Samenvatting van module 6 "Literatuur van 1900 tot 1940" uit het boek Laagland, literatuur & lezen (4e editie) voor 4/5/6 VWO. In de samenvatting worden de begrippen uitgelegd (soms met behulp van voorbeelden, ook worden de meeste opsommingen overzichtelijk genoteerd door middel van bullet points. ...
Laagland
1.1 Eerste wereldoorlog
Het nationalisme en imperialisme veroorzaakte spanningen → tijdperk van de gewapende vrede
↳ Aartshertog Frans Ferdinand te Sarajevo vermoord = aanleiding Eerste Wereldoorlog, loopgravenoorlog
waarbij chemische wapens werden gebruikt → leidt tot morele ontreddering.
Werd in Vlaanderen en Noord-Frankrijk uitgevochten.
1918, in Duitsland wordt de republiek uitgeroepen. De Duitse keizer vluchtte naar Nederland en er kwam
een wapenstilstand. In 1919 werd in Versailles definitief vrede gesloten.
Centralen: Neutralen: Geallieerden:
Duitse Rijk Nederland België
Oostenrijk-Hongarije Frankrijk
Bulgarije Verenigd Koninkrijk
Verenigde Staten
1.2 Totalitaire staten
Na de Eerste Wereldoorlog is het interbellum (= tussen twee wereldoorlogen in, 1918-1940). In deze
crisissfeer ontstond een periode waar de democratie en het individualisme onder druk kwamen te staan.
Totalitaire staten heerst een systeem waarbij de staat het gehele leven (ook privé) van de burgers
beheerst. In zo'n staat is:
- Slechts één politieke partij toegestaan
- Één officiële erkende politieke ideologie
- Gebruikt geweld tegen de eigen burgers
- Goed functionerende geheime politie
- Grondrechten en vrijheden ontbreken
- Vrijheid van meningsuiting of democratie zijn onbestaanbaar
De Sovjet-Unie (Communisme), Duitsland (nationaalsocialisme) en Italië (fascisme) waren duidelijke
voorbeelden van totalitaire staten. In Spanje grepen reactionaire militairen de macht.
1917 → Russische tsaar wordt afgezet. In november namen de bolsjewieken onder leiding van Lenin de
macht over (Russische revolutie). Lenin vestigde de dictatuur van het proletariaat en beloofde vrede, arbeid
en brood. Hij werd opgevolgd door Stalin.
In Italië kwam Mussolini (de 'Duce') en zijn fascistische beweging (= een leider krijgt al het staatsgezag en
de staat wordt hoger gesteld dan het individu) aan de macht.
In Duitsland was Adolf Hitler de leider va het nationaalsocialisme. Deze beweging steunde op een grote
groep ontevreden burgers. Hitler's programma was antisocialistisch, antidemocratisch, anti-individualistisch
en hij propageerde een rassenleer.
↳ Economische crisis zorgde voor toename werkloosheid → ontevredenheid neemt toe
, 1.3 Nederland
1917 → een belangrijke grondwetswijziging wordt doorgevoerd.
↳ Algemeen mannenkiesrecht (1919 ook vrouwen) en de gelijkstelling van openbaar en bijzonder lager
onderwijs.
In de industrie werden ongeschoolde arbeidskrachten tegen lage lonen aan het werk gezet. Zij werkten met
eenvoudig te bedienen machines, waarvan ze een soort verlengstuk werden. De basis was gelegd door de
massaproductie van goederen.
Economische crisis (1929) → leidde wereldwijd tot koopkrachtverlies en werkloosheid.
In Nederland kwam de NSB onder leiding van Anton Mussert op.
1.4 Massacultuur en moderniteit
Ontgoocheling en morele ontreddering door de oorlog → leidt tot cultuurkritiek (= angst voor de massa en
het verlangen de bedreigde individualiteit te beschermen). Onder intellectuelen, schrijvers en kunstenaars
was de cultuurkritiek algemeen, inclusief de daarbij aansluitende afwijzing van de massacultuur. Een aantal
had een elitair, soms antidemocratisch levensbesef. De stad was voor hen een bedreiging: een monster
van staal en beton met hoogbouw, een plek vol gevaar en anonimiteit.
De massacultuur was een uitvloeisel van de moderniteit. Het moderniteitsproces van de 19e eeuw, zette
in de 20e eeuw door, de massacultuur hoorde bij:
- Grootstedelijke leven (metropolen)
- Grootindustrie
- Kapitalisme
Technologische veranderingen die horen bij de moderniteit (vliegtuigen, auto’s en machines) met de
ontgoocheling en ontreddering door de eerste wereldoorlog leidden tot twee reacties:
Cultuurkritiek
Positief omarmen van vernieuwingen:
- Economische impuls van industriële productie
- Voor veel mensen was de grote stad een plek van vrijheid, mogelijkheden, kansen en bevrijding uit de
knellende, traditionele banden
- Revolutie had fotografie bewerkstelligd kreeg vervolg in de film met artistieke praktijk van montage
- Nieuwe dansvormen (charleston)
- Nieuwe muziek (jazz)
- Vrijere omgangsvormen tussen mannen en vrouwen
2.1 Psychoanalyse
1900 → Die Traumadeutung van Weense psychoanalyticus Sigmund Freud. De analyses van dromen had
Freud tot het inzicht gebracht dat het overgrote deel van het menselijk gedrag bepaald wordt door het
onbewuste:
- Onbewuste verlangens
- Driften
- Obsessies
- Impulsieve reacties
- Irrationele gedachten
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur kimberlygroen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
