Zakenrecht
Juridische referentie : rechtspraak
Verplichte vermeldingen
• afkorting rechtbank (met plaatsnaam indien meerdere gerechtelijke ressorten bestaan)
• + datum uitspraak, voluit geschreven
• Vindplaats in cursief (afkortingen tijdschriften zie www.rechtsaf.be ) + jaargang tijdschrift
(in handgeschreven tekst geen cursief mogelijk, wel onderlijnen)
• Pagina
• Evt. noot gevolgd door initialen en naam auteur
• Afsluiten met punt
--> Onderdelen scheiden met komma en spatie
• Gent 15 februari 1994, RW 1996-97, 887.
(enkel van het eerste jaartal noteer je het volledige jaartal (4 cijfers) BEHALVE bij 1999-2000)
Vaste afkortingen
• Vrederechter : Vred.
• Politierechtbank : Pol.
• Rechtbank van eerste aanleg, burgerlijke kamer : Rb.
• Correctionele rechtbank : Corr.
• Rechtbank van koophandel : Kh. Ondernemingsrechtbank : Orb.
afdeling vermelden tussen haakjes (afd. Sint-Niklaas)
• Voorzitter : Voorz.
• Kort geding : KG
• Hof van beroep : enkel plaats waar het arrest is geveld: Antwerpen, Bergen, Brussel, Gent,
Luik
• Hof van Cassatie : Cass. (geen plaats want er is maar 1)
• Raad van State : RvS
Juridische referentie : rechtsleer
Verplichte vermeldingen bij rechtsleer in tijdschriften
1. Familienaam auteur in hoofdletters
2. Initialen van voornaam auteur
3. Volledige titel van de bijdrage tussen aanhalingstekens
4. Afkorting titel tijdschrift cursief of onderlijnd + jaargang
5. Eventueel nr. of afl. van het tijdschrift
6. Begin-en eindpagina van de bijdrage
7. Afsluiten met punt
--> onderdelen scheiden met komma en spatie
• VOLCKAERT, E., "Minnelijke ontbinding compromis", NJW 2008, 197-202.
Verplichte vermelding bij rechtsleer in boeken
1. Familienaam auteur
2. Initialen auteur
3. Volledige titel van het boek cursief
4. Plaats waar het boek is uitgegeven
1
, 5. Naam uitgever
6. Jaar uitgave
7. Totaal aantal pagina's of (afsluiten met p) of enkel toepasselijke pagina's + afsluiten met punt.
--> onderdelen scheiden met komma en spatie
• ROODHOOFT, J., Praktisch Burgerlijk Recht, Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2011, 180 p.
• ROODHOOFT, J., Praktisch Burgerlijk Recht, Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 2011, 7 -13.
Juridische referentie : tips
Zowel online bron als gedrukte bron?
• Gebruik meest betrouwbare publicatie (= meestal gedrukte)
✓ Voorbeeld: vonnis rechtbank eerste aanleg Gent 23 april 1997
• Gevonden in de databank Jurisquare : toch verwijzen alsof het gedrukt tijdschrift is dat je
raadpleegde
✓ Rb. Gent 23 april 1997, RW1999-2000, 329.
Voor wetgeving
• Artikelnr. en wet of wetboek vermelden is voldoende (ook al is het gevonden via google of
Jura)
✓ art. 1382 BW www.jura.be
• Verwijzen naar Vastgoedwetboek, codex, databank of site is overbodig
✓ LOCKEFEER, D., Vastgoedwetboek, 2018-2019, 1325 p.
• Voor weinig gebruikte of nieuwe wetgeving verwijzen naar primaire bron, nl. Belgisch
Staatsblad
✓ Voorbeeld KB i.v.m. grenzen loonbeslag :
KB 13 december 2012 tot uitvoering van art. 1409, §2, van het Gerechtelijk Wetboek,
BS19 december 2012 (ed. 2)
• vb. art. 19 Hyp.W. en niet art. 19 oud BW/Hyp.W.
• vb. art. 19 volstaat niet, er zijn veel wetten met art. 19
• vb. art. 19, 3°is niet hetzelfde als art. 19, derde lid (lid = alinea in een artikel ; 1°of §=
letterlijk over te nemen als dit zo in artikel staat)
Hoofdstuk 2 : inleidende begrippen van zakenrecht & goederenrecht
1. Situering van zakenrecht/goederenrecht in het recht en basisbegrippen
Begrip “vermogen”
• art. 3.35 NBW = definitie vermogen
"de juridische algemeenheid die het geheel van de bestaande en toekomstige goederen en
verbintenissen omvat"
= in geld waardeerbare rechten en plichten van een persoon
• Elke persoon/rechtspersoon heeft één vermogen
• = waarborg voor alle schuldeisers
• = vermogensrecht
Publiek recht <-> Privaat recht
--> Ondernemingsrecht
--> Burgerlijk recht
• Personen- en familierecht
• Vermogensrecht
✓ Intellectuele rechten
✓ Vorderingsrechten
→ Verbintenissen
2
, → Schuldvorderingen
✓ Zakelijke rechten
→ Indeling goederen
→ Zakelijke rechten
→ Zakelijke zekerheden
Begrip “goed” en “zaak”
• “Zaak” = lichamelijk vermogensbestanddeel
• "Goed" = zaak én recht op een zaak (art. 3,41 BW)
• art. 3.7 BW :
“Zakelijke rechten kunnen betrekking hebben op alle goederen, tenzij een beperking die
voortvloeit uit de aard van het betrokken recht
✓ vb. opstalrecht: heeft enkel betrekking op ORG, is dus zelf alleen ORG
✓ vb. eigendomsrecht kan zowel op RG als ORG
Het nieuwe goederenrecht/zakenrecht
• (Nieuw) BW sinds 1/9/2021
• Boek 3 bestaat uit 8 titels
1. Algemene bepalingen 5. Burenrelaties
2. Goederen 6. Recht van vruchtgebruik
3. Eigendomsrecht 7. Erfpachtrecht
4. Mede-eigendom 8. Opstalrecht
• Versnipperde wetgeving wordt samengevoegd
• Gevestigde rechtspraak wordt wetgeving
• Enkele nieuwigheden
1. oud Burgerlijk Wetboek (oud BW)
• Boek II: Goederen en verschillende beperkingen van de eigendom
--> Volledig: goederen, eigendomsrecht, VG en EFD
• Boek III Op welke wijze eigendom verkregen wordt
--> art. 815 BW, regels over verjaring, Hypotheekwet
2. Gerechtelijk Wetboek : bezitsvorderingen
3. Veldwetboek : erfdienstbaarheden (naar BW)
5. Wet over het recht van erfpacht (naar BW)
6. Wet over het recht van opstal (naar BW)
--> samengebracht in nieuwe BW
Extra bronnen blijven :
• Grondwet
✓ Recht op vergoeding bij onteigening
• Europese wetgeving
✓ EVRM: bescherming van eigendom in aanvullend protocol
✓ Europese richtlijnen over timesharing en hypothecair krediet (omgezet in Belgisch recht
in Wet op het Hypothecair Krediet en Wet op timesharing)
Basisprincipes van goederenrecht/zakenrecht
a. Numerus-claususbeginsel
• Een gesloten stelsel volgens art. 3.3 BW (geen andere zakelijke rechten dan die die
geformuleerd zijn in dit artikel.)
• = Bevestiging van Blieck-arrest van Hof van Cassatie (1966)
1. Het eigendomsrecht (inbegrepen afsluitingen en EFD)
2. De mede-eigendom
3
, • De toevallige mede-eigendom
• De vrijwillige mede-eigendom
• De gedwongen mede-eigendom (appartementsrecht)
3. De zakelijke gebruiksrechten
• Vruchtgebruik
• Opstalrecht
• Erfpacht
• Erfdienstbaarheden
4. De zakelijke zekerheden
• Het pand
• Voorrechten
• Hypotheek
• Retentierecht
b. Zakelijk recht vs. persoonlijk recht
Zakelijk recht (gesloten stelsel) Persoonlijk recht
Numerus claususbeginsel Contractvrijheid, geen beperking
Bevoegde rechtbank : plaats van ligging goed Bevoegde rechtbank : woonplaats van verweerder
Voor zakelijk recht op ORG : systeem van publiciteit Geen systeem van publiciteit
Verjaart na 30 jaar door niet gebruik Verjaart niet door niet gebruik
In geld waardeerbaar Niet allemaal in geld waardeerbaar
Volgrecht op goed (vb. hypotheek volgt het huis) Geen volgrecht
c. Hoofdelijk aanvullend recht
• Principe in art. 3.1 BW
• Behalve definities
• Behalve als de wet anders uitdrukkelijk bepaalt
2. Publiciteit via Kantoor Rechtszekerheid
De AAPD
De AAPD (= Algemene Administratie Patrimonium Documentatie) is
• Een staatsinstelling
• Die registers bijhoudt i.v.m. zakelijke rechten en zekerheden
• Om tegenstelbaarheid aan derden te bekomen
--> Wat betreft vastgoed, een belangrijk kantoor!
Vroeger gebruikte termen :
• Hypotheekkantoor : nu AAPD of hypotheekregisters van Kantoor Rechtszekerheid
• Hypotheekbewaarder : functie is afgeschaft op 30/07/2018 ; nu bevoegde ambtenaar
4