Resume

SAMENVATTING- Medische Sociologie - Sara Corsus

15 fois vendu

Cours
Medische Sociologie (E08F2A)

Établissement
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Uitgebreide - maar concrete- samenvatting van alle colleges van medische sociologie gedoceerd door Anja Declercq. Inclusief vaak terugkerende examenvragen.

[Montrer plus]

Aperçu 6 sur 54 pages

Voir l'exemple

Publié le 29 mai 2023
Nombre de pages 54
Écrit en 2022/2023
Type Resume

ziekte
zorg
historisch perspectief
handicap
gezondheid
parson
sociologische theorieën
leken
arts
patiënt
health systems
ongelijkheid
ziekterol
beroepen in de gezondheidszorg
paradox van de gezondheids

sarac2 Membre depuis 2 année 65 documents vendus

MEDISCHE SOCIOLOGIE
INLEIDING
Examen
Alleen colleges en wat daar besproken is. De extra teksten op Toledo is voor als je het niet snapt.
3 essay-vragen, 1 A4 blad vol  Twee letterlijk en één inzicht vraag (bv krantenartikel)

Doel van het vak: andere bril om naar het medische te kijken
Macro: inzicht in hoe maatschappelijke evoluties de gezondheidszorg beïnvloeden en hoe de
gezondheidszorg maatschappelijke evoluties mee beïnvloedt
Micro: inzicht in hoe onze gezondheid ons (sociale) leven beïnvloedt en hoe ons sociale leven impact
heeft op onze gezondheid.

WAT IS SOCIOLOGIE?

Sociologie = De wetenschap die het samenleven van mensen bestudeert
= Studie van het sociale leven, interactie, sociale verandering en de sociale oorzaken en
gevolgen van menselijk gedrag

De medische sociologie bevat twee takken :

1. Sociologie van ziekte en gezondheid
2. Sociologie van de geneeskunde en de geneeskundige beroepen

Maatschappelijke evoluties beïnvloeden
Nieuw/ander probleem → vraag verandert → aanbod en organisatie veranderen

Problemen van nu zijn niet de problemen van de toekomst en de oplossingen van nu zijn niet
noodzakelijk oplossingen in de toekomst

Voorbeeld: Tijdens 19e eeuw ontstonden eerste grote steden

- Probleem: belangrijkste vorm van transport (paard en kar!) veroorzaakte veel ongevallen,
veel milieuoverlast, hoge verzekeringskosten, vervuiling, ongezonde lucht….
- Oplossing: First international Urban planning conference in 1898 waarna 2 dagen
discussiëren geen oplossing gevonden werd voor het probleem. Uiteindelijk werd de
technologische innovatie (auto) de oplossing
- Nieuw probleem: de oplossing toen, is het probleem van nu geworden
Voorbeeld: Antibiotica

- Probleem: veel mensen stierven van ontsteking
- Oplossing: Ontdekking en gebruik van antibiotica medicatie
- Nieuw probleem: nu zo veel antibioticagebruik dat het ook in ons drinkwater en dierenvlees
zit.
DE MEDISCHE SOCIOLOGIE

De medische sociologie houd zich bezig met biologische factoren die sociale mogelijkheden
bepalen. Andersom stelt ook de sociale wereld ook grenzen aan wat biologisch mogelijk is

1
Sara Corsus
Academiejaar 22-23

,TOEPASSING: EENZAAMHEID

Eenzaamheid is zowel een welzijns- als gezondheidsprobleem

Definiëring:

- Sociaal isolement = op basis van de omvang van en de contactfrequenties met het sociaal
netwerk objectief te bepalen

- Eenzaamheid = “het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan
(kwaliteit van) bepaalde relaties”

- Boek Noreena Hertz: Meer dan gebrek aan liefde, gezelschap, intimiteit, je over het hoofd
gezien worden Ook: ons niet ondersteund of gewaardeerd voelen door onze medeburgers,
onze werkgevers, onze gemeenschap en onze overheid – je ook in politiek en economisch
opzicht uitgesloten voelen.

Hoe meten we eenzaamheid:

- Direct = expliciet het woord ‘eenzaam’ vermelden
- Indirect = het woord ‘eenzaam’ niet gebruiken  Omwille van schaamte en sociale
wenselijkheid verkiezen we indirecte manier

Wat zijn de gevolgen
Eenzaamheid is niet zo onschuldig  Grote impact op gezondheid

- Eenzaamheid en ziekte lijken elkaar te versterken. Mensen die eenzaam zijn, worden slechte
‘zelfmanagers’. Zij zorgen slechter voor zichzelf en worden ook sneller ziek. Door hun ziekte
gaat het aangaan en onderhouden van sociale relaties steeds moeilijker. Dit resulteert in een
neerwaartse spiral

- Mortaliteit 26% hoger, zelfde impact als 15 sigaretten per dag of obesitas (Holt-Lunstad et al. 2015)

- Gelinkt aan hogere bloeddruk (Hawkley et al. 2010) en hartziekte (Thurston and Kubzansky 2009)

- Effect op cognitieve performatie en cognitieve achteruitgang (Wilson et al. 2007), Alzheimer’s
Wilson et al. 2007), slechter functioneren (ADL) en slechter slapen (Cacioppo et al. 2002), ook als je
controleert voor depressie.

- Chemische effect van eenzaamheid in het lichaam – de plaats waar dit zit en de hormonen die
het door onze aderen stuurt – is identiek aan de vecht-of-vluchtreactie die we hebben
wanneer we ons aangevallen voelen.
Als je eenzaam bent: 29% hogere kans op ischemische hartklachten (Valtorta et al., 2015)
: 32% hoger risico op een beroerte (Valtorta et al., 2015)
: 64% hoger risico op het ontwikkelen van klinische dementie (enkel bij
eenzaamheid, niet sociaal isolement ) (Tjalling et al., 2014)

Is dan iedereen even vatbaar voor eenzaamheid?
Enerzijds een aanleg voor, anderzijds correlatie met ouderdom.

- Koning Boudewijnstichting deed onderzoek in 2011  Evolutie van eenzaamheid bij
thuiswonende 65-plussers in Vlaanderen.
o 7% voelt zich dikwijls eenzaam, 29% is soms
eenzaam
o Ouderen zijn de afgelopen decennia niet eenzamer
geworden

2
Sara Corsus
Academiejaar 22-23

, o Wel is het een groeiend probleem in de samenleving door de vergrijzing van de
samenleving  het aantal 65+-ers in België stijgt, dus het aantal mensen die
eenzaam zijn stijgt ook.

- Bij jongeren komt eenzaamheid evenzeer voor  ligt meer taboe op

- Opleidingsniveau onder jongeren heeft ook effect op eenzaamheid  Sociaal economische
status (= Opleidingsniveau + Inkomen + tewerkstellingssituatie)

- Meer eenzaamheid bij een tekort aan financiële middelen
o Dit geldt zowel voor de oudere (60-79 jaar) als voor de jongere (18-59 jaar)
leeftijdsgroepen.
o Blijkt uit onderzoek in verschillende West- en Oost-Europese landen (Bulgarije,
Duitsland, Frankrijk, Georgië en Rusland) (de Jong-Gierveld & van Tilburg, 2010).
o Niet duidelijk of een lage sociaaleconomische status tot eenzaamheid leidt of
andersom.

- Burgerlijke staat  Getrouwd zorgt voor minder kans op eenzaamheid, meer eenzaamheid bij
weduw of gescheiden personen

EENZAAMHEID IN TIJDEN VAN COVID 19

Heeft impact op herstel bij ziekte

3
Sara Corsus
Academiejaar 22-23

, - Bij sociaal geïsoleerde patiënten duurt het langer voor de bloeddruk (en bij mannen: het
cholesterolgehalte) weer normaal is na een stressvol voorval.
- Eenzame mensen hebben een verminderd vermogen om de inflammatieniveaus te ‘resetten’ na
voorvallen als beroertes, hartaanvallen en operaties
Social distancing

- Ziektenhuisverblijf gaat vaak samen met angst, onzekerheid, eenzaamheid
- Des te meer als geen bezoek
- Nood aan babbel, uiten dat angst

Oplossingen hiervoor

- Artikel: pill for loneliness
- Rent a friend  Verzacht symptomen, maar pakt wortels van het probleem niet aan
- Impact via ruimtelijke ordening en gebouwen  Bv wonen bij de buurt van
wandelomgevingen, bib waar babbelhoeken zijn,…
- Campaign to End Loneliness: brengt meer dan 2500 organisaties samen die bewustzijn over
eenzaamheid moeten vergroten
- Enkele Vlaamse steden en gemeenten hebben een schepen van eenzaamheid
- Acties om mensen te bezoeken  Vrijwilligerswerk, …
o Evaluatie: lichte verbetering in depressie- en angstscores, maar geen lange
termijneffect op eenzaamheid, welzijn, zelfwaarde
- Fredenfrieda website waar je je kan registreren om bij eenzame langs te gaan
- Gedragstherapie  Leren omgaan met eenzaamheid
o Wel aantoonbaar significante effecten. Maar: haalbaar voor iedereen?
Oplossingen op 3 niveaus

1. Bewustmaking: sociale gezondheid promoten
Belang van gedurende je hele leven nieuwe contacten te leggen, leefwereld groot genoeg te
houden – zonder te culpabiliseren of te stigmatiseren (preventie – eerder voor heel
Vlaanderen)

2. Initiatieven die niet specifiek op eenzaamheid gericht zijn, maar die wel sociale contacten en
sociale cohesie bevorderen (preventie en curatie – Vlaanderen en lokaal)

3. Initiatieven die specifiek op sociale en/of emotionele eenzaamheid gericht zijn (curatie –
eerder lokaal).

4
Sara Corsus
Academiejaar 22-23

,ZIEKTE EN ZORG: EEN HISTORISCHE SCHETS
Ontwikkeling in het sterfte en ziektepatroon

De sterftecijfers dalen (met een piek in 2020 door
COVID)

Oorzaken?
Eigenlijk is dat wat giswerk, je weet het niet zeker

Daling sterfte tgv infectieziekten :

- Biologische factoren: aan einde van epidemie
zou ‘aanvalskracht’ van micro-organismen
verminderen.  moeilijk te bewijzen, maar
mag niet worden uitgesloten

- Medische interventies vb. inenting tegen
pokken

- Veranderingen in sociale omgeving: vooral
verbetering voeding en levensomstandigheden

Wel zien we een epidemiologische transitie
= Overgang van een situatie met infectieziektes en ziektes veroorzaakt door voedseltekort naar
situatie met chronische, niet-infectueuze aandoeningen, zoals hartziekten en kankers. Deze
drastische verandering in ziekte- en sterftepatronen ging gepaard met de transitie van een
landbouwsamenleving naar een industriële maatschappij.

- Sterftecijfer begon te dalen vanaf 1830
- Vruchtbaarheidscijfer begon te dalen vanaf 1875

Demografische transitie = de overgang van een situatie met relatief hoge geboorte- en sterftecijfers
naar een situatie met relatief lage geboorte- en sterftecijfers als gevolg van sociaal-economische
veranderingen.

Tweede demografische transitie = evolutie naar veelheid van samenlevingsvormen, met uitstel van
krijgen kinderen en minder kinderen, terwijl sterftecijfers laag blijven

In Belgïe: levensduur van Belg in voorbije 150 jaar verdubbeld
: grootste kentering vanaf jaren 1870-1880  eerste winst is vooral voor kinderen
: zuigelingensterfte blijft wel langer hoog  Liep rond 1900 en 1925 met meer als 50% terug
om willen van sterilisatie van melk en andere beleidsmaatregelen

Levensverwachting in België  In 2020: levensverwachting bij de geboorte 80,8 jaar
 In 2021: levensverwachting bij de geboorte 81,7 jaar
 Wordt beïnvloed door leefomstandigheden

5
Sara Corsus
Academiejaar 22-23

, VERKLARING VAN DE STERFTEDALING 1850-1970

Richten zich op drie punten:

1. Invloed van medische interventies
2. Impact van maatregelen ter bevordering van hygiëne en openbare gezondheidszorg (zoals
riolering etc)
3. Verbetering van voeding en van de levensstandaard

Stelling van Thomas McKeown

Geneeskunde heeft slechts een geringe bijdrage geleverd aan algemene sterftedaling:
 Daling vooral door daling van sterfte aan infectieziekten  Voor 20ste eeuw geen effectieve
medische ingrepen tegen infectieziekten
 Conclusie: daling van sterfte wordt aan andere oorzaken dan verbeterde medische zorg
toegeschreven (vooral verbetering levensstandaard).

Kritiek op McKeown

- Enge definitie medische interventie: geen aandacht collectieve preventie + verwaarloost
invloed van geneeskunde op niet-infectueuze aandoeningen

- Conclusie gebaseerd op uitsluiting van andere mogelijkheden: methodologisch verdacht

- Onwaarschijnlijk dat daling longtuberculose enkel door verbetering voeding

- Verwaarloost toename 1850-1900 van bronchitis, pneumonie en influenza, OOK via lucht

- Ineffectiviteit in het verleden betekent niet dat de geneeskunde in de toekomst ineffectief zal
zijn.

Simon Szreter: Stedelijke congestie door sociale interventies opgelost

• Industrialiserering en economische groei

• Maatregelen ter verbetering van de openbare gezondheidszorg (riolering, afvalophaling,
verbetering voeding etc)

• Stijging bronchitis, griep en longontsteking: moeilijker, maar ook tegenmaatregelen zoals
sloop ongezonde woningen, ventilatie in werkomgeving

Zuigelingensterfte

• Belangrijke rol van medici, gezondheidsinspectie, getrainde vroedvrouwen, ....

Waarom spreken we dan nog over McKeown?

Had wel gelijk dat ook andere zaken dan medische impact hebben op ziekte en gezondheid

“Thomas McKeown was a rhetorically powerful critic, from the inside, of the medical profession's mid-
20th-century love affair with curative and scientific medicine. He emphasized instead the importance
of economic growth, rising living standards, and improved nutrition as the primary sources of most
historical improvements in the health of developed nations.
This interpretation failed to emphasize the simultaneous historical importance of an accompanying
redistributive social philosophy and practical politics, which has characterized the public health
movement from its 19th-century origins. Consequently, the current generation of public health
practitioners are having to reconstruct such a politics and practice following its virtual dismantlement
during the last 2 decades of the 20th century. “ (Am J Public Health. 2002: 92: 722-725)

6
Sara Corsus
Academiejaar 22-23

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sarac2. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €11,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

64419 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans

Commencez à vendre!

Récemment vu par vous

Manuel ·

(0)

Resume

SAMENVATTING- Medische Sociologie - Sara Corsus

Infos sur le Document

Sujets

École, étude et sujet

Vendeur

Avis reçus

Aperçu du contenu