Dit document is een samenvatting van het thema 'De 16de eeuw', uit het boek 'Epic 4D' voor het vak geschiedenis in het GO! Onderwijs in de doorstroomfinaliteit/ASO.
Deelvraag 1
De Europese ontdekkingsreizen en de daarop volgende kolonisatie veroorzaakten de Columbiaanse
uitwisseling: dieren en planten migreerden van oost naar west en van west naar oost. Dat zorgde
voor een verandering in eetgewoonten en had een impact op ecosystemen. Ziektes uit het oostelijk
halfrond leidden tot een massale sterfte van de inheemse Amerikaanse bevolking. De introductie van
het paard zorgde voor een transportrevolutie in Amerika.
De invoering van Europese diersoorten leidde tot verandering in de Amerikaanse ecosystemen. Ook
inheemse volkeren werden erdoor beïnvloed. Zo veranderde bij de Sioux de interactie met de
natuur, omdat ze van een sedentaire levenswijze overgingen op een leven als jager-verzamelaar.
Virussen en bacteriën veroorzaakten op relatief korte termijn een demografisch proces: de inheemse
bevolking werd herleid tot 10 % van haar oorspronkelijke aantal. Dit zijn voorbeelden van
onbedoelde gevolgen van de Columbiaanse uitwisseling.
De uitwisseling van Amerikaanse planten leidde tot een verandering in de eetcultuur op mondiale
schaal. De verspreiding van Amerikaanse planten die makkelijk te kweken waren, was mee de
oorzaak van een wereldwijd demografisch proces waarbij de bevolking toenam. Nieuwe gewassen
leidden tot het ontstaan van nieuwe gewoonten, zoals tabaksgebruik. Tabak en chocolade waren
eerst luxeproducten, maar op lange termijn werden het massaproducten.
Het oostelijke en westelijk halfrond veroorzaakten een nieuwe soort economie.
Deelvraag 2
Interculturele contacten tussen Europese kolonisten en niet westerse samenlevingen speelden zich
af op alle maatschappelijke domeinen. Afhankelijk van de context konden de kenmerken van die
contacten verschillen: van gewelddadig tot vreedzaam. Een racistisch en eurocentrisch mensbeeld
leidde tot de economische uitbuiting van inheemse volkeren en slavernij van zwarte Afrikanen.
Bepaalde volkeren reageerden met geweld op het Europese kolonialisme. Ook de Kerk speelde een
actieve rol in het kolonialisme door de christianisatie van inheemse volkeren.
De volgende uitspraak: ‘Inheemse volkeren waren enkel slachtoffers van het Europese kolonialisme.’
is fout, omdat: - De Tlaxcala waren bondgenoten van de Spanjaarden.
- In Japan werden Europese geestelijken vervolgd door de heerser.
2
, Deelvraag 3
Zowel Spanje als Portugal gebruikte landbouw op plantages en onvrije arbeid om hun kolonialisme te
organiseren (= encomienda systeem). Spanje maakte ook gebruik van onvrije arbeiders om mijnen te
ontginnen. Doordat de inheemse bewoners van Amerika stierven aan Europese ziekten, werden
Afrikaanse slaven ingezet als arbeidskrachten. Ook Engeland deed aan landbouw in nieuw ontdekte
gebieden en deed net als Portugal aan handel met inheemse volkeren. Het Europese kolonialisme
verspreidde zich over drie continenten: Amerika, Azië en Afrika. Portugal was de pionier in de
mondialisering van de handel.
Drie verschillen tussen de economische systemen van het Engelse kolonialisme uit de 16 de en het
begin van de 17de eeuw zijn: kleinschaliger, geen gebruik van slavernij of onvrije arbeid, niet zo
succesvol als Spaanse of Portugese kolonisten.
Twee gelijkenissen tussen de economische systemen van het Engelse kolonialisme uit de 16 de en het
begin van de 17de eeuw zijn: landbouw, handel met inheemse bevolking.
Portugal was pionier en het centrum van de mondialisering in de 16 de eeuw, omdat de Portugezen de
eersten waren die producten uit verschillende continenten verhandelden naar andere continenten,
dus niet enkel van de kolonies naar Europa en omgekeerd. De producten werden naar Portugese
havens gevoerd, vanwaar ze opnieuw werden verscheept naar andere continenten.
Het verband tussen de zwarte slavernij in Amerika, de bescherming van inheemse volkeren en de
Columbiaanse uitwisseling was als volgt: Het verbod om de inheemse bevolking in te zetten als slaaf
veroorzaakte een arbeidstekort, met als onbedoeld gevolg dat een beroep werd gedaan op
Afrikanen. Die werden door gedwongen migratie als slaven naar Amerika vervoerd. Bovendien was
de inheemse bevolking door de Columbiaanse uitwisseling massaal gestorven aan Europese ziekten,
een demografisch proces waardoor er nog meer nood was aan onvrije arbeidskrachten.
HOOFDSTUK 2
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur thibauttaminiau. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
