Les 1 en 2
Inleidend deel:
De bekendmaking vd in Belgie v toep zijnde rechtsnormen
Bekendmaking - art. 190 GW
◦Via aanplakking enkel voor normen v gemeentelijk vlak + normen uitgevaardigd door de
provinciegouverneurs en arrondissementscommissarissen (kiezen zelf de dag vd
inwerkingtreding).
‣ Aanplakking: Het is een vorm van openbare kennisgeving waarbij een papieren document
op een publieke plaats wordt geplaatst, zoals op een gemeentelijk bord, aan een publiek
gebouw of op een andere zichtbare plek.
‣ Niet naleving; nietigheid.
◦Opname tekst in publicatieblad (BS)
Maar niet elke rechtsnorm moet in BS terecht komen. Alleen degene die van sociaal, algemeen/
openbaar belang. -> w bekend gemaakt.
Bekendmaking v normen in een publicatieblad
-> Rechtshandelingen v openbare belang (behalve uitz zie boven; aanplakking).
◦Normen van provincieraden en bestendige deputaties gepubliceerd in bestuursmemoriaal
(=provinciaal blad) (5 dag na bekendmaking (8ste dag in Bulletin provincial - Waalse
provinciale normen): er bestaat er een per provincie.
‣ Deputatie: bestuursorgaan vd provincie, belast met dagelijkse bestuur vd provincie,
samengesteld uit provincieraadleden, controleren de uitvoering vd beslissingen vd
provincieraad)
◦Normen van gewesten, gemeenschappen en federale overheid (=wetgevende normen,
verordeningen, besluiten); BS (10 dagen na bekendmaking)
‣ Fed wetten
‣ Decreten van gemeenschappen en gewesten
‣ Ordonnanties
‣ Decreten van franse gemeenschapscommissie
‣ Besluiten en verordeningen van gemeenschappelijke, Vlaamse en franse
gemeenschapscommissie
‣ MB, KB
‣ Herzieningen vd GW
◦Normen van Europese eengemeensch vooratoomenergie
unie/ Euratom gep in publicatiebord van europese unie
◦Gemeentehuis: aanplakking (5 dagen na bekendmaking)
,Bekendmaking kan
◦Integraal: norm met alle bepalingen overgenomen.
◦Gedeeltelijk: enkel uittreksel gepubliceerd/ vermelding in BS.
3 versch gevallen - publicatie:
1: norm heeft geen openbaar belang; geen publicatie vereist op het BS.
2: besluit met algemeen belang, maar niet alle burgers aanbelangt; moet in BS, maar bekendmaking
kan in de vorm van uittreksel/vermelding
gang
‣ Alle burgers aanbelangt/ betreft: hele categorie aangaat die zich in dez omstandigheden
bevinden.
mag bekendmaking art. 190 GW
3: besluit met algemeen belang en alle burgers aanbelangt: integrale
Verschillende fasen v grondwetsherziening en staatshervorming
Staatshervorming en GW-herziening niet hetz.
ternaar fed
overdracht v
gemeensch
om
gewesten
Fed belgie - grondgebied en onderverdeling ervan
§1: Wijziging vd internationale grenzen vh koninkrijk
Art. 7 GW - grenzen
-> land + zee grenzen
wijziging grens: procedure van optionele tweekamerstelsel art. 78 GW
4 taalgebieden -> Art. 4 GW
Er waren bij wetten van 1963 een aantal compromissen nodig om een parlementaire meerderheid te
halen met oog op goede regeling.
-> 6 gemeentes vd Brusselse rand (=randgemeentes); bepalen tot welke taalgebied ze behoren
◦Gemeentes kregen een bijzonder statuut; het groepeert hen in speciaal administratief
arrondissement dat geen deel uitmaakt v enig taalgebied = hebben geen taalgebied.
Gaston Eyskens -> gaat dat probleem oplossen. In de eerste staatshervorming
(Nu Nederlandse taalgebied = elke gemeente uitmaakt van een taalgebied)
,Taalfaciliteit: is een voorziening die is ingesteld om de taalrechten van personen die in een gebied
wonen waar een andere taal dan de meerderheidstaal wordt gesproken te beschermen.
‣ -> mogelijkheid die een burger heeft om zich te richten tot een andere taal dan die
waartoe die gemeente behoort.
§2: Wijziging vd grenzen vd taalgebieden art. 4 GW
Om grenzen te wijzigen: leden v kamer en senaat v een vd twee taalgroepen akkoord zouden gaan
om de afbakening v hun taalgebied in hun nadeel te herzien.
-> Pol = onmogelijk , juridisch = mogelijk
‣ Dan moeten ze stemmen om hun deel af te staan; dat wil zeggen dat een taalgebied
vrijwillig kleiner zou w.
◦Art somt:
‣ 6 meerderheidsvoorwaarden
‣ 4 quorumvoorwaarden (=minimum aantal leden die aanw moeten zijn)
‣ = 10 cumulatieve voorw
Meerderheidsvoorwaarden (6) - om grens v taalgebied te wijzigen
“… aangenomen met een meerderheid v stemmen in elke taalgroep v elke kamer…”
◦= 4 meerderheidsvoorw
‣ Meerderheid Ned taalgroep vd kamer
‣ Franse taalgroep vd kamer
‣ Meerderheid Ned taalgroep vd senaat
‣ Franse taalgroep vd senaat
“Men moet zich afvragen of rekening gehouden moet w met de stem vd senator vd Duitstalige
gemeenschap als het gaan om taalgroep
-> de stem w geteld, maar enkel voor berekening vd 2/3 meerderheid vd senaat”
Art. 43 GW - kamer en senaat ingedeeld in taalgroepen, art. 67 GW - senaat
“… op voorw dat de meerderheid vd leden v elke taalgroep aanwezig is en voor zover het totaal vd ja-
stemmen in beide taalgroepen 2/3 vd uitgebrachte stemmen bereikt”
◦= 2 meerderheidsvoorw
‣ 2/3 meerderheid in kamer in zijn geheel
‣ 2/3 meerderheid in senaat in zijn geheel
Wat gebeurt er met onthoudingen v parlementsleden; in kamer/ senaat:
Voorbeeld:
‘Ontwerp v bijzondere wet w voorgelegd in de plenaire zitting vd kamer v volksvertegenw,
• 130 van 150 zijn aanwezig.
• 5de voorw; 2/3 meerderheid vd uitgebrachte stemmen.
O O
◦Er stemmen vd 130; 70 voor, 20 tegen en 40 onthoudingen. -> w 2/3 meerderheid bereikt?
“Als geen rekening w gehouden met onthoudingen; 2/3 meerderheid bereikt = 70 op 90 (=130-40) is
meer dan 2/3”. “Als met onthoudingen wel rekening w gehouden; 2/3 niet bereikt = 70 op 130 is geen
2/3.”
,Antw: Onthoudingen w niet meegerekend voor stemming = 2/3 bereikt, wel voor quorum.
Talenstelling: hoev talen in een bep gebied, wat is hun verhoudingen.
• van belang om te bepalen welke gemeenten en gebieden in aanmerking komen voor taalfaciliteiten.
Juridisch pacificatieregel: ((pacificatie = verzoening))
• om te verwijzen naar regels die zijn opgesteld om politieke conflicten tussen de verschillende
taalgemeenschappen van het land te vermijden.
• Inhoud regel: beslissingen die w genomen door de meerderheid van de ene taalgemeenschap in
België, moeten worden goedgekeurd door de meerderheid van de andere taalgemeenschap, om
zo de belangen van alle taalgemeenschappen te beschermen.
• -> voor grote beslissingen v ons land gaan wij de meerderheidsbeslissingen maken; zie bijzondere
wetten
◦= meerderheid van beide taalgemeenschappen in België het eens moet zijn met dergelijke
beslissingen om politieke conflicten te vermijden en de belangen van alle
taalgemeenschappen te beschermen.
Quorumvoorwaarden (4) art. 43 GW
‣ Meerderheid vd Nederlandstalige volksvertegenwoordigers (87 leden)
• Quorumvoorwaarde: (44 leden)
‣ Franstalige volksvertegenwoordigers (63 leden)
• Quorumvoorwaarde: (32 leden)
‣ Meerderheid Nederlandstalige senatoren (35)
• Quorum: (18)
‣ Franstalige senatoren (24)
• Quorum: (13)
◦Duitstalige senator (1) maakt geen deel uit v/e taalgroep
“Aangezien er geen enkel quorum vereist voor de kamer/senaat in zijn geheel; er nooit rekening
gehouden w met fed parlementsleden die geen deel uitmaken van enig taalgroep = duitse senator, bij
berekening v quorum vd bijzondere wet. Wel bij quorum van een gewone wet en GW-herziening”
Bijzondere wetten = strikte tweekamerwetten/ perfecte tweekamerwetten.
Art. 77 GW - kamers gelijk bev
Vergelijking
-> art. 4 en art. 195 GW -> in sommige onderdelen is de procedure van de ene makkelijker dan van
de andere.
Art. 195 GW; vereist ontbinding vd kamers + organisatie van nieuwe verkiezingen + 3 verklaringen
◦Quorum: algemene quorum, berekend op voltallige parlementaire vergadering = 2/3
G ‣ 2/3 quorum is berekend op basis van 60 senatoren = want art. 195 GW verwijst niet naar
de taalgroepen -> Duitslatige senator is inbegrepen
Art. 4 GW (=bijz meerderheidswetten bieden bescherming aan Franstaligen)
◦Quorum: aparte quorums per taalgroep, maar er is geen nood aan aanwezigheid van 2/3 vd
leden, enkel meerderheid vd leden.
‣ Bij wijziging van bijzondere wet; Duitstalige senator niet inbegrepen in quorum berekening
want het gaat over taalgroepen; hij maakt geen deel uit van enige taalgroep = 59 sen.
Voorbeeld
GW-herziening; moeten 100 volksvertegenw aanwezig zijn
Bijzondere wet goedkeuren; 76 volksvertegenw; maar wel 32 Franstaligen en 44 Nederlandstaligen.
,Drie gewesten vh koninkrijk
1§ het jaar 1970 en de fictieve oprichting vd 3 gewesten
1970: eerste staatshervorming, fed regering van Gaston Eyskens beslist GW te wijzigen.
3 gewesten op te richten. Art. 3 GW (bekrachtiging door koning Boudewijn) -> gaat erover
dat 3 gewesten gaan opgericht w, zonder dat bepaling zelf overgaat tot deze oprichting;
Art. 39 GW = bep dat het een bijzondere wet zal zijn die zal overgaan tot oprichting vd gewestelijke
organen in kwestie -> staat daarin wet draagt aan gewestelijke organen “welke zij opricht” (tss
haakjes is toegevoegd) de bev om de aangelegenheden te regelen welke zij aanduidt. Deze wet moet
aangenomen w met meerderheid bep in art. 4 GW
= gewestelijke organen w nog niet opgericht in 1970; dat zal pas gebeuren wnr de bijzondere
wetgever dat zal doen en dat is officieel pas in 1980 gebeurt (onder regering-Martens) door BWHI
bij tweede staatshervorming. In 1970 krijgen ze een clausule die enkel oprichting vd gewesten toelaat
en het enkel kan gerealiseerd w door een bijzondere wet (=akkoord v meerderheid vd Nederlandse
taalgroep nodig, soort veto)
-> Gemeenschappen w wel onmiddelijk opgericht door de GW in 1970.
2§ het jaar 1980 en de effectieve oprichting vh Waalse en Vlaamse gewest
Art. 3 BWHI
‣ Ze hebben rechtspersoonlijkheid
Art. 19 BWHI
‣ Territoriale bev die ze hebben + decreten kunnen aannemen die kracht van wet hebben
‣ “Decreten van Vlaams parlement vermelden of ze aangelegenheden regelen van art.
127-129 GW of art. 39 GW”
Art. 6 BWHI, §1, VIII - bev gewesten
“Gewesten bev mbt organiseren vd provinciale instellingen; wijzigingen vd grenzen vd provincies.
Deze bev concreet toekomen aan Waalse gewest, aan de Vlaamse gemeenschap (die in haar
hoedanigheid (=functie) titularis vh recht is op uitoefening v alle bev vh Vlaamse gewest, maar niet
BHG”: want Brussel heeft geen provincies.
Art. 137 GW, art. 1 BWHI
“Alle bev v Vlaamse Gewest kunnen uitgeoefend w door de Vlaamse gemeenschap en het geen enkel
eigen orgaan heeft” -> = fusie v gewest en gemeenschap
Waalse gewest kreeg voorstel (1980) om Vlaamse vb te volgen (-> ook fusie te doen); te beslissen dat
organen van franse gemeenschap de gewestelijke bev in het Waalse gewest zullen uitoefenen;
gewestelijke kwesties overgedragen moesten w aan franse gemeenschap. Waren tegen fusie.
chagenvoorst het2 tedoen niet sommigebenn frame
akkoord nu
gemeenten
doormake uitgeef
gewest
3§ het jaar 1989 en de effectieve oprichting van Brussels hoofdstedelijk gewest (=BHG)
+ bijzondere wet betrekking tot Brusselse instelling = BWBru
Regionaliseringswet niet meer van toep in 1989.
BHG; bijzonder statuut
Statuut: dat er versch taalgroepen aanwezig zijn op zijn grondgebied
• De wil van Nederlandstalige pol partijen om de oprichting v/e federale staat te
vermijden waarin twee gewesten met Franstalige meerderheid en een
Nederlandstalige gewest zouden bestaan; de eerste twee in staat zouden zijn om het
derde te minoriseren
◦Met deze reden dat het parlement en regering v BHG ordonnanties uitvaardigen
, die in bep aspecten grotere rechtskracht hebben dan decreten + speciaal
toezicht vd fed regering w ingevoerd mbt Brusselse normen.
Art. 136 GW - taalgroepen Bx, 2/3 meerderheid voor gemeenschapsaangelegenheden
De provincies
A. Historische evolutie
In het begin BE 9 provincies. Brabant eerst verdeeld over 3 gewesten en 3 taalgebieden -> dan
scheiding; 2 nieuwe provincies.
B. Invloed vd zesde staatshervorming
Gewesten bev om provinciale instellingen af te schaffen (=provincieraad, provinciaal college en
provinciebesturen), maar gouverneurs kunnen ze niet afschaffen.
‣ Omdat die bev vd fed overheid en gemeenschappen uitoefent.
• Elk gewestelijk initiatief met oog op de afschaffing vd provinciale instellingen op
grond v art. 41 GW -> 2/3 meerderheid vd stemmen v betrokken gewestelijk
parlement vereist.
• Indien beslissing w genomen, mogen deze parlementen in de plaats vd provinciale
instellingen nieuwe ‘bovengemeentelijke besturen’ oprichten. Of ze gwn afschaffen
zonder deze te vervangen door nieuwe bovengemeentelijke structuren.
◦Bev houdt niet in; territoriale bevoegdheidsgebied op zich vd provincies af te schaffen = niet
beslissen dat ze niet meer bestaan.
◦Grenzen kunnen wel gewijzigd w (vb gemeente laten overgaan van ene provincie naar andere)
C. Onttrekking v/e grondgebied aan de indeling in provincies
Voerense probleem: 2 mogelijkheden
• 1: Voeren-clausule: art. 5 GW -> wet kan bep gebieden onttrekken v provincies, ze onder
mogen
stemmen
P
rechtsreeks gezag plaatsen v federale UM/ fed regering door ze een eigen statuut te geven.
◦Voerense gemeenten. Probleem was ontstaan door omschakeling; die veroorzaakt werd door
(Franstalige) meerderheid vd bevolking v deze gemeenten die wilden terugkeren naar andere
kant provincie.
andere
nataalgrens
‣ Voeren werd van de provincie Luik naar de provincie Limburg verplaatst.
◦-> gemeente (voeren: was Frans) die faciliteiten had voor een andere taalgroep (Vlaamse
faciliteiten), wordt geannexeerd (=overgenomen) door een gewest (=Vlaams gewest) waar die
taalgroep in de minderheid is, dan vervallen die faciliteiten.
• 2: Die gemeenten te “extra-provincialiseren”; = gemeente geen deel meer uitmaakt v/e provincie
ook geen deel meer uitmaakt v/e gewest.
D. Functies van gouverneur
In elke provincie een gouverneur. W aangesteld door Waalse/Vlaamse regering.
Oefent functie v fed regeringscommissaris uit + vertegenw de territoriaal bev regeringen vd
deelentiteiten.
Voorbeeld
1: Vertegenw gouverneur v Namen in zijn provincie; fed regering + Waalse regering + regering van
franse gemeenschap.
2: gouverneur van oost-vl; fed regering + Vlaamse regering (waarin vl regering gemeenschaps- en
gewestbev uitoefent).
Zijn prerogatieven/voorrechten bij onrust:
• “zorgt in de provincie voor het handhaven vd openbare orde, openbare rust, veiligheid en
gezondheid,
• daartoe kan hij beroep doen op de federale politie.”
• “Bevelvoerende macht mbt het leger; in geval van oproer/gewelddadig verzet tegen uitvoering vd
, wetten/ wettelijke verordeningen, heeft hij het recht om gewapende macht op te vorderen/eisen”
• “Bevelvoerende officier is gehouden aan de schriftelijke vordering vd gouverneur te voldoen”
toornhier
Van
Geen gouverneur (sinds 2014) in BHG; minister-president v BHG heeft de bev van gouverneur.
Hij kan zijn bev delegeren aan hoge ambtenaar (om zijn taken uit te voeren). Art. 48 BWBru
Burgermeesters kunnen ook politiemachten opvorderen en eventueel het leger. Bevelvoerende
officieren zijn ook gehouden om daaraan te voldoen. Bij weigering van vordering van deze beide;
gevangenisstraf.
Wijzigingen vd provincie- en gemeentegrenzen Art. 7 GW
A. Wijziging vd provinciegrenzen
• Grens v provincie samenvalt met internationale grens; uitsluitend fed wetgever die bev is om grens
te wijzigen, met gewone meerderheid.
• Grens samenvalt met grens tss twee gewesten; fed wetgever bev, met bijzondere meerderheid (art.
39 GW)
• Grens tss twee provincies gelegen binnen eenzelfde gewest; grens aangepast w door
gewestdecreet, met gewone meerderheid. -> enkel door Waalse en Vlaamse gewest, want BHG
heeft geen provincies.
B. Wijziging vd gemeentegrenzen
• Grens samenvalt; internationale grens = fed wetgever, gewone meerderheid
• Grens tss twee gewesten = fed wetgever, met bijzondere meerderheid (art. 39 GW)
• Grens v gemeente die tegelijkertijd een provinciegrens is, gelegen binnen eenzelfde gewest =
decreet van Waalse gewest/ decreet van Vlaamse gemeenschap (art. 6 BWHI)
• Grens tss twee gemeenten, in dezelfde provincie/gewest = Waalse/ Vlaamse wetgevers door
decreet of Brusselse wetgever door ordonnantie.
Onderverdelingen vd provincies; arrondissementen art. 6 GW
Arrondissementen: onderverdelingen vd provincies.
onderscheid tss:
• Administratieve arrondissementen
◦Arrondissementscommissaris (staat
gouverneur bij in de uitoef v zijn
taken/ kan hij de gouverneur
vervangen): hij is de commissaris vd
gewestelijke regering + vertegenw vd
federale regering, eenzelfde
commissaris kan aangesteld w voor
meerdere arrondissementen
◦Administratief arrondissement
Brussel: 19 gemeenten v tweetalig BHG
• Gerechtelijke arrondissementen
◦Per provincie (uitz luik en vl-Brabant)
◦Gerechtelijk arrondissement Brussel: 19 gemeenten art. 157bis GW
Waals-Brabant; overeenstem tss administratief en gerechtelijk arrondissement. (=aangezien slechts 1
administratief arrondissement op haar grondgebied heeft (Nijvel).
Luik; grondgebied verdeeld onder twee gerechtelijke arrondissementen: 9 D-talige gemeenten
,vormen een apart gerechtelijk arrondissement.
Eupen: is Duitstalig arrondissement, maar partijen mogen vragen dat het proces in Frans zou
verlopen (dan verdergezet in Frans in dez rechtbank)
Gerechtelijke arrondissement grenzen vallen niet samen met administratieve arrondissementen.
Drie gemeenschappen vh koninkrijk art. 2 GW
Art. 127 - 129 GW - bev Vlaamse en franse gemeenschap
Art. 130 GW - bev Duitstalige gemeenschap
Eerste deel: de organen vd fed overheid, vd gemeenschappen en de gewesten
Wetgevende macht
1
Art. 138 GW - bev v franse gemeenschap kunnen uitoef - Waalse gewest + BHG
Het is nu verdeeld over
◦Fed overheid
◦Gemeenschappen
◦Gewesten
◦Gemeenschappelijke gemeenschapscommissie
◦Vlaamse, Franse gemeenschapscommissie
-> ze nemen wettelijke normen aan.
Federaal niveau = fed WM art. 36 GW
◦Koning, kamer van volksvertegenwoordigers, senaat
Deeleintiteiten voorzien v/e parlementaire vergadering en regering.
Deeleintiteiten: gemeenschappen en gewesten. Art. 115 GW art. 17, 19 BWHI -> WM v deeleintiteiten
Uitputtend karakter vd parlementaire weg - niet bestaan vh grondwetgevend en wetgevend
referendum - statuut vd volksraadpleging
Art. 33 GW -> zou je in ons land referendum kunnen invoeren:
• om geldig te zijn moet; elke wet, decreet, ordonnantie goedgekeurd w door parlementaire
vergadering.
• Belgisch staatsrecht niet toelaat dat wetten aangenomen w met referendum. “Wijze bij GW
bepaald” = procedés (=werkwijze) voor aannemen v normen die uitdrukkelijk vermeld w in
grondwetstekst wettelijk zijn.
‣ Referendum op grondwettelijk/wetgevend niveau; tot wijziging vd GW is niet bestaanbaar
met art. 33, 195 GW
Techniek van volksraadpleging: ook niet toegelaten.
Onderscheid
◦Referendum: bindende kracht betreffende resultaat; volk oefent WM uit door zich uit te
spreken over een wetsvoorstel (=parlement moet niet meer tussenkomen).
◦Volksraadpleging: indicatieve kracht, wetgever vrij om resultaat naast zich neer te leggen. (Dit
op nationaal niveau doen -> GW-herziening nodig)
(Beide mogen als GW dat uitdrukkelijk toelaat: is nu niet het geval)
Art. 39bis GW -> niveau gewesten (Waals) is volksraadpleging mogelijk
Art. 41 GW -> hetz voor provinciaal en gemeentelijk niveau
Fed niveau mag dit niet.
,Federale WM
Samenstelling vd kamer v volksvertegenw
Fed parlement = 2-kamerstructuur
Inegalitair: niet gelijk want kamer dominanter.
Art. 63 GW - leden kamer
1§ kieskringen en verdeling vd zetels
Wetgever taak: zorgen voor indeling vh nationale grondgebied in meerdere kieskringen + bep hoe de
zetels w toegewezen binnen eenzelfde lijst.
• kieskring: geografisch afgebakend gebied waarbinnen kiezers hun stem uitbrengen voor de
verkiezing van politieke vertegenwoordigers.
‣ Je kan alleen stemmen op kandidaten van uw kieskring.
Koning taak: verdeling vd zetels tss versch kieskringen in verhouding te brengen met de bevolking.
2§ kieskringen sinds de splitsing v BHV
• BHV: Brussel-Halle-Vilvoorde (=kieskring)
• Kieskringen: 11 (10 Belgische provincies die elk een kieskring op zichzelf vormen + kieskring voor
het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad).
Kiezers woonachtig in 6 faciliteitengemeenten/randgemeenten vd Brusselse rand art. 7 taalwet
bestuurszaken hun stem mogen uitbrengen hetzij op een lijst v kieskring vl-Brabant, hetzij lijst
kieskring Brussel-hoofdstad.
3§ debat mbt de eventuele oprichting v/e federale kieskring
‘Federale kieskring -> language-blind’; kieskring die het hele koninkrijk omvat, vb in Oostende
kunnen stemmen op kandidaat die tot Franstalige partij behoort.
-> idee brengt problemen mee:
• hoev zetels geven aan deze nieuwe kieskring
• elke kiezer twee stemmen = provinciale en federale kieskring ; vraag - kan dubbel kandidatuur
• hoe zorgen dat Franstalige minderheid genoeg w vertegenw
4§ verdeling vd afgevaardigden onder de kieskringen in verhouding brengen met de bevolking
Art. 63, §3 GW
Aantal verkozenen dat elke kieskring naar de kamer stuurt, hangt af vd bevolking ervan.
= bevolkingscijfer rijk te delen door 150; zo krijg je federale deler: aantal zetels dat kieskring krijgt;
afhankelijk van aantal keren dat de federale deler in het cijfer vd bevolking kan.
Overblijvende zetels -> gaan naar kieskringen met grootste nog niet vertegenw bevolkingsoverschot.
‣ Mensen die geen stemrecht hebben; met hun rekening gehouden voor bep v aantal zetels
Kiezerskorps: alle kiezers.
3§ evenredige vertegenw
Wetgever eerst gekozen voor: meerderheidsstemming.
‣ Bij stemming pol lijst de meeste stemmen behaalt = in gegeven kieskring alle zetels
daarvan binnenhaalt.
‣ Dat is afgeschaft
Komst: evenredige vertegenwoordiging
‣ Versch pol lijsten die bij stemming w voorgelegd een aantal zetels toe te kennen dat
proportioneel overeenstemt met het aantal stemmen dat elk v hen behaalt
‣ Zo relatief trouwe weerspiegeling vh kiezerskorps
, Hebben systeem-d’ hondt gekozen voor bep v leden van kamer van volksvertegenwoordigers.
1: beginsel v evenredige vertegenw
2: kiesdrempel ingesteld
Keuze voor methode v d’Hondt
Werkmethode:
◦Stemcijfer v een lijst = totaal aantal stemmen die
geldig zijn uitgebracht voor die lijst.
‣ Later dit cijfer gedeeld door 1, 2, 3 …
‣ Quotiënten w gerangschikt in dalende orde tot
i
ik iii
een totaal aantal quotiënten gelijk is aan het
aantal te kiezen leden
irieëini ‣ = elke lijst krijgt evenveel zetels als het aantal
keren dat zijn stemcijfer het laatste quotiënt
omvat -> gebr kiesdeler
• Bij gelijke quotiënten w de betreffende zetel
gegeven aan de lijst met hoogste stemcijfer
◦Deze werkmethode toegepast voor verkiezingen v
‣ Kamer
hondt ‣ Europese parlement
mechanisme
‣ Vl parlement
ding ‣ Waals parlement
meerpart en ‣ Parlement BHG
ytatinding
Kesteren ‣ Parlement Duitstalige gemeenschap
puziekenmk kingen
‣ Provinciale verkiezingen
• = alle verkiezingen in Belgie behalve gemeenteraadsverkiezingen
‣ Die georganiseerd volgens sleutel-Imperiali; benadrukt meer het gewicht
knalt
KÜE
vd grote partijen en zo het ontstaan v stevige meerderheden in de
gemeenteraad mogelijk maakt
Kiesdrempel (=w vastgelegd)
Grenzen aan/matiging v evenredige vertegenw -> enkel lijsten met minstens 5% v/h algemeen totaal
vd geldige uitgebrachte stemmen op niveau v/e kieskring hebben behaald in aanmerking genomen w
voor de verdeling vd zetels vd kamer v volksvertegenw.
‣ = minimale graad v representativiteit eisen voordat ze een zetel in vergadering zouden
bemachtigen.
‣ Niet automatisch als het boven de 5% is dat je een zetel krijgt.
Verdeling vd zetels binnen de lijsten
Keizers op 4 versch manieren een geldige stem kunnen uitbrengen:
◦Lijststem: instemmen met volgorde vd kandidaten op de lijst
◦Voorkeurstem: wnr voorkeur wil uitdrukken voor 1/meer kandidaten in het bijzonder, zonder
rekening te houden met volgorde -> (3) mogelijkheden
‣ Stemmen voor 1/meerdere kandidaat-titularissen
‣ Tegelijk voor 1/meer kandidaat-titularissen en 1/meer kandidaat-opvolgers
‣ Enkel voor 1/meer kandidaat-opvolgers
Wnr de lijststem is aangekruist en voorkeurstem ook -> het w geteld als voorkeurstem. Ze gaan je
stem naar die kandidaat geven ipv naar de lijst.
Enkel kandidaat-titularissen/ effectieve kandidaten komen in aanmerking voor de verdeling vd
