Hoofdstuk 2: Glucocorticoïden
Glucocorticoïden zijn heel sterk anti-inflammatoir en immunosuppressief, maar ze hebben veel
bijwerkingen. De anti-inflammatoire effecten hangen samen met de pleiotrope effecten: Het is niet
één bepaald effect wat glucocorticoïden hebben, mar zij hebben zeer verschillende effecten die
inwerken op verschillende pathways. De bijwerkingen van glucocorticoïden zijn dan ook goed
gekend. Daarom moet er ook een duidelijk omschreven indicatie zijn om glucocorticoïden te
gebruiken; we gebruiken ze ook alleen wanneer ze écht nodig zijn! De bijnierschors produceert
mineralocorticoïden (denk aan aldosteron) en glucocorticoïden (vooral cortisol). Bij een gezonde
volwassene zien we een endogene secretie van 10 tot 20 mg cortisol per dag. De secretie verloopt via
het diurn patroon: Vlak voor het ontbijt, dus in de ochtend, zien we een grote piek van
glucocorticoïden secretie in het lichaam. Dus, wanneer we glucocorticoïden gaan geven als therapie,
moeten de patiënt deze medicatie ook innemen in de ochtend, voor het ontbijt. Dit, omdat we het
fysiologisch dierenpatroon zo veel mogelijk gaan imiteren. De vrijzetting van cortisol wordt geregeld
door een negatief feedback mechanisme waarin de hypothalamus en de hypofyse voorkwab
betrokken zijn. Wanneer we exogeen glucocorticoïden toedienen in een supra fysiologische dosis,
dan zullen we de endogene secretie van glucocorticoïden onderdrukken. Wanneer we dus bezig zijn
met een chronische behandeling, zal de endogene secretie helemaal stoppen. Als de behandeling
stopt, zal de endogene secretie niet zomaar direct op gang komen. Dit noemt men bijnierschors
atrofie. Dus, wanneer we een chronische therapie met glucocorticoïden willen beëindigen, zullen we
deze therapie moeten afbouwen. Zodanig dat de endogene productie weer opgezet kan worden.
Glucocorticoïden binden op de glucocorticoïde receptoren (bevinden zich in het cytosol in een
inactieve vorm). Door binding zal de receptor activeren en het complex migreert naar de kern. Hier
kan het een impact hebben op de transcriptie van een aantal genen. Deze impact kan een stimulatie
zijn, maar ook een inhibitie van een aantal van deze processen. Glucocorticoïden hebben geen acuut
effect, meestal duurt dit een aantal uren omdat er wordt ingewerkt op de transcriptie en de
translatie.
Wanneer we mensen willen behandelen omwille van een inflammatoir of een immunologisch
fenomeen, dan ben je niet geïnteresseerd in de mineralocorticoïde effecten, wel in de anti-
inflammatoire effecten. We zien dat dexamethason en bètamethason quasi zuivere anti-
inflammatoire effecten geven. Aldosteron geeft een quasi zuiver mineralocorticoïde effect. Cortisol
geeft beide effecten.
Glucocorticoïden – Indicaties
Natuurlijke en/of synthetische glucocorticoïden worden gegeven bij:
Diagnose en behandeling van bijnierschors insufficiëntie. Bij de Ziekte van Addison wordt een
combinatie van een glucocorticoïd en een mineralocorticoïde gegeven als
substitutietherapie
Anti-inflammatoire en immunosuppressieve behandelingen, denk aan astma, eczeem,
allergische rhinoconjuctivitis, auto-immuunziekten, preventie van orgaanafstoting of GVHD.
Bij deze behandelingen worden meestal synthetische glucocorticoïden gebruikt omwille van
minder mineralocorticoïde effecten (dat wil zeggen minder water- en zoutretentie). De anti-
inflammatoire en immunosuppressieve effecten zijn het gevolg van een dubbele werking:
effect op witte bloedcellen en het effect op ontstekingsmediatoren (zie verder)
Inductie van longrijping bij de foetus wanneer geboorte vóór 34 weken zwangerschapsduur
wordt verwacht (bètamethason of dexamethason). De glucocorticoïden kunnen doorheen de
placenta migreren en zo heeft het vroeg geboren kindje een betere outcome qua longfunctie
In de oncologie: als onderdeel van cytotoxische therapie, vermindering van hersenoedeem
(in de terminale palliatieve fase) of als anti-emetische therapie (dexamethason)
Glucocorticoïden – Effect op witte bloedcellen
Pagina 1 van 5
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lisaankersmit. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,26. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.