SITUERING IN DE OPLEIDING
VERBINTENISSENRECHT
- = gemeen recht, in hoofdzaak voor het brede privaatrecht op het gemeen recht kom je altijd terug
PRIVAAT VS PUBLIEKRECHT
- = privaatrecht (relaties tussen burgers onderling) versus publiek recht (relaties tussen burgers en
overheden en tussen overheden onderling) = klassieke tegenstelling
RAAKVLAKKEN TUSSEN PRIVAATRECHT & PUBLIEKRECHT
- ook vele raakvlakken (bv. OV aansprakelijkheid (art 1382oud BW), goederenrecht, OV-contracten,
vertrouwensleer, mensenrechten, bv: bij contracten mag er niet gediscrimineerd worden dringt dus
ook door in privaatrecht, ook vertrouwensleer dringt door in privaatrecht)
WAAROVER GAAT VERBINTENISSENRECHT
- = gaat over schulden en schuldvorderingen/rechtsbanden en hoe ze ontstaan verbintenis gaat over
geld: je hebt een schuld, je bent een schuldenaar en moet betalen aan schuldeiser
- Verbintenis is een schuld tussen minstens 2 personen (schuldeiser & schuldenaar) die voort komen uit
een contract. OV heeft ook verbintenissen je kan ook uit onrechtmatige daad schuld bekomen
FUNDAMENTEN
- = begrippen en beginselen zijn de fundamenten voor het op te trekken gebouw (basis voor bv. voor
GBO, verzekeringsrecht, economisch en vennootschapsrecht (vennootschappen beginnen ook met
contract), arbeidsrecht, … zijn toepassingen van verbintenissenrecht want gaat over contracten).
VERDIEPING
- = ook verdieping in mastervakken: Contract Law, Verbintenissenrecht in de onderneming,
Schadeloosstellingsrecht, Bewijsrecht, Consumentenrecht.
SITUERING IN DE OPLEIDING: KONINGINNEN-VAK!
- Koninginnen vak omdat alle vakken ermee te maken, verbintenissenrecht is de basis
- Art. 5.1-5.270 BW (vroeger: art. 1101-1386bis OBW): over de ‘vermogensrechtelijke verbintenis’
verbintenissenrecht is ‘vermogensrecht’
net als goederenrecht, BO, ondernemingsrecht, arbeidsrecht, verzekeringsrecht, …
- = gemeen recht: overeenkomstig van toepassing op andere Verb.
- = overstijgt het burgerlijk recht of privaatrecht (zie art. 1.1 BW) want:
o raakvlakken met Publiek Recht
o nauw verweven met brede Economisch Recht (ondernemingsrecht, vennootschapsrecht,
consumentenrecht, insolventierecht, verzekeringsrecht)
BOEK 5 “VERBINTENISSEN” IN EEN NIEUW BW
EEN NIEUW BW IS IN DE MAAK!
OUD BW
- is verouderd; inhoudelijk onvolledig; onoverzichtelijk
- biedt niet meer het beeld van het geldend recht dat evolueerde, maar enkel in de RS en Rleer is te
vinden
1
, rechtszekerheid komt in het gedrang: geldend recht is niet meer ‘toegankelijk’ en niet meer
‘voorspelbaar’.
(Nieuw) BW is ingevoerd bij wet van 13 april 2019 en bevat voortaan Boek 1 ‘algemene bepalingen’ en Boek 5
‘verbintenissen’
BOEKEN
- Boek 1. Algemene bepalingen (inwerkingtreding: 1/1/2023)
- Boek 2. Personen, familie en relatievermogensrecht (inwerkingtreding relatie-vermogensrecht:
1/7/2022)
- Boek 3. Goederen (inwerkingtreding: 1/9/2021)
- Boek 4. Nalatenschappen, schenkingen en testamenten (inwerkingtreding: 1/7/2022)
- Boek 5. Verbintenissen (inwerkingtreding: 1/1/2023)
- Boek 6. Buitencontractuele aansprakelijkheid (work in progress)
- Boek 7. Bijzondere contracten (work in progress; start met koop, dading)
- Boek 8. Bewijs (inwerkingtreding: 1/11/2020)
- Boek 9. Zekerheden (work in progress)
- Boek 10. Verjaring (work in progress)
Boek 1 en 5 is nieuw
BOEK 5 IS INGEVOERD BIJ WET VAN 28 APRIL 2022 HOUDENDE BOEK 5 “VERBINTENISSEN” VAN
HET BURGERLIJK WETBOEK, BS 1 JULI 2022, 54082
- Toelichting, Parl.St. Kamer 2020-21, nr. 55-1806/001 is handboek verbintenis handig voor later
seminarie niet kennen, weetje
- Amendementen
- 270 artikels: bevatten ‘gemeen verbintenissenrecht’
- zonder Bewijsrecht al in Boek 8 BW
- zonder ‘buitencontractuele aansprakelijkheid’ later in Boek 6 BW
Boek 5 is samen te lezen met Boek 1 (Wet van 28 april 2022 houdende Boek 1 “Algemene bepalingen” van het
Burgerlijk Wetboek, BS 1 juli 2022, 54079)
Boek 1 ook gebruiken bevat aantal bepalingen die we gaan gebruiken zie volgend
BOEK 1. ALGEMENE BEPALINGEN (ARTIKELS OORSPRONKELIJK IN BOEK 5)
- Art. 1.1. Bronnen (van privaatrecht)
- Art. 1.2. Toepassing van de wet in de tijd
- Art. 1.3. Rechtshandeling
- Art. 1.4. Wilsuiting
- Art. 1.5. Kennisgeving
- Art. 1.6. Tijdsbepaling en voorwaarde
- Art. 1.7. Berekening termijnen
- Art. 1.8. Vertegenwoordiging
- Art. 1.9. Subjectieve goede trouw
- Art. 1.10. Rechtsmisbruik
- Art. 1.11. Oogmerk om te schaden
- Art. 1.12. Afstand van recht
belangrijke bepalingen van boek 5 naar boek 1 overgebracht
2
,vetgedrukt is artikels overgeplaatst van boek 5
3
, - dit is de structuur van boek 5
- contract is belangrijkste bron verbintenissen naast onrechtmatige daad
- contract – quasi contracten – eenzijdige rechtshandeling – onrechtmatige daad
VERWORVENHEDEN
- uit vaste RS. worden wettelijk verankerd (bv. uitzonderingen op voorafgaande ingebrekestelling;
verbintenis uit eenzijdige rechtshandeling; verrijking zonder oorzaak, enac…)
- dit niet kennen
AANVULLINGEN
- worden opgenomen voor ontbrekende figuren/regels die RS en RL al kenden (bv. voor de
precontractuele fase, regels over aanvaarding van algemene voorwaarden, …)
- dit niet kennen
INNOVATIES
- (zoals anticipatieve enac., sanctie prijsvermindering,nietigheid op kennisgeving …) zijn vaak
geïnspireerd:
o uit de rechtsvergelijking (bv. Franse C. civ., NBW, BGB)
o internationale en Europese instrumenten (bv. Weens Koopverdrag, DCFR)
- Dit niet kennen
OPZET EN GERICHTE AANPAK
TWEEVOUDIG OPZET = AANLEREN VAN:
1° VAKJARGON =
- zich begrippen, concepten en beginselen eigen maken
- Juridisch spreken verrijking taal
2° DENKPATRONEN =
- redeneringen leren ontwikkelen
Voorbeelden complexe gevallen: 3 peuters in refter die soep over hun krijgen is er
aansprakelijkheid van de leerkracht, van de school, de fabrikant van dat karretje…? juridische
vragen leren hoe je iedereen moet benoemen; jongeren spelen met vorkheftruck in
bedrijfshallen, spelen en meisje zwaar gewond 17 – jarige bestuurder hij of zijn ouders?
beide aansprakelijk wat met eigenaar gebouw, stad mechelen… ? ook aansprakelijk? heel
wat mogelijke aansprakelijke; levering van vaccins AstraZeneca …
GERICHTE AANPAK:
1° DE TAAL OF HET JARGON HOREN EN ZELF GEBRUIKEN
- via het volgen (fysiek of online) van de (vaak interactieve) hoorcolleges (met klein en groot
overleg)
- via het deelnemen aan de 4 Monitoraten = zelf spreken
4
,2° DENKPATRONEN AANLEREN EN TOEPASSEN
- via het oplossen van oefeningen, kleine en grote gevallen (vaak uit de rechtspraak), in
hoorcolleges en monitoraten (= meedenken)
- via het herkennen en kwalificeren van toepassingen uit de actualiteit/dagelijks leven (= zelf
denken en doen): “Verbintenissenrecht. is VTM-recht” – voorbeelden
- via Begeleide Zelfstudie (BZ)
IS EEN BELOFTE EEN VERBINTENIS?
Voorbeeld gerry wouters: maakt van kurk maquettes en hij maakt maquette van gemeentehuis van maltegem
gemeente wil maquette tentoonstellen in inkomhal gemeentehuis hij krijgt brief waarin staat dat hij
jaarlijks 2 vip tickets krijgt voor parkcross als tegenprestatie, dit zou levenslang zijn hij krijgt effectief de
tickets 8 jaar en erna zegt de burgemeester dat hij dat niet meer ga doen en dat hij daar mee stopt. Gerry is
teleurgesteld en brengt dat in de press: hij zegt dat kan toch niet, ze hadden dat beloofd.
Is er contract gesloten tussen gemeente & gerry?
- Nee maar wel beloofd en uitgevoerd minstens eenzijdige rechtshandeling langs kant van de
gemeente verbintenis uit eenzijdige wilsverklaring
Kunnen we dat gedwongen laten uitvoeren?
- Ja kan je dat bewijzen? Ja de brief
- Bewijs contract is moeilijker dan verbintenis dan eenzijdige rechtshandeling want art 8.10
je mag het bewijzen met ALLE middelen voor eenzijdige rechtshandeling
DE ‘AUTO VAN EVA BRAUN’ IS VERKOCHT, MAAR …
Eva Braun is de minnares van Hitler. Voor hun zelfmoord zouden ze getrouwd zijn. Ze had een BMW. Deze auto
werd verkocht: 25000 euro met voorschot van 5000 euro. De koper geeft zijn rolex als soort voorschot want
heeft geen cash op zak, hij ontdekt achteraf dat dat model pas in 1948 gebouwd is, maar hitler en braun zijn
gestorven in 1945 dus hij wilt de koop stopzetten maar verkoper zegt van nee dit is een afspraak kan je niet
onderuit. Dus dan spant hij rechtszaak.
- Is bedrog. Verkoper was zich gaan informeren in dienst mobiliteit en daarna gaat koper naar
daar en die zeggen dat de verkoper wist dat het bouwjaar 1948 was dus ze kunnen bedrog
uitspreken. Krijgt nietigheid van de koop op basis van bedrog + beveling teruggave rolex,
teruggave 5000 euro en op de teruggave rolex staat dwangsom.
WAT KAN JE DOEN ALS JE AANNEMER NIET MEER OPDAAGT?
- Na zwembad: enkel beton zwembad nog niet af maar aannemer komt niet meer opdagen.
Aannemer had al voorschot en wilt enkel verder werken als mark nieuw voorschot betaald. Mark
wilt dat er eerst uitgevoerd wordt. Met de enac kan hij weigeren de voorschot te betalen tot hij
terug begint met uitvoeren.
CONTRACT ASTRAZENICA
Ontwikkelen en leveren. Astrazenica heeft zich ertoe verbonden om hun beste redelijke inspanningen in te
zetten om vaccin te ontwikkelen en te leveren. Het probleem was dat ze te laat waren. Ze moesten leveren in
januari maar in maart leverde ze nog steeds niet. Ze hadden de vaccins wel maar ze leverde ze niet aan europa
maar aan groot-britannie. Terwijl in het contract een clausule stond dat ze geen voorkeur bedongen ten gunste
5
, van andere afnemers. En toch doen ze het toch. Ze leveren 6 maand aan een stuk alles wat ze hadden aan groot
britannie.
- Het is een inspanningsverbintenis. Het is een speciale inspanningsverbintenis want het is een
REDELIJKE inspanningsverbintenis ze gaan hun BESTE inspanning doen is een versterkte
inspanningsverbintenis.
ENERGIEBEDRIJF LUMINUS NEEMT CONCURRENT ESSENT BELGIE OVER
- Ze krijgen brief dat luminus het volledige clienteel over van essent. Zij zijn voortdaan nieuwe
leverancier want hebben essent overgenomen. Dat is een bedrijfsovername. Geregeld in wetboek
venootschapsrecht. De contracten gaan over zonder u toestemming maar je kan er niets aan. Dat
gaat via rechtswege over overdracht van verbintenissen en contracten.
IS ‘DYNAMISCHE PRIJSZETTING’ GEOORLOOFD BIJ TICKETVERKOOP?
Tickets van beyoncé worden 4 keer duurder verkocht door dynamische prijszetting om zwarte markt te
vermijden. Maar het doet het tegendeel want op de zwarte markt worden ze verkocht voor 720 en gewoon voor
700 dus niet veel verschil. Een avondje in het sportpaleis is puur verkoop aan consumenten. Er is geen
maximumplafond van hoe hoog de prijs mag zijn. Dynamische prijszetting kan als er objectieve transparante
parameters worden meegedeeld EN als er een maximum plafond wordt ingezet.
- In dit geval waarschijnlijk dus niet want is hier niet.
PRIJSSETTING = de prijs moet volgens het verbintenissenrecht bepaald zijn. Het is zoveel en niet meer of
minder. Het is ook bepaalbaar, we laten het bepalen via objectieve parameters.
STAGE DIE SLECHT AFLOOPT
Een stagiair van 17 jaar loopt stage in kader van zijn opleiding, metaalbewerking, en hij wordt naar een bedrijf
gestuurd. Hij wordt daar door werkgever aan plooibank gezet. Er gebeurt een ongeluk, hij duwt perongeluk met
zijn voet op de knop om machine aan te sturen en daardoor komen messen naar beneden en hij verliest een
hand en een aantal vingers van zijn andere hand. Hij zal levenslang hinder ervaren bij het schrijven, hij kan
enkel via computer en mag geen arbeid meer doen dus kan zijn opleiding niet meer volgen. Hij wilt dus een
schadevergoeding. De stagemeester zullen we aanspreken. Gaan we het bedrijf aanspreken? Hij had weinig/
geen uitleg gekregen over machine en ook geen handleiding dus we kunnen ook het bedrijf aanspreken. Gaan
we de school aanspreken?
- Ja want de school heeft zich onvoldoende geïnformeerd over in welke omstandigheden hun
leerlingen moeten werken. Want ze moeten die stageplaatsen bezoeken en duidelijke afspraken
maken. Ze hebben ook de scholenkoepel gedagvaard. Dit zal hem een flinke schadevergoeding
opbrengen. Is een geval van onrechtmatige daad.
AANPAK EN MOEILIJKHEIDSGRAAD VAN DE TOEPASSINGEN EVOLUEREN NAARMATE WE IN DE
LEERSTOF VORDEREN:
- Zie agenda (met aangekondigde thema’s)
- Boek 1 = hoorcolleges met interactieve momenten: kleine lectuuropdrachten in LB1, in Boek 5 en
kleine vragen om iets op te zoeken (bevordert het begrip in de colleges)
- Boek 1bis = Begeleide Zelfstudie (BZ): grote lectuuropdrachten in LB1bis met opdracht om
schema’s te maken en vragen/kleine oefeningen op te lossen (= studiebegeleidingsfiches)
6
