2022-2023
Tekstenboek Ethische en Rechtsfilosofische Stromingen
Hoofdstuk De Klassieke Rechtvaardigingstoets:
- Thematekst: Een ethisch leven door Peter Singer (Een Ethisch Leven, 1999)
Het boek, oorspronkelijk gepubliceerd in 1999, behandelt een breed scala aan ethische kwesties en biedt een
diepgaand inzicht in het nastreven van een moreel verantwoorde levensstijl.
o Singer bespreekt het concept van altruïsme en de verantwoordelijkheid die individuen hebben om anderen
te helpen. Hij benadrukt de morele plicht om het lijden in de wereld te verminderen, met bijzondere
aandacht voor armoedebestrijding en de verdeling van middelen. Singer pleit voor een meer egalitaire
samenleving waarin we onze privileges en hulpbronnen delen met degenen die het meest behoeftig zijn.
- Figuurtekst: Een filosofie van de liefde over Iris Murdoch door Arthur Eaton (De Groene Amsterdammer, 9
februari 2022)
Het artikel bespreekt het werk en de ideeën van Iris Murdoch, een prominente filosoof en schrijver, met
betrekking tot liefde en ethiek.
o Eaton beschrijft hoe Murdoch's filosofie van de liefde een centrale rol speelt in haar bredere ethische
theorie. Hij legt uit dat Murdoch betoogt dat liefde niet alleen een subjectieve emotie is, maar ook een
morele kracht die ons in staat stelt om buiten onszelf te treden en ons te richten op het welzijn van anderen.
Voor Murdoch is liefde een ethische deugd die ons aanzet tot mededogen, empathie en het streven naar het
goede voor anderen.
o Het artikel bespreekt ook Murdoch's visie op de rol van verbeelding en perceptie in liefdesrelaties. Eaton
benadrukt dat Murdoch gelooft dat ware liefde gebaseerd is op een diep begrip van de ander, waarbij onze
eigen beperkte perspectieven worden overstegen en we de ander volledig en onvoorwaardelijk kunnen
accepteren.
o Daarnaast bespreekt Eaton Murdoch's kritiek op egoïsme en zelfgerichtheid in relaties. Hij legt uit dat
Murdoch betoogt dat het egoïsme ons vermogen om onvoorwaardelijk lief te hebben in de weg staat.
Volgens Murdoch moeten we onszelf openstellen voor de ander en onze egoïstische verlangens en
neigingen onderzoeken om werkelijk liefdevolle relaties te kunnen vormen.
o Het artikel besluit met het bespreken van de relevantie van Murdoch's filosofie van de liefde in de
hedendaagse samenleving. Eaton betoogt dat Murdoch's ideeën ons kunnen helpen om een dieper begrip
van liefde te ontwikkelen en onze relaties en interacties met anderen te verbeteren. Hij benadrukt het
belang van het cultiveren van deugden zoals mededogen, geduld en acceptatie om liefdevolle relaties en
een ethisch leven te bevorderen.
Hoofdstuk Waardigheid:
- Thematekst: Zijn mensenrechten ook dierenrechten door Frank Mulder (De Groene Amsterdammer, 18 juli 2018)
Het artikel onderzoekt de relatie tussen mensenrechten en dierenrechten en verkent de vraag of dieren dezelfde
rechten zouden moeten hebben als mensen.
o Mulder begint het artikel door de aandacht te vestigen op het feit dat mensenrechten gebaseerd zijn op het
idee dat alle mensen intrinsieke waarde en inherente rechten hebben. Hij legt uit dat deze rechten
voortkomen uit de unieke menselijke eigenschappen, zoals rationeel denken en morele
verantwoordelijkheid. Echter, Mulder betoogt dat sommige ethici en dierenrechtenactivisten stellen dat
dieren ook bepaalde inherente rechten zouden moeten hebben vanwege hun vermogen om te lijden en te
ervaren.
, 2022-2023
o Het artikel bespreekt verschillende argumenten voor en tegen het verlenen van dierenrechten. Mulder
behandelt onderwerpen zoals dierenleed in de bio-industrie, dierproeven en het gebruik van dieren voor
entertainmentdoeleinden. Hij benadrukt dat veel dierenrechtenactivisten pleiten voor een uitbreiding van
rechten voor dieren om hen te beschermen tegen wreedheid en uitbuiting.
o Mulder gaat ook in op tegenargumenten die stellen dat dieren geen rechten zouden moeten hebben, zoals
het idee dat dieren geen morele agenten zijn en dat hun belangen ondergeschikt zijn aan die van mensen.
Hij bespreekt de visie van sommige filosofen en ethici die stellen dat hoewel dieren weliswaar respect en
bescherming verdienen, het verlenen van dezelfde rechten als aan mensen niet noodzakelijk is.
o Het artikel concludeert met het benadrukken van de complexiteit van het vraagstuk en de noodzaak van een
genuanceerd debat over dierenrechten. Mulder benadrukt dat het erkennen van dierenrechten
consequenties zou hebben voor verschillende aspecten van de samenleving, waaronder voedselproductie,
wetenschappelijk onderzoek en entertainmentindustrie.
Hoofdstuk Vrijheid:
- Thematekst: Gekelderde Vrijheid door Stijn Sieckelinck (De Groene Amsterdammer, 1 februari 2012)
Het artikel onderzoekt de kwestie van afnemende vrijheid in de hedendaagse samenleving en werpt vragen op
over de beperkingen die worden opgelegd aan individuen en de gevolgen daarvan.
o Sieckelinck begint het artikel door te verwijzen naar ontwikkelingen in de samenleving die de vrijheid van
individuen lijken te beperken. Hij bespreekt maatschappelijke trends, wetgeving en politieke beslissingen die
de vrijheden van burgers kunnen beperken, zoals beperkingen op privacy, veiligheidsmaatregelen en de
invloed van technologie op individuele vrijheid.
o Het artikel behandelt ook de paradox van vrijheid en veiligheid. Sieckelinck betoogt dat er vaak een trade-off
is tussen individuele vrijheid en veiligheid, waarbij maatregelen die bedoeld zijn om de veiligheid te
vergroten, soms leiden tot inperking van persoonlijke vrijheden. Hij stelt kritische vragen over de mate
waarin we bereid zijn vrijheid op te geven in ruil voor een gevoel van veiligheid.
o Sieckelinck bespreekt ook de rol van angst in het beperken van vrijheid. Hij betoogt dat angsten, zoals angst
voor terrorisme of misdaad, kunnen leiden tot roep om meer controle en beperkingen, wat resulteert in een
verlies van individuele vrijheden.
o Het artikel concludeert met het benadrukken van het belang van het bewaken van individuele vrijheden in
een democratische samenleving. Sieckelinck pleit voor een kritische reflectie op de beperkingen die worden
opgelegd en het behoud van een gezonde balans tussen vrijheid en veiligheid.
- Figuurtekst: Profiel John Stuart Mill – Een consistent schizofreen door Rob Hartmans (De Groene Amsterdammer,
15 april 2009)
Het artikel werpt een licht op de filosofie en het gedachtegoed van John Stuart Mill, en verkent de paradoxale
aspecten van zijn denken.
o Hartmans begint het artikel door de aandacht te vestigen op de complexiteit van Mill's filosofische ideeën.
Hij beschrijft Mill als een van de meest invloedrijke liberale denkers uit de negentiende eeuw, wiens werken
zoals "On Liberty" en "Utilitarianism" grote invloed hebben gehad op het domein van politieke filosofie.
o Het artikel bespreekt de spanning tussen de liberale en utilitaristische aspecten van Mill's denken. Hartmans
legt uit dat Mill, aan de ene kant, een fervent voorstander was van individuele vrijheid en autonomie,
waarbij hij pleitte voor beperkte overheidsinmenging en het belang van persoonlijke keuzevrijheid
benadrukte. Aan de andere kant was Mill een utilitarist, wat inhoudt dat hij handelde op basis van het
streven naar het grootste geluk voor het grootste aantal mensen. Deze utilitaristische benadering lijkt in
contrast te staan met het principe van individuele vrijheid.
