Notes de cours

Kennisclips en Studievragen van het hele vak Rechtsfilosofie A

0 fois vendu

Cours
Rechtsfilosofie A (640321B6)

Établissement
Tilburg University (UVT)

Deze samenvatting bevat aantekeningen van 21 kennisclips over de stof van Rechtsfilosofie A. Alle belangrijke denkers, stromingen en werken komen aan bod. Daarnaast bevat de samenvatting over elke kennisclip ook studievragen. Dit zijn een aantal MC vragen en een essayvraag (zo werd bij ons ook geto...

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 33 pages

Voir l'exemple

Publié le 26 juin 2023
Nombre de pages 33
Écrit en 2022/2023
Type Notes de cours
Professeur(s) Eric boot
Contient Toutes les classes

natuurrecht
rechtspositivisme
rechtsstaat
grondrechten
botsende grondrechten
mensenrechten
politieke verplichting
retributivisme
vrije wil
thomas van aquino
radbruch
john
de rechtvaardiging van straf

Établissement
Tilburg University (UVT)
Cours
Rechtsgeleerdheid
Cours
Rechtsfilosofie A (640321B6)

€10,49

Ajouter au panier

Ajouter au liste de veux

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

A. Aard van het recht
K2 Natuurrecht vs. Rechtspositivisme
Verhaal Antigone illustreert spanning tussen natuurrecht en rechtspositivisme en tussen
burgerschap en familiebanden
Burgeroorlog tussen 2 zoons -> Polynekes is landverrader en moet onbegraven blijven.
Antigone kan niet accepteren dat haar broer (Polynekes) niet naar hiernamaals kan. Keuze;
- Creon, positief recht gehoorzamen: accepteren dat haar broer niet begraven wordt
- Hogere wet gehoorzamen: doden eren en ceremonieel begraven = wet creon overtreed

→ Ze begraaft haar broer toch -> betrapt en moet voor koning creon komen -> Antigone
beroept zich op hogere/goddelijk recht = natuurrecht

Natuurrecht
- Universeel
- Hoger recht
- Van nature gegeven door god
- Wil positief recht geldig zijn -> geen overeenstemming met natuurrecht = geen kracht

Rechtspositivisme
- Geen verband tussen gestelde recht en moraliteit, onrechtvaardige wetten zijn nog
steeds van kracht, nog steeds gehoorzamen
- Geldend recht is dat wat door legitieme overheid gesteld is

K3 Natuurrecht in Thomas van Aquino
Thomas van Aquino (1225-1274)
- Scholastieke filosoof
- Hoofdwerk: Summa Theologiae

Inhoud hoofdwerk

• 90 Definitie van de wet:
1. Afgekondigde, publiekelijk bekend wat de wet is
2. Ordening van de rede, zorgt voor regel en maat
3. Mbt het gemeenschappelijke goede en afkomstig van hem die de zorg voor de
gemeenschap
4. Afkomstig van hem die de zorg voor de gemeenschap heeft, bevoegde autoriteit

• 95.2 Menselijke wetten zijn alleen wetten voor zover zij van de wet van de natuur zijn
afgeleid

• 96.4 Op welke wijze kunnen wetten onrechtvaardig zijn?

, - Onrechtvaardig doel: bestuurder heeft eerder hebzucht dan een goede intentie met
de wet = tirannie
- Onbevoegde autoriteit: maker die wet maakt gaat zijn bevoegdheid te buiten
- Ongelijke lasten: lasten van de wet zijn ongelijk over de gemeenschap verdeeld
- Tegengesteld aan het goddelijke goede

• 96.6 Mogen we de wet ongehoorzaam zijn?
Als we niet verplicht zijn onrechtvaardigde wetten te gehoorzamen, dan is het toegestaan ze
te overtreden. Tenzij onrust/schandaal vermeden moet worden

Echte wetten zijn gericht op het gemeenschappelijke goede -> algemene plicht om de wet te
gehoorzamen

Studievragen les 1 Natuurrecht
1. Kun je, volgens Thomas van Aquino, een onrechtvaardige wet nog wel een wet noemen?
A. Ja, natuurlijk. Zolang de wet is uitgevaardigd door het legitieme gezag is sprake
van een wet, of deze nu rechtvaardig is of niet.
B. Nee, natuurlijk niet. Een wet is per definitie gericht op het gemeenschappelijk
goede en een onrechtvaardige wet doet daar juist afbreuk aan. Een
onrechtvaardige wet is dus eigenlijk niet echt een wet, want het schaadt het
gemeenschappelijk goede.
→ Thomas v Aquino vond dat als iets in strijd is met het natuurrecht, dit geen wet te noemen is
C. Jazeker. De wetten worden immers opgesteld door het legitieme gezag dat
regeert bij de gratie Gods. Die wetten ongehoorzaam zijn komt neer op het in
twijfel trekken van Gods plan.

2. Mag je, volgens Thomas van Aquino, soms in strijd met de letter van de wet handelen?
A. Nee, het is helemaal niet jouw plaats om de wet te interpreteren en te oordelen
of de wet in een specifiek geval rechtvaardig is of niet. Dat recht is voorbehouden
aan de elite.
B. Nee, als iedereen constant naar eigen inzicht de wet zou gaan interpreteren en
voor zichzelf gaan bepalen of de wet in een specifiek geval tot onrecht leidt en
dus overtreden mag worden, dan krijg je algemene wetteloosheid.
C. Ja. De wetgever schrijft algemene wetten voor en kan nooit alle gevallen voorzien
waarop de wet van toepassing zal zijn. Het kan dus voorkomen dat een wet die in
het algemeen het gemeenschappelijk goede dient, in een specifiek geval hier juist
afbreuk aan doet. In dat geval mag je in strijd met de letter van de wet handelen.
-> De wet om de poort dicht te houden was in het algemeen belang, maar deze gaat toch
open om bepaalde burgers binnen te halen. De letter van de wet wordt dus niet altijd
nageleefd, maar de geest van de wet wel

,3. Hoe zou Thomas van Aquino het handelen van Antigone beoordelen?
1. Geef zijn definitie van de wet
2. Een wet heeft volgens thomas in beginsel een bindend karakter, dus in principe moet
Antigone gehoorzamen
3. Maar een onrechtvaardige wet is geen echte wet, dus Thomas v Aquino zou stellen
dat Antigone goed heeft gehandeld

Volgens Thomas van Aquino is een onrechtvaardige wet geen wet. Wetten zijn bindende
voorschriften; ze leggen ons bepaalde plichten op. Wanneer een voorschrift eigenlijk niet
eens een wet genoemd kan worden – omdat het voorschrift onrechtvaardig is – dan
ontbeert het dus ook de bindende kracht die typisch is voor wetten. Hieruit concludeert
Thomas van Aquino dat wij niet verplicht zijn om onrechtvaardige wetten (die dus niet echt
wetten zijn) te gehoorzamen.

Thomas geeft verder aan dat wetten op verschillende wijzen onrechtvaardig kunnen zijn.
Een van de wijzen waarop een wet onrechtvaardig kan zijn is in het bijzonder relevant voor
de casus van Antigone: een wet kan onrechtvaardig zijn doordat het strijdig is met het
goddelijke goede. Dit is het geval wanneer wetten gedrag voorschrijven dat direct ingaat
tegen de voorschriften van de goddelijke wetten

Eén interpretatie van Antigone is dat koning Creon een wet uitvaardigt die onrechtvaardig is,
omdat deze iets verbiedt wat de goden juist gebieden: koning Creon verbiedt het begraven
van Polyneices. Deze wet van koning Creon is dus strijdig met het goddelijke goede en
derhalve onrechtvaardig, zouden we met Thomas kunnen stellen. Onrechtvaardige wetten
zijn niet echt wetten en dus hoeven wij ze ook niet te gehoorzamen. Antigones handelen
(het begraven van haar broer tegen het decreet van Creon in) kan dan ook gerechtvaardigd
worden met een beroep op het werk van Thomas van Aquino.

‘Is deze denker het eens met de stelling van deze (andere) denker?’‘Is deze denker het eens
met deze specifieke stelling?’In welke zin is Thomas een natuurrechtdenker?
Is Thomas zijn theorie conceptueel (beschrijvend) en/of normatief?

K4 Het vroege werk van Gustav Radbruch
Gustav Radbruch: Duits docent, rechtspositivist

Hij stelt de centrale vraag: wat is recht?
➔ Niet tevreden met andere rechtswetenschappers met inductie (feiten -> regel)
➔ Juridische fenomenen aan te merken door eerst het concept -> dan herkenning

➔ Rechtsfilosofische aanpak nodig met deductie (regel -> bewijzen met feiten):
Concept van recht wordt niet uit juridische dingen afgeleid, maar uit idee van recht;

- Rechtvaardigheid als gelijkheid: gelijke behandeling voor gelijke gevallen, niet gelijke
behandeling voor ongelijke gevallen, want regels moeten algemeen zijn

- Doelmatigheid: recht dient bepaalde doelen, deze zijn afgeleid uit waarden

, a. Individuele waarden: individuele ontplooiing
b. Collectieve waarden: natie of politieke gemeenschap
c. Arbeidswaarden: cultuur

- Rechtszekerheid: verschillende doelen strijden om voorrang, rechtszekerheid dient
ervoor om het conflict over het doel van het recht tijdelijk te beëindigen
→ Rechtszekerheid eist dat het recht gesteld wordt
→ De positiviteit van het recht wordt een voorwaarde voor zijn juistheid
→ ‘Wil iets recht zijn, dan moet het positief recht zijn’ (natuurrecht geen recht)

Interne tegenstrijdigheden: rechtszekerheid (wetten staan vast) vs gelijkheid (rechtvaardig)

Bij de vroege Radbruch staat rechtszekerheid bovenaan (= doorslaggevend)

K5 Natuurrecht in de late Radbruch
In zijn latere werk geeft Radbruch rechtszekerheid op -> hij stelt hier grenzen aan
Hij vindt nu dat rechtvaardigheid het belangrijkste aspect is

Radbruch’s formule: in beginsel heeft rechtszekerheid voorrang, zelfs als inhoud van
de wet onrechtvaardig is.
Uitzondering is als het conflict rechtszekerheid – rechtvaardigheid te groot wordt -> dan is er
geen sprake meer van een wet.

Wettelijke onrecht
- Untermenschen behandelen waarbij mensenrechten ontzegd werden: onttrekt zich
aan basisvoorwaarde rechtvaardigheid
- Opleggen van uniforme straffen zonder ernst van misdrijven in acht te nemen
-> ongelijke gevallen worden hier gelijk behandeld = niet rechtvaardig

Vroege Radbruch = rechters moeten het recht toepassen, strikte scheiding recht/moraal
Late Radbruch = rechters moeten onrechtvaardig recht niet toepassen, juistheid van het recht
afgeleid van rechtvaardigheid, noodzakelijke band tussen recht/moraal
Rechters

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur trishagainda. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

67418 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans

Commencez à vendre!