Resume
Samenvatting - Psychoanalytisch En Ontwikkelingsgericht Werken
- Établissement
- Universiteit Gent (UGent)
Dit is een samenvatting van de lessen aan de hand van eigen notities en de presentaties van de lessen
[Montrer plus]
Vendeur
S'abonner
Aperçu du contenu
Psychoanalyische enontwikkelingsgericht werken
Psychoanalyse: een introductie
Intro
Psychoanalyse
- Term die zowel in media als in de cultuur een plaats heeft
- Wat roept het bij ons op?
- Freud (grondlegger)
o Vrije associatie: alles zeggen wat je denkt en elke gedachte
o Het onbewuste
o Het belang van de ontwikkeling
Stereotypen en karikaturen
- Heel vaak de psy A is ruim in de cultuur aanwezig
- Wordt vaak afgebeeld als stereotypen, karikaturen, mopjes warabij we zien dat ze allemaal iets enerzijds een
ekarikatuur maken van wat PA is en anderzijds raken aan iets wat inhoudelijk wel substantieel is
o Stereotyp Van de zwijgende analysticus die stil achter de patiënt zit niet de bedoeling
o De analyticus die absitstent blijft zich niet moeit met het gesprek
o Freud enzo zwegen niet in de therapieruimte maar het wordt de regel van je afzijdig houden wordt zo
geinterpreteerd zodat je niets verkeerd doet als een manier om de angst te hanteren (angst ervaren we
alllemaal in het werken)
Niet weten wat te doen = ervaren we allemaal
o Regel van vrije associatie: om dit mogelijk te maken dat iemand vrij spreekt, vraagt dat we het niet te veel
sturen en op bepaalde punten niet antwoorden
Vb. iemand heeft een klacht en we beginnen met het te labelen, zo creeren we geen ruimte om het
onderliggende verhaal bloot te leggen.
Wij hebben er betekenis aan gegeven sluit mogelijkheid om de cliënt zelf betekenis te laten
zoeken
o We komen minder tussen/ andere manier tussen om het niet in te vullen voor een ander, ruimte creëren (deze
is in elke werkvorm (individueel of in groep) belangrijk
- Middelste:
o Altijd komen we uit op het belang van de ontwikkeling van het kind
o Maar wil niet zeggen dat als iemand komt, we hiermee beginnen
o Als je mensen laat spreken, ga je vaak zien dat het gesprek wel over de kindertijd gaat verschijnen = dat is een
stuk waar het werk gebeurt mense denken dat we iets gaan doen, zolang we niets doen zijn we niets aan
het doen
Spreken over wat je te binnen valt is het moeilijkste werk dat er gaat
- Rechts:
o Vroegere relaties die doorwerkt moeten worden
o Kind zit midden in de relaties
o Kind verhoudt zich tegenover de ouders anders werken en de context meenemen (indien mogelijk)
o P-A in het begin iets te reconstrueren in de kindertijd centraal stond, later werken met de kinderen zelf
o Observeren en kijken wat er bij kinderen zelf gebeurd
o Kader die ons kan inspireren om ook in andere contexten aan de slag te gaan
- Psy- analyse <> behaviourisme
o Focus op onderliggende dynamiek <> focus op gedrag
o Als er geen moeilijk conflict onder een klaht licht = makkelijk oplossen zinder therapie
o Moeilijker: als iemand jaren komt zonder er iets beweegt, ben je dan goed bezig?
1
, o Visie: P-A op een Symtoom is een betekenisdrager,een soort oplossingspoging van een subject om een bepaalt
conflict, onmogelijkheid te hanteren. we kunnen het niet zomaar een conflict wegnemen zonder iets te doen
aan de onderliggende dynamiek
- Meeste verspreide stereoyyp over PA: Gaat allemaal over seks
o Freud: seksuele oorsprong van de neurose ging over psycho seksualiteit die ruimer is dan de genitale
seksualiteit
o Vaak wordt de context waarin de theorie is ontstaan vergeten victoriaans tijdsperk: geen seksualiteit
beleven
o Vroeg kinderlijke seksualiteit:
Kinderen zoeken fysieke sensaties op (onderzoeken lichaam, dokter spelen) ze zoeken lustvolle
gewaarwordingen op (makkelijk te observeren) mocht lang niet bestaan
Seksualiteit was inherent problematisch is voor de mens gevaarlijk seksuele verhouding/positie is
niet vanzelfsprekend, het is iets waar je mee wordtelt (hoe vul je u identiteit, verhoudt je u tegenover
de ander,… ) iets waar we als mens niet zomaar een natuurlijk antwoord op
o Belang van de betekenaar: als. We grappen maken spelen we vaak met taal: spelen op de betekenaar, dubbele
betekenis in taal speelt een belangrijke rol ook in hoe we ons verhouden tegenover anderen
Psychoanalyse controversieel
- Emotioneel ipv wetenschappelijk debat
o De ongemakkelijheid van de theorie geedt aanleideing tot emotionele debatten
o Het is zelfen op wetenschappelijke argumenten gebaseerd
o Zeer emotioneel geladen debat
- Inherent gerelateerd aan inhoud theorie: we vinden het vaak ongemakkelijk, de theorie voegt zich niet hoe de
psychologie vandaag de dag is ingevuld (gericht aan aanpassing van het kind/volwassenen aan het maatschappelijk
ideaal)
o ‘ongemakkelijke waarheden’
Notie van seksualiteit is niet evident
Het ik is geen baas in eigen huis denken dat ik (de beleving van het ik) aan het stuur zit is niet
volledig zo, veel worden gestuurd vanuit onbewuste zaken = lastig
o Maatschappijkritische stem
Wetenschappelijk debat
Werkzaamheid van therapie: geen verschil gevonden in vergelijking met andere therapieën
Voorbeeld!
De wetenschappelijke evidentie die er is, krijgt weinig plaats
PA-therapie: ook de langdurige vormen (in Duitsland terugbetaalt) heeft de samenleving op lange
termijn minder kost dan kortdurende therapieën
Veranderingen in hersencircuits
… en immer fascinerend
- P-A: is in vele manieren aanwezig
- Maar blijft dezelfde controversen oproepen
- Zien de terugkomen in verschillende vlakken (wetenschappelijk, brede publiek, voor vele cultuurproducten de
inspiratiebron
o vb. films
o Veel genuanceerdere houding voor sommigen. Met nuance geraken we verder in het daarover nadenken
- Het is een deel van onze cultuur
Psychoanalyse is overal..
- In onze manier van denken over vb. ontwikkeling
- In ons alledaagse taalgebruik
- Deel van de (westerse) cultuur
- Basis voor actuele theorieën en evoluties
- Ze hebben ingang gevonden in ons brede cuturele vertoog
- Zijn basis voor actuele theorieën
o Vb. hechtingstheorie
2
, - Friends: voorbeeld van hoe we P-A inzichten in ons denken zijn ingewerkt, wat we grappig vinden is daarop bepaalt
- We lachen omdat we het niet als een random productie van het brein is, we lachen omdat we er betekenis achter zien,
de naam niet zomaar kwam
o Het belang van taal: waar er wordt gehaperd heeft betekenis daar opent zich iets van het onbewuste waar
we iets mee kunnen
o Het onbewust komt naar boven
Waarom iets over psychoanalyse in opleiding orthopedagogiek
- Praktische aanleiding:
o Praktijk: Miste kader om te kunnen volgen waarover gesproken wordt
- Mensbeeld met implicaties voor orthopedagogische praktijk
o Ethiek vertrekt vanuit een mensbeeld van hoe we kinderen en jongeren benaderen
- Heeft iets te zeggen over werken met doelgroepen orthopedagogiek
o Vb. gedragsproblemen, …
- Begrippenkader om iets van de klinische realiteit te zien en te begrijpen
o Voegt iets toe aan het kader dat we hebben over wat er in het klische veld zich afspeeld
o Zonder begrippen zien we eigenlijk niet veel
o Vb. Curling: als je er naar kijkt zonder je het begrijpt is dat waanzin
- Geen begrippenkader
- Als je de regels kent, zie je veel meer wanneer je naar een wedstrijd kijkt
- De werkelijkheid spreekt niet voor zich, kunnen niet zomaar begrijpen wat er gaande is theorie nodig om iets te
kunnen zien om te kunnen zien waar we moeten op letten
o Je leert kijken omdat je concepten en begrippen hebt
- Je eigen ervaring, vorming, geschiedenis, theorieën, ervaringen creëert samen de
o Apperceptieve massa”: alles samen geeft een basis om te kijken naar de wereld
o Organiseert ervaring
Weten waarop er iets gaande is.
Kunnen begrippen gebruiken om te denken waar om kind gedrag stelt
o Verfijnt beslissingsproces
Hoe fijner het kader, hoe meer het omvat, hoe beter we erin kunnen zien (niet absoluut) maar
verfijnd wel het beslissingsmoment
Hoe ga je u opstellen? Op grond van de kennis die je hebt dat je meer onderbouwd je verhouden/
opstellen
o Niet determinerend
Gaat je nooit 1-1 zeggen wat je moet doen
Gaat je niet zeggen wat je moet doen
Het helpt wel
Kunnen nooit voorspellen (werken met complexe dynamische systemen (mensen, systemen…))
kunnen we ideeën hebben en trachten dat zo goed mogelijk te begrijpen, verhouding in te vinden
- P-A geeft een begrippenkader dat hierbij kan helpen om de angst die de praktijk oproept te hanteren (handvaten,
reflecteren)
o Kind dat lastig is en de boel op stelten zet, team weet niet wat te doen, door er blijven over na te denken,
reflecteren, handvaten te hebben om te plaatsen gaat het helpen om ons te reageren zodat het trauma zich
niet herhaalt helpt om daarover na te denken en niet vanuit jezelf je eigen ongemak
o Kind mag er zijn, dan is er pas mogelijkheid om iets te veranderen
Psychoanalyse historisch
- P-A niet meer te reduceren tot Freud maar het is wel een belangrijk figuur
- P-A: oudste kader voor psychotherapie
- Grondlegger: Sigmund Freud (1856-1939)
o Neuroloog
o Medische context
o In begin waren het enkel artsen
o Kwamen vrouwen bij: begon pas net dat ze een opleiding mochten vorlgen: kwamen vaak uit het onderwijd
(Anna Freud) vrouwen met een andere achtergrond begonnen met kinderen te werken
o Om te werken met volwassenen moetst je toen een medische opleiding hebben
- Context: victoriaanse tijdperk culturele context die niet meer aan de orde was
3
, - Van hypnose tot vrije associatie
o Van patiënten gedwongen om te luisteren naar hem door zijn ervaringen
o Hij kon geen hypnose, had gevoel dat hij mensen in een toestand bracht aan hem overgeleverd waren
oorsprong van symptoom zoeken/ merkte telkens een nieuw symptoom
o Afgestapt en overgegaan naar het spreken over een symptoom
o Uitgekomen bij vrije associatie: hij besliste niet waarover ze gingen spreken.
Wat er ook in je opkomt uitspreken = moeilijkste wat er is dit kunnen geeft je een bepaalde
vrijheid
Vb. kunnen spreken over schaamte zorgt dat de schaamte verdwijnt lading gaat weg
- De droomduiding, psychopathologie van het alledaagse leven…
o De lapsus, de verspreking
o De grap: waarom we grappen grappig vinden, waar het aan raakt
o Maakt geen categoriaal onderscheidt tussenziek en gezond, normaal vs abnormaal
Makkelijk om onszelf te zien als HV op een expert positie als kwalitatief verschillend van diegene die
onze hulp nodig heeft niet makkelijk om te zien dat er geen structureel verschil is
Iedereen kan vastlopen, allemaal worstelen we wel eens
Processen die hij beschrijft begrijpt hij ermee de pathologie (waar het mis gaat) maar ook zegt het iets
over de psychisch functioneren
- Het onbewuste, overdracht, …
- Vijf grote gevalsstudies kleine Hans, dora, de wolvenman, de rattenman
- Freud zag zijn werk nooit als af
o Work in progress: blijvend ondervragen eigen theorie!!
o Hij is het blijven herwerken tot het allerlaatste
o Het wordt gereduceerd in iets makkelijk te begrijpen niet de bedoeling
o Het was iets om over na te denken en om blijvend te herzien niet iets om stil te staan
o Bleef zichzelf in vraag stellen en de concepten de invulling daarvan blijven veranderen
o In confrontatie met de praktijk: Leerling blijven van het klinische werkveld
Theorie in dialoog met de praktijk blijven bewegen
- Quote: het gaat altijd over iets dat niet zomaar vatbaar is, kunst is iets voor de mens waar wooden voor te kort schieten
wel iets laten voelen
o Poëzie en literatuur vinden we er veel over terug
- Na Freud, nog vele belangrijpe mensen
o Vernieuwers: Lacan (int Gentse, bracht de taaltheorie) ,, Bion (groepsdynamieken) , Klein; Anna Freud
(werkten met psychotische kinderen in pedagogische contexten), Winnicott, Dolto (pediaters, van P-A een
cultureel fenomeen gemaakt) waren 2 mense ndie veel in de publieke ruimte verschenen …
o Jaren 60-70: culturele hype
o Heden: therapeutische benadering met breed toepassingsgebied
In het therapeutisxch werk als in de instellingswereld
Baby’s, kinderen, volwassenen
Verschillende problematieken
Freud: neurose
Winnecott: delinquente jongeren
Lacan: psychotische patienten
Verschillende contexten waar de theorie werd toegepast
o Context waarin ze werken kleurt hun therapie
Verschillende velden: ambulant, psychiatrie, BZJ, forensisch …
Toepassingen buiten klinisch veld: film, literatuur…
Psychoanalyse ‘beyond the couch’
- Voorbeeld: Les Maisons Vertes op ufora een vertalig
- Toepassing van P-A buiten de klassieken behandelingskader
- Gemeenschapshuis waar jonge kinderen met hun ouders komen
- Ontstaan in Frankrijk, nu in ruim Europa
o Opgericht door Françoise Dolto in 1979
- Wat is bedoeling van de Maisons Vertes?
o Ouders komen er met kidneren naartoe, er zijn begeleiders aanwezig met een P-A achtergrond
o Ouders met kindern hebben nood aan een gemeenschap dit ontbbreekt
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur elisevanpeteghem. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
77973 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans