Psychologie: inleiding
1Inleiding
1.1 Wat is psychologie
Psychologie als wetenschap onderscheidt zich van de “huis-tuin- en keuken psychologie” die
we doorgaans vinden in populaire magazines
Een psycholoog is geen ziener of visionair
Psychologie houdt zich niet enkel bezig met het begrijpen van psychische problemen of
“abnormale processen”
Psychologie is de empirische wetenschap van gedrag en mentale processen
Een defenitie: Psychologie is de wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale
activiteiten van het individu.
Wetenschap en intuïtie
Psychologie betwijfelt ongefundeerde beweringen van pseudowetenschappen
(bv. astrologie, toekomstvoorspellingen, handlezen, theorieën uit de middeleeuwen,…)
Pseudowetenschappen:
Elke benadering om fenomenen uit de werkelijkheid te verklaren die geen beroep doet op
de wetenschappelijke methode. Bv handlezen
Psychologie is niet:
- Pure speculatie over de menselijke natuur
- Een verzameling van volkswijsheden waarvan “iedereen toch weet” dat ze waar zijn
(=“common sense”)
Twee verschillen van wetenschap en intuitie
▪ Op vlak van verzamelen van gegevens (veel t.o.v. weinig)
▪ Op vlak van verwerken van gegevens (snelle verbanden t.o.v. systematisch)
Een wetenschappelijke aanpak kenmerkt zich door een empirische manier van werken!
1
, 1.2 De geschiedenis van de psychologie
De verre voorgeschiedenis
Socrates (waarom)
• Stelde heel veel waarom vragen
Plato
• Vragen stellen over wat is de realiteit?
Aristoteles
• Niet gefocust op vragen stellen maar wel op
Empirische werkelijkheid, gebaseerd op ervaring, of
op bewijs uit de praktijk
Galenus
Probeerde mense te begrijpen aan de hand van de
samenstelling van hun lichaamssappen, deze waren
gelinkt aan de persoonlijkheid van een persoon.
Ernst Kretschmer (1888-1964) was een Duitse psychiater (samenstellingen niet kennen)
> Geloofde in de theorie van de lichaamssappen
Frenologie
Franz Joseph Gall 1758 –1828)
Duits hersenonderzoeker en arts. Hij was een pionier in de studie
van het lokaliseren van psychische functies in het brein en een
grondlegger van de frenologie (=leer van de geest).
Aanleg en karakter worden door de groei van bepaalde
hersendelen bepaald.
Het karakter afleiden uit de vorm van de schedel. (ingedeukt =
minder van topassing op een persoon, een bult = van toepassing
op een persoon)
2
,19de eeuw: Structuralisme
Wilhelm Wundt
• Eerste ‘psycholoog’ (hij noemde zicht een psycholoog, hiervoor werd niemand zo
benoemd)
• 1879: eerste psychologisch wetenschappelijk lab in Leipzig
• Psychologie als nieuwe experimentele wetenschap
• Elementen van de bewuste waarneming
• Doel = structuur van de geest analyseren
• Methode = introspectie (= naar jezelf kijken)
Vb. Uit welke aparte indrukken bestaat pijngewaarwording?
Proefpersoon kreeg zachte speldenprik in de huid toegediend. Vervolgens moest die
persoon bij zichzelf nauwkeurig proberen observeren wat er in zijn geest omging. Uit de
beschrijvingen van de proefpersoon probeerde de onderzoeker dan af te leiden uit welke
elementaire deeltjes de pijngewaarwording was opgebouwd, en hoe dit overeen kwam met
andere gewaarwordingen (bvb. koude/jeuk)
19de eeuw: Functionalisme
William James (1842-1910)
• Amerikaanse tegenreactie op structuralisme
• Focus op functie en doelen van gedrag (↔ structuur): hoe lossen mensen problemen
op?
▪ Introspectie.
• Vb. proefpersoon moet puzzel oplossen en zijn strategieën uitleggen
▪ Externe observatie
• Vb. onderzoeker observeert tijdens puzzel welke fouten pp maakt
▪ Eerste dierproeven
• Vb. Hoe zoekt rat zijn weg in een doolhof, en hoe is dit vergelijkbaar met
hoe de mens dit doet?
20ste eeuw: opkomst behaviorisme
Studie van enkel uitwendig waarneembaar gedrag
Klassieke conditionering (KC) pionier: Ivan Pavlov
3
, John Watson (1878 – 1958)
= grondlegger behaviorisme
→ Verder onderzoek naar KC
→ Radicaal: enkel studie van uiterlijk waarneembare
→ Innerlijke buiten beschouwing
→ Elk gedrag: S-R verbinding (elk gedrag is aangerleerd)
→ Geest = onbereikbare ‘black box’ (het is er wel maar we kunnen er niks over zeggen)
Gestaltpsychologie
Reactie op structuralisme Wundt
▪ ‘het geheel is meer dan de delen’ bij perceptie
▪ Menselijke waarneming gericht op gehelen = GESTALT
Reactie op strikt behaviorisme
▪ Leren niet enkel door trial and error, ook inzichtelijk (AHA-erlebnis)
▪ Leren ook mogelijk zonder dat effect zichtbaar is in gedrag
is gericht op het geheel niet op afzonderlijke
Neobehaviorisme/ cognitieve psychologie
• Opkomst rond 1930
• Zelfde basisassumptie als behavioristische stroming
• Maar: herontdekking van het innerlijke (black box) = innerlijke bestaat
• S-O-R opvatting van het gedrag
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur EstelleDS. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.