Les 1 : Hoofdstuk 1: Een introductie van de Late
Middeleeuwen (LM), de Moderne Tijden en de
overgangsperiode van het Ancien Regime (AR) naar de
Hedendaagse Tijd (HT)
Tijdsindeling: late ME – moderne tijd – hedendaagse tijd
Focus op Westerse geschiedenis als toonaangevende locatie in bepaalde periode
o Nu: andere landen/continenten halen ons langzaam in
Andere kijk op periodes: afhankelijk van periode en historicus
o Tijdens verlichting werd de middeleeuwen als primitief en negatief
beschouwd – ‘dark ages’
o Andere tijdperk/andere historici: ME als premodern: ° eerste
universiteiten, rijke steden, handel, cultuur,…
1. De Late Middeleeuwen: (1250-1550)
1. De grote aanwezigheid van geweld:
Het criminele geweld
o Er waren nog niet echt strafwetboeken
Daarin staan misdrijven vermeld en welke straf je daarvoor krijgt$
Nu wel heel gedetailleerd: vb: ‘verboden om recht in eigen handen te
nemen’
In ME= Oog om oog, tand om tand (wel recht in eigen handen)
Vgl maffia vandaag : eigen rechtssysteem los van de staat
o Late ME: familieclans die elkaar bestrijden
sfeer van geweld
Vb ruzies uitgevochten via zwaardgevechten,..
o Onderdeel van dagelijks geweld: folteringen
= ondervraginstechniek zolang je weigerde te bekennen
Op aansturen van katholieke kerk en staatsleiders mensen die
ingaan tegen geloof,…
Het religieuze geweld tegen ketters en heidenen
o Ook vandaag nog wordt direct verbonden met islam en extremisme
maar ook andere religies!! En zeker katholieke kerk in verleden
o Katholieke kerk late ME heel veel geweld
o Vb tegen Joden: europees historisch fenomeen met aanleiding in de ME
En later door Nazi’s en Russen doorgevoerd
o Alle mechanismen van haat en geweld verbonden
1
, De discriminatiemaatregelen tegen de Joden, het opwekken van haat en geweld
tegen de Joden en de complottheorieën.
o Jodendom en katholicisme
Gemeenschappelijk: oude testamen, zelfde god van dat testament
Verschillend: fundamenteel verschil in nieuw testament
Woorden van christus opgetekend
Joden aanvaarden rol van christus als verlosser of ‘messias’
niet
4de eeuw na christus : Theotosius legt christendom ( katholicisme) op
als verplichte godsdienst joden aanvaarden dit niet
Oproep aan joden om zich te bekeren weigeren en pleiten
voor eigen religie, cultuur en territorium
Gevolg: anti-judaïsme (tegen religie)
Evolueert later in antisemitisme (tegen volk)
Aanwakkerende factoren
Beschuldiging van joden als godsmoordernaars
Zij verantwoordelijk voor dood van christus
Vloek over joden als volk
Pas 1960 heeft kerk verwijt laten vallen
Beslissing van kerk om joden te discrimineren : 4 de concilie vna
latheranen ( 1215)
Concilie=Samenkomst van hooggeplaatsten van de kerk
over interpretaties van de katholieke kerk
Vandaag ook nog concilies met ook
wetenschappers soms bij
Maatregelingen :
Joden mogen niet studeren aan universiteiten (waren
toch katholiek de eerste unifs)
Joden mochten geen deel uitmaken van staatsapparaat
Konden dus geen ambtenaar worden
Katholieke vorsten verplichten joden om in bepaalde
wijken ‘getto’s’ te gaan wonen
Joden moeten herkenbare kledij dragen (later in
specifieke gevallen wel)
Gevolgen
Opdeling wij VS zij
Kahtolieken vs joden
Polariseren: zodanig afzonderen waardoor je hen niet
kent en niet bemint
Joden specialiseren in bepaalde beroepen
commercieel en artistiek
Diamanthandel
Va 15de eeuw: drukkers
Ambachtslieden
Uitlenen van geld
Katholieke kerk zegt: mag niet je moet
opofferen en geen beroep doen op
2
, uitlenen uitz: grote banken in
lombarden wand die financieren kerk
Woerkerprijzen joden stereotyp van
geldwolven
Afstand en jaloezie tov joden
Krijgen ondanks alles belangrijke posities
in maatschappij
Discriminatie haat geweld
Kracht van beeld en woord == > SK en haatpredikers
Afbeeldingen van joden met wratten, grote neuzen,
spottend
Door drukkunst worden zo’n prenten massaler
verspreid
Complottheorieën
= ontstaat wanneer een groep of een deel v/d bevolking
een bepaalde groep er valselijk (als in via leugens) van
beschuldigt in het geheim (valt niet te bewijzen)
plannen te smeden om anderen opzettelijk op de een of
andere manier te beschadigen, te benadelen, te
overmeesteren of te vernietigen
Uitbraak pest late ME 1/3 bevolking EU sterft
Joden zouden melaatsen omgekocht hebben om het
grondwater te besmetten
Doel : kahtolieke territorium overnemen
Realiteit: pest verspreid door ratten en vlooien
Nazi’s vanaf 33 discriminerend tov joden en gelijkdelaak
haat en geweld holocaust
2. b) De standenmaatschappij: de indeling van de maatschappij in
groepen:
= opdelen in groepen
o Beperkt aantal groepen had rechten en massa niet rechtsongelijkheid
Nu: individuele maatschapij door verlichtingsdenken
3 groepen: adel-clerus-burgerij
1. Oranische visie op de maatschappij
In katholieke conservatieve middens
Maatschappij als lichaam: is gezond als alle organen de functie opnamen waarvoor ze
dienen
o Anders ziekte/dood
o elke groep moet zich aan functie houden en niet van positie/groep
veranderen
Statische maatschappij : orde en hiërarchie
o Gezag hebbende klasse TOV rest
o Dynamisch ? zou te veel conflict en botsing geven
3
, 2. Lotsdenken
Monotheïsme: ‘de wil van god’
o Schepping van aarde naar de wil van god
Gemaakt door god, dus iedereen moet zijn lot aanvaarden
Dus niet van positie in maatschappij veranderen
3. Geocentrisme
Aarde is het centurm van het heelal en draait niet, terwijl de zon en de
hemellichamen bewegellijk zijn
Leven op aarde is onveranderlijk (want aarde is statisch)
Je kan pas je leven veranderen in de hemel want dan kom je in het bewegelijke deel
waarom aanvaardde men dat
o angst: als je niet aanvaardt straf en hel
o onwetendheid: wetenschap stond nog niet zo ver
+ ongeletterdheid: natuurlijke fenomenen verklaren dmv het
mystieke(=god)
o Richten op eeuwigheid en niet op het heden
Door geloof
Door vergankelijke leven en onvoorspelbare en onverklaarbare
ziektes, kindersterfte, geweld,…
Hoop richten op het hiernamaals, want heden kan je toch niet
veranderen
Hierdoor religie populairder bij armen, ondervoeden,…
3. c) De drie leidende standen:
De adel
o Koningshuizen,…
o Late ME—15de eeuw -- > enkel adellijke titel via geboorte
o Zwaardadel (ridders) titel overerfbaar
o Landadel (kasteelheren)
Grote stukken grond bewerkt door lijfeigenen
Heer ‘bezat’ het lichaam in ruil konden ze op het domein
beschermd tegen geweld wonen
o Hofadel
Lakkijken, …
o Midden 15deE : adelijllijke titels konden ook aan anderen gegeven worden (dus
niet via geboorte)
Kinderen van hogere burgerij liepen school in humaniora en
universiteit
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lieff. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
