1.1 Inleiding
Een verbintenis kun je omschrijven als: iets wat je volgens het recht verplicht bent om te
doen of te laten. Deze verplichting tot een doen of laten noemen we een prestatie. We
spraken alleen van verbintenissen als het gaat om een verplichting tot prestaties die ‘geld
waard zijn’. De vaste uitdrukking hiervoor is dat de prestatie op geld waardeerbaar moet
zijn.
Bij een verbintenis zijn altijd minimaal twee partijen betrokken. De ene partij heeft recht op
iets, waartoe de andere partij verplicht is. Verbintenissen moeten worden nagekomen. Dat
wil zeggen dat je volgens het recht niet vrij bent om te bepalen of je wel of niet aan je
verbintenis zult voldoen. Kom je de verbintenis niet na, dan ben je aansprakelijk voor de
gevolgen.
Verbintenissen kunnen op twee manieren ontstaan: uit de wet of uit overeenkomst.
Bronnen van verbintenis
Wet Overeenkomst
1.2 Verbintenissen uit overeenkomst
Een overeenkomst is eigenlijk niets anders dan een afspraak tussen twee partijen. Een
overeenkomst komt tot stand door een aanbod en een aanvaarding. Uit het aanbod en de
aanvaarding moet blijken dat de wil van de twee partijen overeenstemt. Er moet sprake zijn
van wilsovereenstemming. Als een verbintenis wordt nagekomen, houdt zij op te bestaan. Er
noemen dit het tenietgaan van een verbintenis.
De verplichtingen van het bedrijf en van jou noemen we de prestatie. De prestatie is het
object van de verbintenis. Jij en het bedrijf zijn rechtssubjecten: dragers van rechten en
plichten. De partij die recht heeft op een prestatie wordt de schuldeiser (of crediteur)
genoemd. De partij die de prestatie moet verrichten is de schuldenaar (of debiteur). Door
het sluiten van één overeenkomst kun je dus zowel schuldeiser als schuldenaar worden, voor
verschillende verbintenissen.
Verbintenissen worden meestal zonder problemen door de partijen nagekomen, maar niet
altijd. Als jij, of het bedrijf, de verbintenis niet goed zou nakomen, noemen we dit
wanprestatie. Wanprestatie is een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis. Het
verbintenissenrecht regelt wie er aansprakelijk is voor de schade die jij, of het bedrijf, lijdt
door een tekortkoming in de nakoming.
Nakoming kan eenvoudige prestaties betreffen en kan in korte tijd worden afgewikkeld. Het
arbeidsrecht en huurrecht kunnen worden gezien als afsplitsing van het verbintenissenrecht.
De nakoming betreft bij dergelijke overeenkomsten ingewikkelder prestaties en de
overeenkomst kan jarenlang blijven bestaan. De prestaties die op grond van een verbintenis
,moeten worden verricht, kunnen in de praktijk dus variëren van zeer eenvoudig tot zeer
complex. De nakoming kan daarmee eveneens eenvoudig of zeer complex zijn.
De meest voorkomende prestaties: betaling van een geldsom, levering van een goed of het
verrichten van een dienst. Een prestatie kan ook bestaan uit een combinatie van deze
vormen.
Een verbintenis kan ook een verplichting inhouden om iets te laten. De prestatie bestaat dan
niet uit een doen, maar uit een nalaten. Bij arbeidsovereenkomsten wordt regelmatig een
concurrentiebeding gesloten. Dit houdt in dat je na je dienstverband niet, gedurende een
bepaalde periode, bij een concurrerend bedrijf mag gaan werken. In dat geval ben je, na
beëindiging van je dienstverband, verplicht om iets te laten.
1.3 Verbintenissen uit de wet: onrechtmatige daad
Verbintenissen kunnen ontstaan uit overeenkomst. Voor de totstandkoming van een
overeenkomst is wilsovereenstemming vereist. Het is van belang dat partijen ‘het eens zijn’.
Beide partijen moeten willen dat ze een plicht op zich nemen waar tegelijkertijd een recht
tegenover staat. Hun wil moet overeenstemmen. De belangrijkste bron van verbintenissen –
na overeenkomsten – is de onrechtmatige daad. We zeggen dat er in deze gevallen voor jou
wettelijke aansprakelijkheid ontstaan, omdat je, al was het per ongeluk, een onrechtmatige
daad hebt gepleegd. Anders dan bij een overeenkomst ontstaat er bij een onrechtmatige
daad, normaal gesproken, slechts één verbintenis.
We spreken nog steeds van schuldeiser en schuldenaar en van prestatie. Alleen de bron van
de verbintenis wijzigt. Verder ontstaat er eenzelfde soort verbintenis, ongeacht of de bron
nu onrechtmatige daad of overeenkomst is. Het verschil is wel dat er bij een overeenkomst
tussen twee partijen doorgaans verbintenissen ontstaan, terwijl er bij een onrechtmatige
daad maar één verbintenis ontstaat.
Voor aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad kun je een WA-uitkering sluiten; een
verzekering tegen wettelijke aansprakelijkheid. In bepaalde gevallen ben je hiertoe zelfs
wettelijk verplicht. Iedereen die met een gemotoriseerd voertuig aan het verkeer
deelneemt, is op grond van de Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen verplicht
een WA-verzekering af te sluiten die de risico’s dekt van deelname aan het verkeer.
Een WA-verzekering biedt geen dekking wanneer je expres opzettelijk een onrechtmatige
daad verricht. De verzekeraar bepaalt in de algemene voorwaarden van de
verzekeringsovereenkomst die hij met klanten sluit dat hij alleen uitbetaalt als de schade
opzettelijk wordt veroorzaakt.
1.4 Andere verbintenissen uit de wet: rechtmatige daad
Onverschuldigde betaling:
Er zijn nog meer situaties waarin een verbintenis ontstaat zonder dat er een overeenkomst
voor nodig is. Denk aan de onverschuldigde betaling. Een persoon heeft jou een bedrag
onverschuldigd betaald (hij had immers geen verbintenis om jou dit bedrag te betalen) en de
wet bepaalt dat er voor jou een verbintenis ontstaat om dit bedrag terug te geven.
, Ongerechtvaardigde verrijking:
In de periode dat het bedrag op je bankrekening heeft gestaan, heb je hierover rente
ontvangen. De rente heb je van de bank ontvangen. Als het geld, zoals de bedoeling was, op
de juiste bankrekening had gestaan, had je de rente nooit gekregen. Jij bent door het
ontvangen van de rente over het onverschuldigd betaalde bedrag verrijkt. De verrijking was
ongerechtvaardigd. De wet bepaalt nu dat je niet alleen het onverschuldigd betaalde bedrag
moet terugbetalen, maar ook de rente. Er ontstaat een verbintenis tot terugbetaling op
grond van onrechtvaardigde verrijking. De verbintenis ontstaat uit de wet, los van jouw wil.
Zaakwaarneming:
De verbintenis ontstond uit de wet, direct nadat de persoon de kosten maakte, toen jij er
niet van op de hoogte was en dit dus al helemaal niet kon willen.
Bronnen van verbintenis
Wet Overeenkomst
Onrechtmatige daad Rechtmatige daad: Overige verbintenissen uit de wet
1.5 Verbintenissenrecht: onderdeel van het privaatrecht
Het verbintenissenrecht is onderdeel van het privaatrecht. Het privaatrecht, ook burgerlijk
recht of civiel recht genaamd, is het recht dat de betrekkingen tussen burgers onderling
regelt, alsmede de verhouding van burgers tot hun vermogen. Onder burgers wordt in deze
definitie ook verstaan wat we in het dagelijkse spraakgebruik onder bedrijven verstaan.
Bedrijven zijn vaak rechtspersonen, juridische constructies die net als burgers (natuurlijke
personen) drager kunnen zijn van rechten en plichten. Het privaatrecht als het recht regelt
betrekkingen tussen (rechts)personen onderling en de verhouding van (rechts)personen tot
hun vermogen.
Het publiekrecht regelt de betrekkingen tussen de overheid en burgers.
1.6 Privaatrecht: vermogensrecht en personenrecht
Het privaatrecht kan worden onderverdeeld in het vermogensrecht en het personenrecht.
Het personenrecht regelt in de eerste plaats wie er in het privaatrecht drager kunnen zijn
van rechten en plichten. Het kan worden onderverdeeld in het personen- en familierecht en
het rechtspersonenrecht. Het personen- en familierecht bevat de regels die gelden voor
, natuurlijke personen. Het rechtspersonenrecht bevat de regels die gelden voor
rechtspersonen.
Personenrecht
Personen- en familierecht Rechtspersonenrecht
Nv’s, bv’s, stichtingen en verenigingen zijn rechtspersonen. Er zijn nog verschillende andere
rechtspersonen. Rechtspersonen kunnen, net zoals natuurlijke personen, eigenaar zijn van
zaken, gebouwen kopen, mensen in dienst nemen, huurovereenkomsten sluiten, enzovoort.
Omdat een rechtspersoon niet, zoals een natuurlijke persoon, kan overlijden, biedt deze in
het handelsverkeer meer continuïteit en daarmee meer zekerheid voor klanten die met dit
bedrijf overeenkomsten willen sluiten. Omdat rechtspersonen juridische constructies zijn,
moeten er wel altijd natuurlijke personen zijn die namens de rechtspersoon handelen. Zij
vertegenwoordigen in die situaties dan de rechtspersoon.
Het personenrecht geeft dus de regels voor de rechtssubjecten van het privaatrecht: de
mogelijke dragers van rechten en plichten. In het vermogensrecht staan alle regels omtrent
vermogen centraal. Onder vermogen verstaan we: alles wat een natuurlijk persoon (of
rechtspersoon) bezit en op geld waardeerbaar is. Het vermogensrecht valt zelf uiteen in het
goederenrecht en het verbintenissenrecht. Het personenrecht bepaalt wie er in het
privaatrecht allemaal vermogen kunnen hebben. Het goederenrecht bepaalt in de eerste
plaats waaruit een vermogen kan bestaan. Het verbintenissenrecht geeft vervolgens, onder
andere, aan hoe je je vermogen kunt verhandelen en bepaalt wat er gebeurt als iemand
schade toebrengt aan je vermogen, zoals is het geval van een onrechtmatige daad.
Verbintenissen kunnen uit verschillende bronnen ontstaan. Het verbintenissenrecht omvat
dus meer dan alleen het overeenkomstenrecht.
Privaatrecht
Personenrecht Vermogensrecht
Personen- en Rechtspersonenrec Goederenrecht Verbintenissenrecht
familierecht ht
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur safaakyvonnnnn. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.