelen voor de mede burgers
3
,Bv. corona vaccinatie (voor de gezondheid van anderen)
= MR enkel gerealiseerd k w als iedereen verantwoordelijkheid opneemt vr elkaar en vr d gms
Streven naar mensen op te roepen om je verantwoordelijk te voelen voor elkaar ookal ken je die
niet
4. Respect voor diversiteit
= alle burgers respect h voor h even wie: de kleur, de religie
1.1.4 Onderbouwing van praktijken door kennis (zie ook volgende slides)
Body of knowledge: theorieën, praktijktheorieën en vaardigheden (analyse & overzicht)
Holistisch= naar alle levensdomeinen, aspecten (werk, relatie, huis, gezondheidszorg, papieren…)
-> het ene bepaald mee het ander
Sociaal werk wordt onderbouwd door inheemse en lokale vormen van kennis
Inheemse kennis/ volkeren= bv. narrative americans, bewoners ih amazone woud,
bosjesmensen, indianen, aboriginals…
Bv, hoe kijken ze naar relaties…
Bekijk het niet vanuit uw W en N, maar plaats je in hun perspectief
1.1.5 Welzijnsbevordering
Sociaal werk engageert mensen én structuren om levensuitdagingen en problemen aan te
pakken en welzijn te bevorderen
Dit verwijst naar het handelen van de sociaal werker met tegelijkertijd aandacht voor zowel
micro- (de belanghebbende), meso- (organisatie- of buurtniveau) en macroniveau (het
beleidsniveau of de gehele gemeenschap)
Dit doet sociaal werk om wel-zijn van ieder mens te bevorderen
Welzijn= u goed voelen, het zijn
Welvaart= geld, materiële, economische vlak
1.2 Is een definitie nuttig?
Kritiek
- een definitie is abstract
- een definitie is een ideaal
- een definitie is steeds een construct en dus voor discussie en dialoog vatbaar
Maar, een definitie is nuttig
- omdat er over nagedacht en gediscussieerd wordt
- omdat men er zich kan tegenover verhouden, internationaal
- omdat dat een kompas is waarnaar gestreefd kan worden
- omdat het helpt om het beroep te profileren en te legitimeren
4
,H2. MENSENRECHTEN EN GRONDRECHTEN
2.1 Mensenrechten
Fundamentele rechten en vrijheden van mensen omdat je een mens bent.
Fundamenteel slaat op mens
Bv. - recht op cultuur
- vrijemeningsuiting
- onderwijs
Waar mensenrechten onder druk: - vrijemeningsuiting in Rusland
- Amerika (abortuswetgeving)
- recht op wonen in Be
Mensenrechten= rechten die je hebt als mens, gelijkwaardig w behandelt, voor iedereen overal
gelden, universeel, volgens VS 30
universele verklaring voor de rechten van de mens, rechten om elkaar respecteren, te helpen
- tijds- en plaatsgebonden
Vroeger geen mensenrechten
- aangeboren recht op regels
- Mahatma Gandhi
- VN: het vertrouwen in de fundamentele mensenrechten herstellen
- Eleanor Roosvelt
Moeilijk definiëren: verschillende meningen,
Be aangeklaagd mensenrechten niet respecteren bv overbevolking in gevagenis
Moeilijk mensenrechten respecteren
Niet van kracht als wet, maar optimaal, woorden op papier: wie zorgt ervoor dat die woorden
gerespecteerd en uitgevoerd worden?
- te maken met macht, bep groepen meer macht om hun rechten te gaan garanderen (mensen
die niet erkend zijn
- discussie/ mts debat
Welke quote onthoud je:
Geen krachtpantsers die vechten voor rechten, maar gewoon mensen
Gegarandeerde vrijheden
1.1.6 Mensenrechten: 1ste generatie
Burgerlijke rechten moeten de burgers beschermen tegen ongeoorloofd overheidsoptreden
Bv. het recht op leven, het folterverbod, het gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel, het recht
op privacy, het recht op persoonlijke vrijheid.
Politieke rechten bieden de burger de mogelijkheid om deel te nemen aan het bestuur van zijn
land
Bv. deelname aan vrije en geheime verkiezingen, vrijheid van vergadering en vereniging en
vrijheid van meningsuiting, iedereen zich verkiesbaar mag zetten, democratische verkiezingen
5
,Mensen/ groepen / burgers die op straat komen om te vechten/ ijveren voor hun rechten -
burgerlijke en politieke rechten
Niet vrijblijvend: AM revolutie, Franse revolutie -> vooral burgerij ten goede kwam niet de
arbeiders
Stemrecht vrouwen: 1958
Mannen eerste oorlog
Meervoudig stemrecht
Enkelvoudig stemrecht
1.1.7 Mensenrechten: 2 de generatie
Sociale rechten moeten de burgers toelaten tot een waardig sociaal bestaan
Bv. gelijke kansen, sociale bescherming, gelijkheid van mannen en vrouwen,
nachtarbeidswetten,, …
Economische rechten bieden de burger de mogelijkheid om deel te nemen een economisch
bestaan
Bv. gelijke toegang tot de arbeidsmarkt, billijke arbeidstoestanden en bescherming, loon, …
Culturele rechten moeten de burger toegang bieden tot een cultureel bestaan
Bv. recht op onderwijs, recht op culturele ontplooiing en culturele deelname, recht op
cultuurbeleving…
1 en 2e generatie vind je in lokale wetten terug
- lokaal gebonden
- naties gaan beslissen wat voor hen cultuur is
1.1.8 Mensenrechten: 3de generatie
Collectieve of solidariteitsrechten
Bv. recht op vrede, het recht op ontwikkeling, het recht op een proper en gezond milieu,
zelfbeschikking van minderheidsgroepen en recht op het behoud van de eigen taal, recht op
gezondleefmilieu
Liggen niet vast in afdwingbaar internationaal recht op het niveau van de Verenigde naties.
Vb mag eigen taal niet spreken in onderwijs
= Mondiale rechten, globaal, in de wetgeving
3de generatie heeft te maken met de ontwikkeling doorheen de geschiedenis
- groeit en veranderd
- aangepast aan actuele situatie in de sl
Tijdsperiode
- na 2de wereld oorlog: na holocaust
6
,1.1.9 1948
Universele verklaring van de rechten van de mens
Na de oorlog
Hoe beestachtig kunnen we zijn voor elkaar?
- mensen met beperking uitgemoord
=> nooit meer oorlog
Wat is mensen recht: verschillende ideeën
Eleanor Roosvelt: wereldleiders samengebracht om de universele rechten van de mensen
-> los vanwaar je geboren w
- kan het niet ondertekenen
Niet het startpunt van eerste generatie
Er is geen rangorde tussen de mensenrechten maar heel wat discussie....
=> vanaf wanneer ben je mens?
2.2 Grondrechten
Mensenrechten in de grondwet
Grondrechten worden gewaarborgd door de Grondwet (lokaal)
In België en Vlaanderen vind je op heel wat plekken in de wetgeving verwijzingen naar de
mensenrechten.
In het bijzonder zijn die opgenomen in de Belgische grondwet:
belangrijke artikels voor sociaal werk:
- Artikel 10: De Belgen zijn gelijk voor de wet. Gelijkheid van mannen en vrouwen is
gewaarborgd
= De Belgische grondwet
> Er is in de Staat geen onderscheid van standen
> De Belgen zijn gelijk voor de wet; zij alleen zijn tot de burgerlijke en militaire
bedieningen benoembaar, behoudens de uitzonderingen die voor bijzondere gevallen
door een wet kunnen worden gesteld
> De gelijkheid van vrouwen en mannen is gewaarborgd
- Artikel 23: Sociale grondrechten: culturele rechten !
= ieder heeft recht een menswaardig leven te leiden
Die rechten omvatten inzonderheid :
1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een
algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van
een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke
arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en
collectief onderhandelen;
2° het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale,
geneeskundige en juridische bijstand;
3° het recht op een behoorlijke huisvesting;
4° het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu;
7
, 5° het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing;
6° het recht op gezinsbijslagen.
Culturele ontplooiing= cultuur, waarden en normen, kunstzinnige ideeën, k ontplooien
als kunstenaar
Maatschappelijke ontplooiing= gaat over u zelf kunnen ontplooien in de samenleving
Gezinsbijslagen= m jou financieel tegemoet te komen en je gezin te ondersteunen bij de
geboorte én opvoeding van elk kind
Sociaal werk veranderd,
Vakbonden: ANPV - Vakbond voor politiepersoneel
Wijkgezondheidscentra= een organisatievorm voor multidisciplinaire gezondheidszorg,
waaronder huisartsgeneeskunde. Niet betalen
Huurderbond= Bond waarvan je lid kan worden en dan gaan zij jou ondersteunen in de rechten
over het huren, juridische steun
Sociale verhuurkantoor= helpen je 2de huis dat je verhuurt op de markt te zetten, ten goede
voor iemand die het nodig geeft, staat in voor je maandelijkse huur
- Artikel 24: Recht op onderwijs
= Het onderwijs is vrij
- De organieke wet betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (1976)
Artikel 1. RECHT OP MENSWAARDIG LEVEN
Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de
mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid.
Er worden openbare centra voor maatschappelijk welzijn opgericht die, onder de door deze wet
bepaalde voorwaarden, tot opdracht hebben deze dienstverlening te verzekeren.
Oh staat in voor de bestrijding voor armoede OCMW
Mensen die geboren worden hebben recht op een menswaardig leven: bestaansminimum als
een recht
In de loop van de tijd: bestaansminimum vervangen door leefloon
- loon: als je werkt => voorwaarden aan bestaansminimum:
1. je moet gaan werken en geactiveerd w verliest zijn status als recht maar wordt een
gunst
2. mensen sneller geschorst
Wat is de Belgische grondwet?
De Belgische Grondwet
De grondwet bevat waarborgen voor alle categorieën grondrechten zonder enige hiërarchie,
omvattende politieke, culturele en burgerrechten alsmede sociale en economische rechten –
zoals het recht op onderwijs
8
,2.3 Mensenrechten én grondrechten staan onder druk: de verzorgingsstaat kalft af
1.1.10 Grondrechten onder druk
1. Door conditionalisering
= grondrechten onder druk omdat er voorwaarden worden gekoppeld aan het hebben van die
rechten
bv om leefloon te krijgen moet je werken + contract tekenen ik ga zoeken naar werk:
voorwaarden niet voldoet geschorst
bv leefloon; niet met twee gaan wonen
Bv. conditionalisering bij het bekomen van leefloon door het OCMW
RMI wet - Recht op maatschappelijke integratie (wet van 26 mei 2002)
Voorwaarde 5: Werkbereidheid
De aanvrager moet bereid zijn om te werken, behalve indien gezondheids- of billijkheidsredenen
hem hiervan weerhouden. De werkbereidheid moet ernstig, efficiënt, in de tijd gespreid zijn en
georganiseerd zijn. Ze kan aangetoond worden door een inschrijving als werkzoekende, door het
op regelmatige basis zoeken naar werk, door een positieve houding tegenover de
werkaanbiedingen van het OCMW, door de deelname aan examens of het volgen van een
aanvullende opleiding, enz.
EXAMENVRAAG
Wat is verzorgingsstaat
= soort staat die de negatieve effecten van e kapitalistische economie wat opvangt,
martkwerking vd economie sluit mensen uit, vangt op door herverdeling via belastingen
Verrechtsing= te maken met het feit dat rechtsere partijen vinden dat de oh niet zo’n grote
verantwoordelijkheid moet opnemen voor de burgers in de sl
want iedereen is individueel verantwoordelijk voor hun eigen situatie, als je ze teveel geeft gaan
ze lui worden
bv, niet zorgen voor welzijn, gratis onderwijs
Door neoliberalisme
2. Door de vermaatschappelijking van de zorg
‘Vermaatschappelijking van de zorg verwijst naar het streven om mensen met beperkingen,
chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen
die in armoede leven, …., een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij
waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten
verlopen.’
Dat betekent dat het gezin, de familie, vrienden, buren en de buurt ingeschakeld worden in de
opvang en begeleiding van de genoemde doelgroepen. De residentiele hulp wordt afgebouwd
ten voordele van de ambulante hulp
Beleidskeuze, grote instituten opgericht voor mensen met een beperking, zo veilig mogelijk
weggeborgen buiten de sl
- Zorg terug in de mts te leggen
- Kost geld voor de personen die e ouder moedertje in huis moet houden: familie die zorg
moet dragen
- uitwerking wat minder
9
, 3. Door besparingen op overheidsuitgaven
Vb. de wachtlijsten voor residentiële opvang
Vb. de vermindering van overheidsambtenaren
Vb. de privatisering van NMBS, De Lijn, …
Vb. de vermindering van subsidies voor welzijn en gezondheidszorg
Vb. de vermindering van subsidies aan de culturele sector
Neo-liberalisme= stroming binnen het liberalisme, waarin de overheid de rol heeft van schepper
en handhaver van markten en concurrentie, met de nadruk op het maximaliseren van individuele
vrijheid
Verrechtsing
H3. KORTE HISTORIEK SOCIAAL WERK
Het Canon Sociaal Werk: EU, Vlaanderen…
https://www.canonsociaalwerk.eu/be/index.php
Opmerkingen vooraf
- ‘Anderen helpen’ is zo oud als de mensheid
- Het huidige ‘uitzicht’ van sociaal werk vindt zijn wortels in de ontstaansgeschiedenis
- Sociaal werk w beïnvloed door de huidige mts context
Als sociaal werker moet je inzicht krijgen id historiek van de samenleving maar ook in de huidige
mts context => bepaald hoe er naar sociaal werk gekeken, hoe georganiseerd w…
1 Overzicht
1.1 Sociaal werkpraktijk in de middeleeuwen (476-1500)
‘Geven aan de arme, is geven aan God’
Katholieke geloof is zeer dominant in westerse samenleving
Zorg/ geven aan de armen is verbonden a betonen vd christelijke naastenliefde (caritas=
liefdadigheid)
Kerk predikt rol van armen en beheert/ organiseert de zorg bv wezen, invaliden…
= rol van de armen eruit bestaat dat zij de rijken eraan moeten herinneren dat ze moeten
geven om id hemel terecht te komen
Armoede= functie rijkdom moeten delen => hemel)
Vooral kloosters richten zorg(instellingen) op zo met de giften die zij krijgen van de
mensen = zorg
vb. Franciscus van Assisi
De zeven werken van barmhartigheid zijn (niet te kennen):
1. De hongerige spijzen
2. De dorstige laven
3. De naakten kleden
4. De vreemdelingen herbergen
5. De zieken verzorgen
10
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur brittvancoillie. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €11,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
58993 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans