Notes de cours

Lesnotities Mediarecht inclusief slides

0 fois vendu

Cours
Mediarecht (S0B07B)

Établissement
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Samenvatting en uitgebreide lesnotities van mediarecht (3e bach Ku Leuven communicatiewetenschappen)

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 78 pages

Voir l'exemple

Publié le 10 juin 2023
Nombre de pages 78
Écrit en 2021/2022
Type Notes de cours
Professeur(s) Koen lemmens
Contient Toutes les classes

€8,99

Ajouter au panier

Ajouter au liste de veux

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

Mediarecht

Les 1
Examen
 Gesloten boek – schriftelijk – open vragen
 3 soorten vragen:
o Kennis (basisconcepten)
o Kaderen actualiteit
o Casus

Cursus bestaat uit 3 delen
1. Situering van mediarecht en vrijheid van meningsuiting
o Draagwijdte en beperkingen vanuit grondwettelijke en menselijk perspectief
2. Het Vlaamse mediadecreet: regels Vlaamse gemeenschap m.b.t. radio en televisie
o De regeling van de audiovisuele media in Vlaanderen
o Wordt beïnvloed door recht van de Europese Unie!
3. Deontologische regels
o Bv. Zelfregulering, Raad voor journalistiek, jury voor ethische praktijken over
reclame…

= het geheel van rechtsregels met betrekking tot de communicatievrijheid en de
massacommunicatiemiddelen
1. Regels die het grondrecht van de expressie- en communicatievrijheid waarborgen
2. Regulering die verbodsbepalingen of beperkingen oplegt aan expressie- en
communicatievrijheid vanwege de media-inhoud
3. Regels over organisatie en exploitatie van de media als communicator/zender
o Bv. je wil een radiostation exploiteren, waaraan moet je voldoen?
4. Regels over de organisatie en exploitatie van de middelen en de kanalen waarmee de media-
inhoud wordt verspreid (distributeurs, kanalen)

Belangrijke aspecten
Rechtsregels ≠ deontologie
 In persvrijheid: deontologie belangrijk
o Spanningsveld
 Rechtsregels zijn top-down door statelijke instelling vastgelegde regels van toepassing op
groep mensen en de miskenning van rechtsregels leidt tot sanctie (uitgevoerd door staat)
o Max Weber: staat heeft monopolie van legitieme geweld
o Bv. Maffia biedt beschermingsdiensten aan  beconcurreert de staat
 Deontologische regels/professionele ethiek: regels die groep zelf vastlegt (vaak in
beroepsbeoefening)
o Soms overlap: vrije beroepen (arts, advocaat) hebben eigen deontologie maar zijn
toch wettelijk omkaderd
o Beroepsgroep gaat zelf (bottom-up) regels, aanbevelingen en suggesties doen over
hoe bv. een journalist moet handelen  NIET DE STAAT!
 De miskenning van de regels kan dus niet gesanctioneerd worden door de
staat
 Soms botsingen!
o Journalistiek bronnengeheim: bronnen niet bekend maken
o Fundamenteel om bronnengeheim te waarborgen!

1

,  Wanneer iemand uit angst dat journalist zijn identiteit naar buiten gaat
brengen iets niet verder vertelt  iedereen verliest
 Als men journalist betrapt op het bekend maken van bronnen 
deontologisch niet oké
 Het statelijk recht vond dit jarenlang niet zo belangrijk (want bv.
politie heeft die bronnen soms net nodig voor het onderzoek)
3 hypotheses
 Deontologie en rechtsregels lopen volledig samen  geen probleem
 Lopen soms samen, soms deontologie maakt regels waar statelijke recht warm of koud laat
 Wanneer clash: wel probleem
o Europees hof voor rechten van de mens: naleven journalistieke deontologie is
voorwaarde, maar journalisten moeten ook wet naleven  wel link tussen
deontologie en rechtsregels!
 Eerder semantisch, retorisch
o Burgerlijke aansprakelijkheid (artikel 1382): schade die je aanricht, moet je
vergoeden
 Bv. rechtbank: deontologie naleven teken van voorzichtigheid
 Hoewel het gescheiden werelden zijn, als advocaat toch liever deontologie
naleven dan statelijk recht
 Wanneer journalist deontologisch ongelijk krijgt  moeilijk!

Evolutie van persrecht naar multimediarecht van vandaag
 Focus van overheidsinmenging (= problematisch) naar overheidsregulering (= minder
problematisch)
 19e E: discussie over grenzen van wat men kan zeggen (schrift, drukpers)
o Overheid houdt zich bezig met de inhoud (wat er gezegd wordt): liberaal vs.
restrictief zijn
 Zo komen er regels over pornografie, majesteitsschennis…
o Aandacht van progressieve, liberale juristen gaat naar vrijheid van meningsuiting,
persvrijheid (de mogelijkheid om onbevreesd te spreken)
o Perswetten werden veracht, restrictief…  geen regels waren beter
 Door nieuwe media (radio, televisie)
o Radiogolven zijn beperkt  schaarste is probleem
o Overheid bepaalt wie voordeel krijgt en wie niet
o Altijd hetzelfde: IETS is maar beperkt aanwezig
  grote vraag naar IETS
 Hoe verdelen?
 Kapitalist zegt: veilen  de meestbiedende krijgt IETS
o = sociaal niet echt aangewezen
o Mediapluralistisch niet aangewezen
 Waar schaarste is, zal overheid optreden
o Niet inhoudelijk, maar regulerend
o Zorgwekkend:
 Bv. krant sluiten omdat die kritisch bericht over
staatshoofd
 Bv. journalist die veroordeeld wordt omdat hij bv.
iets blasfemisch gepubliceerd heeft
o Niet zorgwekkend
 Bv. regels over toegang tot radiogolven (voldoen aan
voorwaarden om vergunning te krijgen)
 Probleem: interventie i.p.v. regulering door overheid

2

, o Lijkt logisch en aanvaardbaar maar is dat niet! Via regulering
toch interveniëren
o Bv. schaarste op markt
 Standjes reguleren door de overheid
 Reguleren kan gebruikt worden om onder het mom
van omgaan met schaarse middelen, bepaalde
stemmen niet aan het woord te laten
o  Administratieve staat, welvaartsstaat: overheid die ingrijpt in economische leven

Technologische evolutie, despecialisatie van netwerken, afbouw overheidsmonopolies… complexe
combinatie van diverse rechtstakken
 En ontwikkeling van nieuwe politieke ideeën!
 Onder invloed van recht van EU: de monopolies afbouwen in radio en televisie
o 1989: intrede commerciële televisie (VTM)  hoe daarmee omgaan?
 Differentiëren! Heeft bv. impact gehad op mediagroepen die we vandaag
kennen
 Technologische revolutie
o Vroeger: kabeltelevisie  kabelverdeler kiest zenders
 Plots ook antennetelevisie
o Ook telefoon maar staat los van televisie
o Despecialisatie van netwerken
 Telenet gaat aan kabeldistributie doen
 Als er een netwerk is waar beeld doorkomt, dan kan daar toch ook
klank door?
 Televisiezender: als er netwerk is waar klank doorkomt, dan kan daar toch
ook beeld door?  ook televisie distributie doen
 Proximus gaat ook televisie aanbieden
o 2 sectoren (die eerst juridisch anders gereguleerd werden) gaan met elkaar
vervlechten
 Hier komt later ook nog internet bij!
  mediarecht volgt deze evolutie mee
o Recht vertrekt van focus op wat er gezegd kan worden (laster, eerroof,
drukpersmisdrijven)  naar radio- en televisie: omroeprecht
 Later versnelling met technologische ontwikkelingen: computers, IT-recht,
camerarecht…
o Monopolies worden doorbroken
 Concurrentie: wat als mediagroepen te groot worden
 Europese Unie recht
 Administratief recht
 Leidingen- en netwerkrecht

Onze focus: evenwicht tussen vrijheid van meningsuiting en grenzen ter bescherming van andere
legitieme rechten en belangen

3

, Les 2
Vrijheid van meningsuiting als mensenrecht: de rationales
Grondbeginselen van mediarecht
 Mediarecht begonnen als persrecht
o Regulering van communicatiemiddelen
o Relatieve eenvoud van technieken
o Vooral interveniërende regels
Vrijheid van meningsuiting en de grenzen ervan
Waarom vrijheid van meningsuiting?
 = grondrecht, mensenrecht  fundamentele rechten waar op enkele uitzonderingen na
grenzen en limieten aan gesteld kunnen worden, maar dat kan niet zomaar gebeuren 
motieven nodig!
 Voor rechten die bijzonder belangrijk zijn in een samenleving

Waarom vrijheid van meningsuiting als grondrecht?
 Democratische debat mogelijk maken (= politiek argument) in 2 richtingen!
o Agenda-setting
 Politici vertegenwoordigen het volk maar hoe weten politici wat er leeft bij
de mensen?
 Mensen verkondigen hun mening: op het internet, brieven, betogingen…
 = vrijheid van meningsuiting gebruiken in het kader van het grotere
leven van de polis
 Je moet het niet eens zijn met wat er gezegd wordt (bv. op betogingen, in
opiniestukken), maar het feit dat mensen dat kunnen doen is heel belangrijk!
o Security-value: veiligheidsklep
 Als mensen hun maatschappelijke onvrede kunnen uitspreken is belangrijk!
 Zou veel gevaarlijker zijn als mensen het gevoel krijgen dat ze zich niet
kunnen uitspreken over de problemen
 Want dan laten ze het wel weten in het stemhokje!
 Dus: belangrijk om voldoende ruimte te laten voor de burgers dat ze kunnen
‘ventileren’ door bv. betogingen
o Controleren van politici
 Pers gebruiken als instrument voor de burger om te weten of de politici die
de burgers verkozen hebben naar behoren werken
 Mensenrechtenhof in Straatsburg: veel alarmen gaan af wanneer mensen
beperkt worden in hun vrijheid van meningsuiting in het kader van een
democratisch debat
 Bv. journalisten die veroordeeld worden omdat ze te kritisch zijn
voor politici
 Bv. betogingen verboden in Moskou
 raak aan democratie
 Zaak: Lingens vs. Oostenrijk
 Autonomie: zelfexpressie
o Maatschappelijk niet zo belangrijk maar psychologisch gezien wel
o Belangrijk: veel triviale vormen zelfexpressie
 Niet onderschatten!
 Bv. Charlie Hebdo
 Kwaliteitsdrempel voor meningsuiting?  ‘maatschappelijk irrelevant’
o We doen nogal snel zelfexpressie af als onbelangrijk en triviaal = verkeerd!
 Inferentie met politieke discours is problematischer dan perken aan de
zelfexpressie

4

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mivdz. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

68175 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans

Commencez à vendre!