Dit is een samenvatting van alle lessen van HSDR02 (Biotechnologie) uit het schooljaar . Er zijn veel afbeeldingen uit de PowerPoints verwerkt in de samenvatting. Als je alles kent uit de samenvatting ben je 100% klaar voor het tentamen!
Tip: open de samenvatting NIET in Word Online, maar in de ...
Leerdoelen cursus biotechnologie
- Wat is een gen? Begrijpen en kunnen uitleggen hoe een gen is opgebouwd
- Hoe transcriptie en translatie werkt
- Hoe genexpressie gereguleerd wordt
- Hoe biotechnologische technieken werken
- Verschillende toepassingen binnen de biotechnologie kunnen noemen en toelichten
Les 1 – Moleculaire basis van erfelijkheid
Biotechnologie = houdt zich bezig met de technieken om biologie te gebruiken voor praktische
doeleinden, van kaas maken tot hightech laboratoriumwerk.
- De naam komt van Griekse woorden ‘bios’ (leven) en ‘technikos’ (gebruik) en betekent dus letterlijk
‘het gebruik van het leven’
- Biotechnologie maakt gebruik van dieren, planten, bacteriën en
andere levende wezens voor de ontwikkeling van medicijnen,
voedsel of nieuwe stoffen
- Moderne biotechnologie draait vaak om DNA
DNA
- 1953 komen James Watson & Francis Crick met het dubbele
helixmodel van DNA
- DNA molecuul bestaat uit een polymeer van nucleotiden
- Deze nucleotiden bestaan uit
- Een stikstofbase
- Een suiker
- Een fosfaatgroep
Chargaff’s rules
- Dubbelstrengs DNA heeft ongeveer gelijke aantallen baseparen A
en T, en C en G. Hetzelfde geldt voor enkelstrengs DNA, dus:
- Hoeveelheid A en T nucleotiden zijn ongeveer gelijk aan elkaar
- Hoeveelheid G en C nucleotiden zijn ongeveer gelijk aan elkaar
- Regel geldt niet voor enkelstrengs viraal DNA en mitochondriaal DNA
Structurele model van DNA
- Na acceptatie van DNA als genetisch materiaal → bepalen wat structuur is
- Maurice Wilkins en Roaslind Franklin → namen foto d.m.v. röntgendiffractie
om molecuulstructuur te bestuderen
- Franklin → 2 ‘backbones’ aan buitenkant (suiker + fosfaatgroep) en
stikstofbasen in paren aan de binnenkant
- Watson en Crick
- Bouwden modellen van dubbele helix o.b.v. foto’s van Franklin
- Dubbele helix bestaat uit anti-parallelle backbones → tegenovergestelde subunits
- Stikstofbases ‘matchen’ met elkaar:
- Adenine (A) met Thymine (T) en
- Guanine (G) met Cytosine (C)
Douwe Stoffers – HSDR02 – 2022/2023
,DNA replicatie
- De 2 strengen zijn complementair → elke streng = sjabloon voor nieuwe streng tijdens replicatie
- Bij DNA replicatie:
- Oudermolecuul ontwindt
- 2 nieuwe dochterstrengen worden gebouwd
- Een gedupliceerde dubbele helix bevat een oude en een nieuwe streng
DNA replicatie
- Vindt plaats bij iedere celdeling, zowel tijdens mitose als meiose
- Zeer snel een accuraat (ca. 1 fout per 10 miljard gemaakte baseparen)
- Zijn veel verschillende enzymen en eiwitten betrokken bij de replicatie
DNA replicatie – betrokken enzymen
- Helicase ontwindt de dubbele helix en ‘ritst’ hem open tot 2 strengen, hierdoor ontstaat er een
zogenoemde replicatievork (y-vormige regio). Dit ritsen begint bij de origin of replication
- Topoisomerase stabiliseert de DNA streng voordat deze wordt opengeritst, zodat er niks breekt
- Primase bouwt korte RNA-(begin)keten = primer (5-10 baseparen lang)
- Aan het 3’ uiteinde van de primer worden vervolgens nucleotiden gevoegd door DNA polymerase
- DNA polymerases katalyseren de verlenging van nieuw DNA bij replicatievork
Douwe Stoffers – HSDR02 – 2022/2023
,Leading strand
- DNA polymerase 3 gebruikt de template strand om de leading strand te synthetiseren
- DNA polymerase 3 voeg nieuwe nucleotiden toe aan vrije 3’-eind van de groeiende streng
- DNA polymerase beweegt in de richting van de replicatievork, dus van: 5’ → 3’ richting (primer pov)
- Uitlegvideo (3min): https://youtu.be/TNKWgcFPHqw
Lagging strand
- Om de andere/lagging strand, te verlengen moet DNA polymerase 3 van de replicatievork afwerken
- De lagging strand wordt daarvoor gesynthetiseerd in segmenten, Okazaki fragments
- Deze Okazaki fragmenten worden aan elkaar gekoppeld door ligase
Douwe Stoffers – HSDR02 – 2022/2023
, Synthese lagging strand
1. Primase maakt een RNA primer
2. DNA polymerase 3 verlengt DNA aan 3’ zijde
3. Okazaki fragment wordt gevormd
4. Dit proces herhaalt zich tot de hele lagging strand af is
5. DNA polymerase 1 vervangt (primer) RNA door DNA
6. DNA Ligase ‘plakt/lijmt’ beide DNA fragmenten aan elkaar
Fouten in DNA
- DNA polymerases controleren nieuw DNA tijdens replicatieproces → zorgen
voor vervanging incorrecte nucleotiden (proofreading)
- DNA kan zijn beschadigd door blootstelling aan:
- Schadelijke chemicaliën
- Schadelijke stoffen (sigarettenrook)
- Röntgen- of Uv-straling
Reparaties
- Nuclease knipt stuk DNA met fout eruit
- Daarna wordt het ‘gat’ ingevuld door DNA polymerase en ligase
Mutaties in DNA
- Wanneer een fout niet wordt gerepareerd en voort blijft bestaan in een
delende cel, dan is deze verandering in het DNA permanent en wordt het
overgedragen aan dochtercellen
- Mutaties in het DNA hebben evolutionaire relevantie
- Fout ratio na proeflezen is laag maar ≠ 0
- Permanente veranderingen in DNA (=mutaties) → bron voor genetische
variatie → basis voor natuurlijke selectie en uiteindelijk soortvorming
Douwe Stoffers – HSDR02 – 2022/2023
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Gonzo420. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
