(2) UITGANGSPUNTEN OO
(1) OPVOEDINGSONDERSTEUNING = geheel van maatregelen, voorzieningen 1. Erkenning belang opvoeding in gezinsverband voor kinderen, volwassenen & samenleving
en structuren en activiteiten gericht op aanspreken, verrijken en/of o Als MS hebben we verantwoordelijkheid om opvoeding kinderen te ondersteunen
optimaliseren vd mogelijkheden vh (primaire) opvoedingsmilieu met als doel 2. Erkenning pedagogische verantwoordelijkheid, verlangen & bekwaamheid v ouders om relatie
kinderen & jeugdigen optimale opvoedings- en ontwikkelingskansen te bieden met K op verantwoorde wijze vorm te geven
→ OO = op intentionele wijze steun bieden aan ouders/ouderfiguren bij hun o Geloven in mogelijkheden ouders! Ouder = expert over zijn kind
opdracht & taak als opvoeders 3. Erkenning dat ouders bij het gewone opvoeden vragen & onzekerheden hebben + recht op
steun → elke ouder heeft vragen, = normaal
Wat is gezinsondersteuning dan? Koepelbegrip! 4. Recht v gezinnen op aandacht vd SL voor realisatie v randvoorwaarden voor opvoeding
= het geheel van alle (beleids)maatregelen en -voorzieningen die gericht zijn op o Gaat bv over kwaliteitsvolle kinderopvang, goede werkgelegenheid,…
bevorderen vh welzijn van gezinnen & gezinsleden, waarbij activiteiten gericht o Randvoorwaarden niet vervuld? Opvoeden komt wss onder druk te staan → gezin
op de voor de opvoeding relevante contextfactoren naast OO deel uitmaken van leeft dus niet in vacuüm, als MS dragen we mee verantwoordelijkheid
gezinsondersteuning
(3) WERKINGSPRINCIPES OO
1
1. Ondersteuning dagelijkse opvoedingsvragen (geen intensieve & specifieke interventies)
OPVOEDINGS- EN 2. Werken vanuit een groeimodel
o Krachtgericht: sterktes
GEZINSONDERSTEUNING o Stukje sensibiliseren: informeren, bereiken
o Emancipatorische visie: ondersteunen wat er id kiem aanwezig is
3. Vraaggestuurd werken: Wat hebben ouders nodig, wat willen ze, wat binnen een bepaalde context nodig?
(4) THEORETISCH KADER VOOR OO
o Ook op individueel gezinsvlak → niet altijd makkelijk
Opvoeden =
4. Geloven in & aansluiten bij sterktes ouders (sluit aan bij groeimodel)
- Zichzelf sturend proces, is iets
5. Dialoog over opvoeden met & tss ouders bevorderen → ouders zien zo dat ze niet alleen zijn
vanzelfsprekend waar ze niet per
6. Ruim & gedifferentieerd aanbod, rechtstreeks & vrijwillig toegankelijk → zoeken naar waarom ouders geen gebruik maken van
definitie hulp bij nodig hebben
OO, waar zijn barrières?
- Gaat over transactioneel proces: ouder-
7. Maatschappelijke knelpunten & noden signaleren aan beleid
kindrelatie → ingebed in ruimere
context dus geen vacuüm
- Cumulatief risicomodel: wnr bepaalde (5) FUNCTIES VAN OO (6) VORMEN VAN OPVOEDINGSONDERSTEUNING
dingen niet goed lopen id omgeving & Hermans: voorlichting, advisering, signaleren, preventie Verschillende opdelingen mogelijk! Wij maken opdeling o.b.v. activiteit
balans van protectieve en risicofactoren (offensieve! Uitgaan van sterktes die al aanwezig zijn bij - Voorlichting of informatieverstrekking
is verstoord → opvoeding kan onder ouders/gezinnen en zo gezinnen proberen ondersteunen - Instrumentele steun (moet absoluut iets te maken hebben met de
druk komen staan vanuit emancipatorische visie) kinderen ih gezin!)
Opvoedingsondersteuning gaat zich richten op: → OO = contextgerichte preventie met vragen & - Emotionele en/of beoordelingssteun (= iets dat ouders heel vaak
- Zelfregulatie zodat ze het zelf terug in behoeften van ouders als uitgangspunt → creëren van wensen, duwtje id rug van professional of andere ouders = heel
handen kunnen nemen leefomstandigheden die stressfactoren minimaliseren & belangrijk)
- Opvoedingsrelatie sociale ondersteuning maximaliseren - Advies (opvoedingstelefoon, themagroep, …)
- De contextfactoren Vandemeulebroecke: moeten het zien als een continuüm: - Training van vaardigheden (tijdens huisbezoek, oudercursussen, …)
- Herstellen balans protectieve & echte OO bevindt zich ih aanspreken & verrijken, preventie - Uitbouwen sociale contacten & stimuleren informele zelfhulp (= bv
risicofactoren waarbij opvoeding al onder druk staat, optimaliseren netwerk uitbreiden)
Doel: indirect ontwikkelingskansen verbeteren - Vroegtijdige detectie van zwaardere problemen & doorverwijzing
Waarom OO en geen hulp? Hangt vooral af vd persoonlijke
door ouders te begeleiden in hun opvoeding - Signalering naar beleidsinstanties
beleving vd ouders, hoe erg situatie w ervaren
,(1) MATRIX VAN BAKKER: Voorlichting & advisering + (2) WAT IS HET? Ultieme vorm van OO METHODIEK:
ondersteuning & praktische begeleiding → gewone = methodiek gericht op gewone opvoedingssituatie die kadert binnen
opvoedingssituaties decreet preventieve gezinsondersteuning. De focus ligt op het bevorderen ONTMOETINGSPLAATSEN
vd sociale cohesie
- Ruimte waar jonge kinderen (max 3 à 4j) & hun opvoeders in
(3) THEORETISCH KADER: 2 grote strekkingen van aanwezigheid v/e onthaalmedewerker samen tijd kunnen (5) DOELGROEP
waaruit ontmoetingsplaatsen zijn ontstaan doorbrengen - Kinderen tot 3 à 4 jaar & hun
Het Italiaans model: - Kinderen spelen (met opvoeders/andere kinderen), doen sociale opvoeders
- Sociaal-pedagogische invalshoek: gezinnen = deel ervaringen op, ontdekken de ruimte van spelmateriaal - Laagdrempeligheid =
v/e gemeenschap & men wil gemeenschapsgevoel - Opvoeders ontmoeten andere opvoeders & communiceren met werkingsvoorwaarde
versterken elkaar, o.a. over opvoeding → niet verplicht - Geen specifiek doelgroep- of
- Aandacht voor alle relaties, niet enkel ouder-K probleemgericht beleid
- Centraal: socialiseren → willen dat gezinnen zich - Diversiteit of sociale mix in
deel voelen vd gemeenschap (4) DOELEN aanwezige ouders (= pluspunt!)
Het Frans model (maison verte) - OO bieden (volgens werkingsprincipes van OO)
- Gebaseerd op gedachtengoed van Dolto: beste - Ontwikkeling kinderen stimuleren Wie/wat wordt effectief bereikt?
manier om psychische stoornissen/sociale o bv: K dat niet naar KDV ging of geen leeftijdsgenootjes kennen, - Voornamelijk Nederlandstalige
problemen te voorkomen: ondersteuning vd hebben abrupte overgang naar kleuterschool moeders
ontwikkeling vh K via luisteren naar & spreken met o bv: nieuw speelgoed kan invloed hebben op cognitief & - Aanbod: ontmoeten van andere
het kind → kinderen communiceren via G motorisch vlak kinderen & sociaal contact voor
- Psychodynamische invalshoek - Sociale cohesie bevorderen: ouders in contact brengen met andere ouders
- Nadruk op ouder-kindrelatie & ontwikkeling kind ouders, loskomen uit isolement
2
(7) COMPETENTIES UITVOERDERS
(6) WERKWIJZE - Vorming vs diploma: diploma ≠ belangrijk (8) LOCATIE EN ACCOMODATIE
- Onthaal & registratie: heel beperkt, geen o Sowieso vorming voor mensen die als - Locatie: veel passage + bereikbaarheid (evt met openbaar vervoor)!
telefoonnummer/e-mail/… onthaalmedewerker werken - Rol van de ruimte: ruimte als ‘extra opvoeder’, ruimte kan
- Financiële bijdrage? Niet overal, vaak symbolisch - Vrijwilligers vs professionals gemanipuleerd worden als werkmiddel
- Structureren van tijd en ruimte (= belangrijk - Houding vd uitvoerders:
element!): vaste momenten inbouwen + leren o Actief aanwezig zijn in gedachten (=
omgaan met regels actieve intentie), maar enkel inspelen
- Verhalen vertellen: elke ouder zit met een op situatie wnr echt nodig (= passief (9) IMPLEMENTATIEVOORWAARDEN
verhaal, delen van opvattingen van opvoeding effect) - Ideologisch: visie over wat wordt aangeboden, op welk model
(kan preventief & ondersteunend werken) o Terughoudendheid (verwoorden, baseren we ons, …
- Taal: verbaal/non-verbaal benoemen, bevragen) → niet - Organisatorisch: ontmoetingsplaats in iets dat al bestaat?, voeren
- Vrije confrontatie: met andere meningen, onmiddellijk advies geven van beleid = noodzakelijk, samenwerking met andere organisaties,
waarden, normen → hierdoor mss eigen visie - Basishouding: introspectie: veel zelfreflecteren diversiteit ih team, …
aanpassen - Belang van super- of intervisie om bepaalde - Vorming: diversiteit, begeleidershouding, inrichten vd ruimte, …
- Pedagogische documentatie: in kaart brengen kwesties die je tegenkomt te bespreken met - Financieel: professionals, vrijwilligers
wat er gebeurt collega’s
, (3) THEORETISCH KADER Transactioneel ontwikkelingsmodel
- Beïnvloedbare factoren (ped. adv. kan hierop inwerken)
(1) MATRIX VAN BAKKER: Voorlichting & advisering +
ondersteuning & praktische begeleiding → gewone
METHODIEK: o Inzicht: ondersteunen door info over verschillende
ontwikkelingsfasen van kinderen & wat ze daarbij
opvoedingssituaties + opvoedingsspanning
PEDAGOGISCH ADVISEREN kunnen verwachten
o Relevante vaardigheden: sociale leertheorie v Bandura
(positieve gedragsbeïnvloeding), rollenspelen, weren
(2) WAT IS HET? = toegankelijke & kortdurende vorm van individuele begeleiding van ouders en/of andere verzorgers bij met beloningsprogramma’s, …
(milde) problemen id opvoeding & ontwikkeling van kinderen en afgestemd op vragen en behoeften van ouders. o Zelfvertrouwen:
- Vindt plaats via spreekuurcontacten, huisbezoek, telefonische of online advisering ▪ Ouders helpen tot zelfreflectie & zelfregulatie te
- Wordt op methodische wijze uitgevoerd door en pedagogisch geschoolde beroepskracht komen (via dagboek, schema’s, oefenen met
Lijkt alsof je ad ouders gaat vertellen wat ze moeten doen, MAAR ≠ 1e bedoeling van pedagogisch adviseren 3 positief benoemen, …)
o Vooral ouders zelf laten beslissen hoe ze iets aanpakken ▪ Automatische, negatieve gedachten over zichzelf of
o Afhankelijk van hulpvraag, andere accenten leggen kind leren onderkennen & bestrijden en helpende
o Ouders aanspreken in hun eigen deskundigheid, zij zijn expert over eigen kind of positieve gedachten leren formuleren
(6) ASPECTEN VAN PEDAGOGISCH ADVISEREN
(4) DOELEN (afhankelijk vd vraag komen deze meer of minder (8) WERKZAME FACTOREN
- Opvoedingscompetentie & zelfvertrouwen ouders doen toenemen, via subdoelen: uitgebreid aan bod) Algemeen werkzame factoren (kunnen
o Ouders kunnen moeilijkheden in opvoeding zelfstandig hanteren - Informatie en voorlichting gekoppeld worden aan voorwaarden OO)
o Ouders maken gebruik van positieve manieren van gedragsbeïnvloeding - Advies en begeleiding: probleemverheldering, - Evenwicht vraag & aanbod,
o Er treden positieve veranderingen op ih welbevinden & gedrag van kind bepaalde hulpmiddelen om te gebruiken, evt. bevorderen opvoedingscompetentie
o Indien nodig zijn ouders gemotiveerd om intensievere hulp te accepteren observaties thuis & zelfvertrouwen ouders, beleving
- Pedagogische draagkracht ouders versterken - Emotionele steun en feedback: ouders hebben staat centraal, laagdrempelig,
concrete doelen, sociale steun
nood aan erkenning dat opvoeden niet gemakkelijk
Specifiek werkzame factoren
is
- Opvoedingscompetentie als
(5) DOELGROEP - Modeling of voorbeeldleren: begeleider staat
risico/beschermende factor voor
- Ouders met vragen en problemen in de opvoeding (lichte opvoedingsvragen) model voor ouders door # dingen voor te doen,
ontwikkeling kinderen
- Ouders die opvoedingsspanning ervaren: maken zich zorgen over ontwikkeling of gedrag kan heel expliciet of impliciet - Gedragsmatige aanpak in preventie
van hun kind en ervaren daarbij in hun omgeving onvoldoende steun - Mobiliseren van sociale steun: netwerk ouder in psychosociale problemen
- Ouders die individuele ondersteuning willen kaart brengen - Diverse leerstijlen & methoden
- Ouders met kinderen van 0 – 19 jaar - Signaleren en verwijzen: toewerken nr (combinatie versterken vaardigheden
o Soms wordt kind/jongere ook betrokken in ped.adv. maar eerst gesprek met doorverwijzing & probleemoplossing
ouders Aanpak: bestaat uit 4 fasen, meestal 1 – 5 gesprekken - Goede samenwerkingsrelatie
- Fase 1: Kennismaking & afstemming realiseren tss ouders & ped. adviseurs
(vertrouwensrelatie opbouwen)
(7) COMPETENTIES PEDAGOGISCH ADVISEURS - Fase 2: Vraag of probleemverkenning (wat is er juist
- Kennis over theorieën ouderschap, ontwikkelingspsychologie, culturele en historische aan de hand, waarom zou dit probleem er kunnen (9) IMPLEMENTATIEVOORWAARDEN
inzichten over opvoeding zijn?) →Bv: filmisch verloop vragen van slaapsituatie - Overdracht van de methodiek: bachelor
- Inzicht in meest voorkomende opvoedingsvragen en ontstaanstheorie - Fase 3: Doelen stellen, plan van aanpak ontwikkelen menswetenschappen, opleiding intern of
- Kennis gezinsbegeleidings- en ondersteuningstechnieken en uitvoeren extern, meelopen met collega binnen
- Empathisch - Fase 4: Begeleiding bij uitvoering & nazorg organisatie
- Voor warm & veilig klimaat zorgen - Evt. Fase 5: consolidatie (vasthouden van verandering - Materiaal (draaiboek, brochures, folders,…)
- Toegankelijk taalgebruik hanteren in vervolggesprek) - Intervisie voorzien: met collega’s overleggen
- Flexibele, open & neutrale houding hanteren
over casussen
- …
