DEEL 1: WAT IS GESCHIEDENIS, HISTORISCH ONDERZOEK & HISTORISCHE
CRIMINOLOGIE?
1. WAAROM & HOE HET VERLEDEN BESTUDEREN
PERCEPTIE VD OMVANG V GEWELD
VANAF ME: daling (dodelijk) geweld
- Conflicten oplossen met vuist/messteken = normaal
VNDG: verdragen geweld minder dan vroeger
- Recent: grotere omvang v drugscriminaliteit (20 ste-21ste eeuw) >< jeugdcriminaliteit (oud fenomeen)
HISTORICA KATIE DIGAN
Verschillende meningen onder historici over
- Wat is geschiedenis?
- Welke vragen moeten historici stellen?
- Waar kijken we naar?
- …
DIGAN:
Geschiedenis = een verhaal over verleden
- Slechts 1 versie vh verleden
o waarbij bepaalde keuzes gemaakt zijn (onderwerp, figuren, gebeurtenissen …)
DUS niet 1 geschiedenis MAAR verschillende geschiedenissen
- Verschillende verhalen die de klemtoon ergens anders leggen
HEDENDAAGSE DISCUSSIE
Geschiedenis = vaak verhaal vd witte hoog opgeleide rijke man
- Historici gebruiken sporen v menselijke activiteit uit het verleden
o Vaak achtergelaten dr mannen met macht, een opleiding & geld
Brieven
Dagboeken
Overheidsadministratie
…
GEVOLG:
Geschiedenis ging over VELDSLAGEN, HEERSERS, MILITAIREN … (= de grote verhalen)
1) Vrouwen & minderheden w uitgesloten waren wel aanwezig
o hadden minder invloedrijke functies EN hebben minder/geen bronnen achtergelaten
o verleden = voorbij DUS deze groepen kunnen niet geïnterviewd w vr onderzoek
4
, 2) Doorheen de tijd: geschiedenis v GEWONE VOLK & MINDERHEDEN
o A.d.h.v. nieuwe bronnen: vonnissen, procesdossiers
o WRM: zijn bronnen met biografisch materiaal
gewone mensen kwamen in contact met de wet
HISTORISCHE KRITIEK
- Afh vd klemtoon, vh bronnenmateriaal, vd blik op het verleden ander verhaal schrijven
- DUS HISTORISCH KRITISCHE HOUDING = belangrijk!
WAT IS GESCHIEDENIS?
Afhankelijk v jouw blik op verleden ander verhaal schrijven
1) JOHAN HUIZINGA (1872-1945)
o Nederlandse cultuurhistoricus
o Belangrijkste boek over ME gesch vd Lage Landen (Herfsttij der ME)
Zijn blik: verleden bestuderen om CULTUUR te bestuderen & begrijpen
- = voorloper v cultuur- & mentaliteitsgeschiedenis (= gesch vd opvattingen, w&n v mensen)
- Belang vr criminologie: waarvoor zijn mensen tolerant/intolerant?
“De geestelijke vorm, waarin een cultuur zich rekenschap geeft van haar verleden.”
2) JAMES FENIMORE COOPER (1789-1851)
o Boek: The Last of the Mohicans
Zijn blik: je moet opletten met geschiedenis
- Historici focussen op GROTE MYTHES & HELDEN schrijven mythische heldenverhalen
o Bv: verhaal van Napoleon
- WRM opletten:
o Veel verhalen kloppen niet
o Verhalen focussen eenzijdig op mythes
- Voor hem: historici moeten mythes DOORPRIKKEN d.m.v. KRITISCHE REFLECTIE
“History, like love, is so apt to surround her heroes with an atmosphere of imaginary brightness.”
3) KEITH JENKINS
o Postmodernist
o Re-thinking History (2001)
Zijn blik: we kunnen verleden niet terughalen
- DUS historici moeten niet doen alsof ze iets objectief kunnen zeggen over verleden
- DUS enkel VERHALEN over verleden schrijven
5
, o NIET historisch onderzoek uitvoeren om HEDEN te BEGRIJPEN
“The past has gone, and history is what historians make of it when they go to work.”
VERLEDEN IS NIET GESCHIEDSCHRIJVING
“geschiedenis” verwijst naar VERLEDEN & GESCHIEDSCHRIJVING/HISTORISCH ONDERZOEK
FUNDAMENTEEL ONDERSCHEID tss beide termen
- Verleden = alles wat vroeger plaatsgevonden heeft
- Geschiedschrijving = verhalen die over verleden geschreven w
o Verleden = voorbij: gebeurtenissen onmogelijk terughalen er zijn enkel verhalen/onderzoeken v
historici OVER verleden
o Afh v interesse, blik op rol van gesch, bronnenmateriaal ander verhaal schrijven
- Geschiedschrijving = CONSTRUCTIE v taal & tekst (met argumentatie & selectie)
o 1 historisch werk = 1 lezing v (delen v) het verleden
ONVOLDOENDE OVERLAP tss verleden & geschiedschrijving om tot 1 lezing te komen
VERKLAART UITSLUITING V BEP GROEPEN/GEBEURTENISSEN in geschiedschrijving
- Zijn afwezig/verborgen
o Hebben minder bronnen achtergelaten
o Hadden minder macht om hun activiteiten een plaats te geven in de geschiedschrijving
o Bv: vrouwen, minderheden, lage sociale klasse
- Geschiedschrijving focust op grote verhalen over oorlogen, handel …
- Verandering: meer aanwezig sinds gebruik v bronnen over criminaliteit
ROL VAN HET VERLEDEN
WRM zijn we bezig met het verleden?
1) Ons persoonlijk verleden vormt ons tot wie we zijn
o We kunnen er gn afstand v nemen
o Vaak FOCUS op HEDEN & TOEKOMST zonder te beseffen dat we met ons verleden bezig zijn
2) Ons bewustzijn is vanuit het verleden gericht op de toekomst
o DUS menselijk bewustzijn = altijd ‘tijdelijk’
o Heden = het punt waar verleden & toekomst elkaar ontmoeten verschuift continu
Onze tijdservaring brengt ook problemen met zich mee
o Mens kan reflecteren over zijn positie & activiteiten
Waar kom ik vandaan? Waar sta ik nu? Waar ga ik naartoe?
Reflectie speelt rol in toekomstgerichte handelingen
6
, 3) Elke gemeenschap houdt zich bezig met COLLECTIEF VERLEDEN
o Over identiteit, tradities, voorouders
o Is bepalend voor het heden van de gemeenschap
“History in the wider sense is all that has happened, not merely all the phenomena of human life, but those of the natural world as well. It is
everything that undergoes change; and as modern science has shown that there is nothing absolutely static, therefore, the whole universe,
and every part of it, has its history”
Alles is ergens uit ontw alles heeft een verleden (zelfs aarde & universum) alles heeft geschiedenis
GESCHIEDENIS ZONDER NUT
Sommige historici: geschiedenis hoeft NIET NUTTIG te zijn
3 GROEPEN
1) VERLEDEN BESTUDEREN OMWILLE VAN ZICHZELF
o Verleden = interessant vr menselijke cultuur
o Zij willen kennis verwerven niet nagaan hoe verleden vorm gft aan heden
o 19DE EEUW: gesch w wetenschappelijke discipline
= groep rond von Ranke (=vader v geschiedwetenschap)
Weergeven hoe het eigenlijk geweest is (wie es eigentlich gewesen)
DOEL: verleden beschrijven
GEVOLG: geloof in bekwaamheid om verleden objectief te reconstrueren a.d.h.v. bronnen
2) VERHALEN OVER VERLEDEN DIE AMUSEREN & INSPIREREN
o Over grote mythes, volksverhalen, legendes w doorverteld v generatie op generatie
o DOEL: voorbeeldfunctie (niet aan de slag gaan met verleden/bronnen)
o Ook bij postmodernisten:
onmogelijk om verleden te reconstrueren zoals gwst is (>< von Ranke)
DUS geschiedenis schrijven = verhalen schrijven hoeft nt nuttig te zijn
elk verhaal kan anything goes: jouw verhaal is niet echter dan een ander
3) AANGENAME BEZIGHEID & STATUS VOOR HISTORICI
o Aan gesch doen = aangenaam & boeiend
o Gesch = wat historici doen als ze gaan werken hun job
Eigenbelang v historicus kan zorgen vr manipulatie v zijn werk: bv resultaten verzinnen
“History is not a political science designed to explain the present. It is an anthropological science designed to help us understand humanity”
– Daniel Smail
Geschiedenis = gn politieke wetenschap
o D.w.z. doel is niet beleid voeren/problemen oplossen/heden uitleggen
Geschiedenis = antropologische wetenschap
o Biedt inzicht in MENSELIJKE NATUUR & CULTUUR
7
