DEEL 1: PUBLIEKRECHT IN
PERSPECTIEF
HOOFDSTUK 1 BASISBEGRIPPEN EN CENTRALE THEMA’S VAN HET PUBLIEKRECHT
1. INTRODUCTIE
Bestuursrecht in gelaagde rechtsorde
- Gelaagde rechtsorde: verschillende overheidsverbanden
o Confronteert ons met constitutioneel pluralisme
- = Verticale machtenscheiding
o Verschillende overheidsverbanden
- Bv: federalisme (autonoom) en decentralisatie (ondergeschikt)
- Subsidiariteitsbeginsel: OH moet zich niet inlaten met taken
die ook door lagere instanties kunnen worden afgehandeld
Staatsstructuur: trias politica
, 2
2. HET BESTUUR: BEGRIP EN EVOLUTIE
Impact horizontale machtenscheiding
- Bestuur: organen en instellingen van de UM
- Geen absolute scheiding der machten
o Voorkomen van machtsconcentratie
Impact verticale machtenscheiding
- Besturen in een gelaagde rechtsorde
o Federalisme: spreiding van bevoegdheden tussen verschillende autonome
rechtsordes
o Decentralisatie: centrale OH kent bepaalde BEVOEGDHEDEN toe aan
(ondergeschikte) lokale besturen
Territoriale decentralisatie
Focus op het werkingsgebied, territorium
Functionele decentralisatie
Focus eerder op de dienstverlening, taken dan op het territorium
Bestuurlijke/administratief toezicht
o Deconcentratie: delegatie van FUNCTIES, maar soevereiniteit blijft onverdeeld bij
centrale OH
Delegeren van bepaalde opdrachten
Hiërarchisch toezicht
Gaat minder ver dan decentralisatie
Variantie op centralisatie (centrale OH gaat alle bevoegdheden zelf
uitoefenen)
3. OPDRACHT VAN HET BESTUUR
Discretionaire bevoegdheden versus gebonden bevoegdheden
- Discretionaire: laten het bestuur beleidsruimte
- Gebonden: resultaat van het overheidshandelen is afhankelijk van de loutere toepassing van
de wettelijke voorwaarden en procedures
1. Taak van tenuitvoerlegging
o Vele rechtsdomeinen leiden tot vele organisaties: functionele decentralisatie
o Hoe organiseren we dit?
Modernisering (naar het beeld van private ondernemerschap)
Verzelfstandiging (door beroep op gespecialiseerde diensten)
Privaat ondernemerschap dat deel blijft van de OH
, 3
Specialiteitsbeginsel: verzet zich ertegen dat bestuursinstanties andere doelstellingen nastreven dan
degene waarvoor ze zijn opgericht
2. Taak van algemeen belang
, 4
o Bestuur behartigt algemeen belang en oefent gezag uit
Discretionaire versus gebonden bevoegdheid
Discretionaire: je hebt er als burger GEEN subjectief recht op
Gebonden: je hebt er als burger WEL subjectief recht op
o Leidt tot bijzondere prerogatieven en bevoorrechte positie van het bestuur
Bijzonder statuut van overheidsgoederen
Eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen
o Voorrechten van de bestuurlijke rechtshandelingen
Verbindende kracht
Bindend, geen instemming van de burger vereist
Dwingende kracht
Vermoeden van overeenstemming met het recht
Eerst gehoorzamen alvorens te protesteren
Uitvoerbare kracht
Zonder tussenkomt van de rechter
GEEN gedwongen uitvoering
o Manu militari
è Leidt tot bijzondere verplichtingen van het bestuur
Beginselen van behoorlijk bestuur
Wetten op de openbare dienst
Bv: continuïteitsbeginsel
Formele motivering
Hiërarchisch of bestuurlijk toezicht
Openbaarheid van bestuur
, 5
4. VERHOUDING TUSSEN OVERHEID EN BURGER
Algemeen belang > privaat belang
- Leidt tot fundamentele ongelijkheid tussen burger en OH
- Afwijkingen van het gemeen recht
o Bv: overheidsopdrachten i.p.v. gemeen contractenrecht
o Bv: domeingoederen i.p.v. goederenrecht
o Bv: statuut overheidspersoneel i.p.v. arbeidsrecht
o Bv: administratieve rechtscolleges i.p.v. burgerlijke rechtbanken
Evolutie naar horizontale verhouding tussen bestuur en burger
- Participatie op alle bestuursniveaus
- Gevolg: beginselen behoorlijk bestuur EN beginselen behoorlijk burgerschap
o Meer rechten willen à meer verplichtingen
5. VERHOUDING TUSSEN REGERING EN ADMINISTRATIE
(Politiek) spanningsveld
- UM: Koning en regering van ministers en staatssecretarissen
o Politieke verantwoordelijkheid
- Organen en instellingen – ambtenaren
o Gespecialiseerde en permanente equipes die wegen op beleid (politisering)
o Technieken om controle te houden
Kabinetten: brug tussen politiek en administratie
Administratieve rekenplichtigheid
- Verplichting voor administratie om rekenschap af te leggen (accountability)
o Inzicht krijgen in beleid en motieven
o Audits, jaarverslag
o Klokkenluidersbescherming
- Administratief en tuchtrechtelijk verantwoordelijk
o Ombudsdienst
Burgers/ondernemingen kunnen er hun ongenoegen over de werking van de
overheidsdiensten kwijt à intern onderzoek à via bemiddeling oplossen
6. GEEN CODIFICATIE VAN HET BESTUURSRECHT
Veel regelgeving doordat er veel overheidsinmenging is
- Meer en meer overheidsinmenging, versnippering
- Bijzondere regels per rechtstak
Geen wetboek
- (Wel in NL)
- Regels zijn verspreid over supranationale normen, (grond)wetten, reglementen, besluiten en
omzendbrieven
, 6
7. ENKELE CENTRALE THEMA’S VAN PUBLIEKRECHT
Verankering
- Counter-majoritarian difficutly vraagstuk
o Grondwettelijke verankering hypothekeert de toekomstige beleidskeuzes
1. Grondwetsidee op gespannen voet met democratiebeginsel
2. Verfijning van het begrip ‘democratie’
o MAAR het is net een NOODZAKELIJKE VOORWAARDE voor de democratie
De verankering van bepaalde basisprincipes
Toezicht op de OH
- Controle op het bestuur door RM (checks and balances)
- Bestuur controleert ook zichzelf
Vervaging grens publiek en privaat
- Bestuurlijke verzelfstandiging: veel organen en instellingen (ook private rechtsvormen)
- OH richt zich vele (private) sectoren waar reeds actoren actief zijn op
o OH treed ook commercieel/privaatrechtelijk op
- Onderscheid nog verantwoord?
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur rechtenstudentjekul. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €11,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
