THEMA 1. GEZONDHEID
1 Inleiding
Sociaal werk probeert verandering te brengen in de factoren die gezondheid beïnvloeden
Voorbeelden:
88000 jongeren te dik/ rookgedrag moeder zorgt voor meer atsma => erfelijkheid
Verhuizen brengt stress met zich mee (stress)
Woonplaats
Extreme temperaturen: klimaatbeïnvloeding op gezondheid
“inwoners van steden minder gelukkig’ => verstedelijking, te weinig sociale
cohesie, meer vereenzaming
1.1 Wat is gezondheid?
1.1.1 Omschrijving van het begrip
Ziekte en gezondheid zijn relatief
= betekenis afhankelijk van de plaats en tijd
WHO= World Health Organisation
Gezondheid= volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn (’50)
Lichamelijk welzijn is meer dan de afwezigheid van ziekte
Geestelijk welzijn wordt cultureel bepaald
=> hangt af v cultuur tot cultuur (DSM4 maar toch groot verschil)
Maatschappelijk welzijn houdt in: Pierre Bourdieu
1. Economisch welzijn/ kapitaal
= voldoende middelen hebben bv naar de dokter k hebben
2. Sociaal welzijn/ kapitaal
= je moet mensen rond je heen hebben, sociale ondersteuning
bv. vrouwen die geen borstscreening doen hebben vaak weinig sociaal
kapitaal, ze hebben geen netwerk dat hen ondersteunt of aanmoedigt om
te gaan
3. Cultureel welzijn/ kapitaal
= thuis voelen in de wereld die je leeft
-> de taal mogen spreken die je hebt, begrijpen van de taal, de “juiste”
religie hebben, traditie k uitvoeren zoals je die kent
=> Een sociaal werker gaat werken aan deze 3 soorten kapitaal van een belanghebbende
Kritiek op de definitie
=> geen oog voor veerkracht (= op pootjes vallen, bv na pandemie) of vermogen om zich a te
passen ae mtspij die verandert (empowerment: vanuit mens zelf)
In een nieuwe definitie moet ruimte zijn voor de veerkracht en het vermogen om je aan te
1
,passen aan veranderende maatschappij
=> Zelf bewaken van je gezondheid: je het je gezondheid ZELF in de hand ( vorige definitie)
=> Health as the ability to adapt and to self manage
1.2 Wat is ziekte?
In het Engels maakt men onderscheid in ‘ziek zijn’:
Illness
= subjectief ziektegevoel – “ik voel me ziek”
Disease
= objectief wetenschappelijk (diagnose) – dokter zegt ‘je bent ziek’
Sickness
= het ziektegedrag, wat doe je met die ziekte– “Ga je naar de dokter” “Behandel je je
symptomen? Ja of nee?”
Klemtoon op Disease heeft ook nadelige gevolgen:
1. Zorgt dat groepen uit de boot vallen
=> het is namelijk niet bewezen dat ze ziek zijn -> als het niet gediagnostiseerd werd
(CVS en SOLK) => niet elke ziekte h al een diagnose geen tsskomst in hun medicatie,
geen terugbetaling vd ziekteverzekering => plan te trekken
2. Zorgt dat groepen onnodig wordt behandeld
bv. te veel preventieacties borstkanker, om de zoveel jaar gescreend w (= onnodig)
klein deel vd mensen effectief de ziekte
SOLK= Somatisch Onverklaarbare Lichamelijke klachten
= klachten die mensen hebben MAAR waar de wetenschap geen verklaring voor
Bv. CVS= chronisch vermoeidheid syndroom -> zat vroeger bij SOLK maar is nu een legitieme
diagnose
=> Hoe sterker de wetenschap, hoe kleiner de SOLK groep wordt
1.2.1 Gezondheid en ziekte zijn relatief naar tijd en ruimte
Illustratie 1: : Gezondheidsverschillen naar geografische ruimte
Gezondheid is sociaal ongelijk verdeelt => sociaal werkers iets aan doen
=> In Brussel hoofdstedelijk gewest:
Gevraagd aan mensen of ze zich gezond en gelukkig voelen (illnes)
We zien waar mensen in het algemeen z minder gezond voelen+ armer ih centrum
en gezonder aan de rand
-> Waarom? Armoede
Armoede bepaalt of iemand gezond is of neit
=> Gebrek aan verschillende vormen van kapitaal
De vaststellingen lopen gelijk met resultaten onderzoek naar sociale ongelijkheid
en armoede
Hoe sociale ongelijkheid de reden is dat mensen ongezonder zijn, loop parallel
Sociale ongelijkheid en gezondheid sociale ongelijkheid en armoede
2
,Illustratie 2: Tijdsgebondenheid van ziekte
=> nu andere ziektes dan vroeger
30% Vlamingen heeft tegenwoordig, 2 en meer chronische ziekten
Elementen van maatschappelijke evolutie als oorzaak:
Vergrijzing
Vroege opsporing
Welvaart
Leefstijl
Milieu
2 Determinanten van gezondheid
Determinanten= bepalende factoren, wat bepaald onze gezondheid
=> rode draad
Zo weet je hoe je als sociaal werker hoe je kunt porberen e invloed te h op deze gezondheid
(die te versterken)
bv. preventiemedewerker (invloed op die factoren die e invloed h op onze gezondheid
The Dhalgren – Whitehead Rainbow (1992)
Kapstok van de lessen
In functie van de gezondheidszorg
Middelste cirkel (groen) dichtst bij je gezondheidssituatie, verste cirkel (licht blauw)
3
, verst van je gezondheidssituatie (niet minder invloedrijk => kan je minder aandoen)
Cirkel geeft de relatie tussen het individu, de omgeving en de ziekte weer
2.1 Invloeden vanuit Micro-Meso-Macro de begrippen
Microniveau:
= de plek waar het gedrag wordt uitgevoerd
= de beïnvloeding vanuit structurele factoren als werkloosheid, de huisvesting,
milieuaspecten, …op het individu.
Bv. het gezin, de school of de werkplek, erfelijkheid en levensstijl
bv. moeder proberen laten stoppen roken id de omgeving van hun kind
Mesoniveau:
= de mogelijkheden en beperkingen van organisatie en gemeenschap, netwerken
Bv. de Clan, de buurt en de formele instellingen als school, werk en de gemeente
clan= groep mensen die met elkaar verbonden is door middel van verwantschap en
afstamming
Macroniveau:
= “de maatschappij” die ons gedrag beïnvloedt
Het gaat om economie, cultuur en politiek (wet)
Interventies op vier niveaus
Gezondheidsbevorderaars kunnen op 4 niveaus interveniëren !!
Sociaal werkers zijn gezondheidsbevorderaars
Bv. W en N van bewoners te veranderen (roken)= hulpverlening
1. Sociale of interpersoonlijke omgeving (micro)
Vb. Ziek worden van ongezonde plek
=> door beïnvloeding
2. Het niveau van organisaties (Micro - meso)
Vb. Organisaties die helpen met huisvestiging
=> uitvoering van wetten (terugbetaling mutualiteit)
3. Het niveau van wijk of buurt (meso)
bv. wijkgezondheidscentra, buurtwerk
4. Het niveau van de politiek (meso – macro)
Vb. wetgeving op isolatie, premies, welke huizen onbewoonbaar zijn
(ifv. Gezondheid)
=> door wetgeving
2.1.1 De relaties tussen determinanten: clusteren
Clusteren= determinanten die vaker bij dezelfde persoon voorkomen dan verwacht op basis
van toeval
bv. roken, druggebruik, alcoholgebruik en onveilig vrijen vaak samen bij dezelfde jongeren
voorkomen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur brittvancoillie. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.