Personen en familierecht Julie Verbaeten
SAMENVATTING personen- en familierecht
PERSONENRECHT
Waarover gaat het > zie inleidend college
De natuurlijke persoon
De menselijke persoon en zijn persoonlijkheidsrechten
De juridische persoon en zijn staat
De identificatie van de persoon
De natuurlijke persoon
WIE
Welke entiteit is een mens (cf. ‘monstres’ mensen met een beperking ; cyborgs)?
Elke entiteit die uit een mens is geboren op basis van menselijke gameten eicel en zaadcel
VANAF WANNEER
Art 44 OBW (een akte van geboorte moet worden vastgesteld, vermeld datum en uur van
geboorte) (geboorte=wanneer je uit baarmoeder komt)
Uitgangspunt: levende (bv huilen bij geboorte)en levensvatbare
geboorte (in staat om zelf en zelfstandig te overleven)
Situering
Begrip
Akte van geboorte
Akte van geboorte en van overlijden (van rechtspersoonlijkheid)
Doodgeboorte
Evolutie tem 1999 geen regeling over, juridisch niet relevant => ouders
wouden wel erkenning => regeling maken
Begrafenis/crematie kind dat dood geboren is kan worden
begraven/gecremeerd. Eenmaal de wettelijke levensvatbaarheidsgrens is
bereikt, is de begrafenis of crematie verplicht
Akte van een levenloos kind – lees eerst de artikelen 58-59 oud BW officiële
erkenning maken &kind heeft geen akte van geboorte omdat er geen
mens, persoon is geweest (soort akte overlijden) ouders krijgen de keuze
Zwangerschap < 140 d er gebeurt niets owv abortussen, geen officiële
erkenning mogelijk / ≥ 140 en < 180 dagen voldoende relevant voor
,Personen en familierecht Julie Verbaeten
erkenning: ouders hebben de keuze voor akte van levenloos kind / ≥
180 dagen verplicht om akte op te stellen
Vermeldingen: verplichte / voornamen 140 – 180 d / naam pas vanaf
180 d + gegevens ouders nodig (ad hoc bepaling in art 59)
Overzicht:
- Akte van geboorte: medisch attest door arts of vroedvrouw => kind komt levend en
levensvatbaar uit baarmoeder
- Akte van geboorte en van overlijden: kind overlijdt na vaststelling maar voor aangifte
van geboorte
- Begrafenis of crematie: doodgeboren kind => kind wordt levenloos geboren
- Akte van levenloos kind => pas bij vaststelling geboorte is te zien dat kind dood is
door arts of vroedvrouw
Nog geen geboorte
Infans conceptus … een kind dat reeds verwekt is, w als reeds geboren
beschouwd, indien dit in zijn voordeel speelt (nadien: levend en
levensvatbaar geboren)
Fictieregel
“Verwekking” we gaan ervan uit dat dit tussen de 180d en 380d is
voor de geboorte !!! regel houdt n iet in dat kind reeds als persoon
wordt beschouwd, wel indien levend en levensvatbaar – retro actief
persoonlijkheid => anders is abortus moord (volgens recht in B niet)
(nesteling in de baarmoeder) => wordt het kind niet levend en
levensvatbaar geboren, wordt het beschouwd nooit te hebben
bestaan
Wettelijke toepassingen
Vb. Man (ijk) en vrouw hebben relatie, niet gehuwd, vriendin is
zwanger, man overlijdt – kind wordt geboren en dode man heeft kind
verwekt => beroep op infans conceptus regel owv het belang van het
kind
Ruimere toepssing?
Vb: arrest Voo : 2 mevr voo (1 zwanger, andere niet) omgewisseld
Context: het menselijke leven voor de geboorte
Situering ongeboren kind: geen persoon, en ook geen dier, dus voorwerp?
,Personen en familierecht Julie Verbaeten
Dadelijke bescherming van verwekt leven: menswaardigheid je kan geen
embryo verkopen, voorwerpen wel. Kan dus niet op zelfde manier
uitgeoefend worden in ons eigendomsrecht. Ongeborene heeft enkel
bescherming obv van algemeen belang, niet owv natuurlijk persoon
Nog niet verwekt leven
TOT WANNEER
Overlijden art 55: altijd een arts die het vaststelt
- Vitale functies werken niet adem, hart,…
- hersendood
Situering
Begrip
Akte van overlijden
Afwezigheid (= onzekerheid over leven of dood) overleden persoon = lijk of stoffelijk
overschot
Lees eerst de artikelen 112-125 oud BW
Vermoeden van afwezigheid
Voorwaarden: driemaandenregel
Gevolgen goederen beheerd door gevolmachtigde of gerechtelijk
bewind, kinderen voogdijrecht, afwezige man niet automatisch
vader als vrouw na meer dan 300d na zijn verdwijning bevalt, geen
gevolgen voor huwelijks of andere relatie maar wel bijzondere
bescherming
Einde
1. Vermoedelijke afwezige keert terug of men ontvangt nieuws
2. Overlijden, terugvinden van identificeerbaar lijk
3. Verklaring van afwezigheid
Afwezigheid (= onzekerheid over leven of dood)
Verklaring van afwezigheid
Voorwaarden: vijfjaarsregel of zevenjaarsregel 5j na vermoeden van
afwezigheid werd uitgesproken door rb of 7j nadat persoon niet meer
is verschenen of nieuws van is verkregen
= overlijden
Gevolgen
, Personen en familierecht Julie Verbaeten
Terugkeer indien persoon plots opduikt, mogelijkheid om verklaring
recht te zetten in vorm van een verbetering
Gerechtelijke verklaring van overlijden (zekere dood, maar geen (zeker) lijk)
Lees eerst de artikelen 126-135 oud BW
Voorwaarden: in levensbedreigende omstandigheden verdwenen, zodat zeker
overleden
Gevolgen
Verbetering
Bv natasha in peru: niets aan te doen, niet lang genoeg weg (moet 3m zijn), niet
vermist want geen levensbedreigende situatie, geen lijk
Context: het menselijke leven na de dood
Situering
Staat van de overledene
Vermogen van de overledene
Persoon van de overledene in principe dooft persoonlijkheid uit na overlijden
Bv man in Turkije wordt doodgeschoten, oren worden afgesneden lijk
wordt verminkt teruggegeven => familie vindt dit foltering (oren wel pas na
dood afgesneden) rechtspersoonlijkheid is weg na overlijden dus geen
foltering, wel owv menswaardigheid verbod van grafschennis, laster en
eerroof
Bv: UA: peter benoit blijkt een pedo te zijn, niet volledig bewezen dus beeld
kan niet worden weggehaald
Bv, briefwisseling, fotos van zieke persoon voor overlijden verspreiding
mag niet nabestaanden kunnen bescherming waarmaken
Bv cartoons mohammed, moslims vinden dit een schending en enkelen
beschouwen zich ook als nabestaanden van hen
De menselijke persoon
WAAROVER GAAT HET?
Situering iedereen is uniek
Indeling
Kwalificatie
