MENS EN WERK 2
Samenvatting
Carion Jente
,Inhoudsopgave
1. Arbeidsrecht.............................................................................................................................................. 5
1.1 Inleiding in het arbeidsrecht...........................................................................................................................5
1.1.1 Toepassingsgebied..................................................................................................................................5
1.1.2 Opdeling van arbeidsrecht......................................................................................................................5
1.1.3 Bronnen van arbeidsrecht......................................................................................................................5
1.1.4 Naleving van het arbeidsrecht................................................................................................................5
1.2 Relevante begrippen......................................................................................................................................6
1.2.1 Eenheidsstatuut......................................................................................................................................6
1.2.2 Arbeidsreglementering...........................................................................................................................6
1.2.3 Arbeidsovereenkomsten........................................................................................................................6
1.2.4 Uitstroom................................................................................................................................................7
1.2.5 Paritaire comités.....................................................................................................................................8
1.2.6 Collectieve arbeidsovereenkomsten......................................................................................................8
1.2.7 Feestdagen en verloven..........................................................................................................................8
1.3 Welzijn op het werk........................................................................................................................................8
1.3.1 Betekenis................................................................................................................................................8
1.3.2 Welzijnswet.............................................................................................................................................9
1.4 Internationale arbeidsrelaties......................................................................................................................10
1.4.1 Vrij verkeer van werknemers................................................................................................................10
1.4.2 Prevalentie............................................................................................................................................10
1.5 Stakingsrecht................................................................................................................................................10
2. On boardingsproces................................................................................................................................. 11
2.1 On boarding..................................................................................................................................................11
2.1.1 Definitie................................................................................................................................................12
2.1.2 Aandachtspunten mbt welzijnswet......................................................................................................12
2.1.3 Effecten.................................................................................................................................................13
2.1.4 Preboarding..........................................................................................................................................13
2.1.5 Tips voor een goede introductie...........................................................................................................13
2.1.6 De 5 C’s van on boarding......................................................................................................................14
2.1.7 Jobbonus...............................................................................................................................................14
2.2 Payroll...........................................................................................................................................................14
2.2.1 Definitie................................................................................................................................................14
2.2.2 In-house payroll....................................................................................................................................15
2.2.3 Payroll proces.......................................................................................................................................15
2.2.4 Loon en loonbescherming....................................................................................................................16
2.2.5 Relevante begrippen.............................................................................................................................16
3. Off boarding proces.................................................................................................................................. 18
3.1 Off boarding.................................................................................................................................................18
3.1.1 Definitie................................................................................................................................................18
3.1.2 Oorzaken van off boarding...................................................................................................................18
3.1.3 Waarom is het zo belangrijk?...............................................................................................................19
3.1.4 Stappen van off boarding.....................................................................................................................19
3.1.5 Tips bij off boarding..............................................................................................................................19
3.2 Ontslag- en exitgesprek................................................................................................................................19
3.2.1 Ontslaggesprek.....................................................................................................................................20
3.2.2 Exitgesprek............................................................................................................................................20
1
,4. Redeployment......................................................................................................................................... 21
4.1 Wat is het?...................................................................................................................................................21
4.1.1 Definitie................................................................................................................................................21
4.1.2 Redeployment via doorstroom.............................................................................................................22
4.1.3 Voordelen voor de organisatie.............................................................................................................22
4.2 Hoe doe je aan redeployment?....................................................................................................................22
4.2.1 Praktische zaken...................................................................................................................................22
4.2.2 Mogelijkheden van redeployment.......................................................................................................22
4.3 Re-integratie van langdurig zieken..............................................................................................................23
4.3.1 Wat is het?............................................................................................................................................23
4.3.2 Waarom doen we aan re-integratie?...................................................................................................23
4.3.3 Stappenplan re-integratietraject..........................................................................................................23
4.3.4 Inhoud re-integratieplan door werkgever............................................................................................24
4.3.5 Veranderingen tov vorige RIT...............................................................................................................24
4.4 Interne en externe hertewerkstelling...........................................................................................................25
4.4.1 Interne hertewerkstelling.....................................................................................................................25
4.4.2 Externe hertewerkstelling....................................................................................................................25
5.Loopbaanbegeleiding................................................................................................................................ 26
5.1 Wat is het?...................................................................................................................................................26
5.2 Hoe doe je het?.............................................................................................................................................26
5.2.1 Principe.................................................................................................................................................26
5.2.2 In de praktijk.........................................................................................................................................27
5.3 Loopbaancheques........................................................................................................................................27
5.3.1 Voorwaarden........................................................................................................................................27
5.3.2 Uitzonderingen op voorwaarden.........................................................................................................27
5.4 Persoonlijk ontwikkelingsplan......................................................................................................................27
5.4.1 Inhoud POP...........................................................................................................................................28
5.4.2 Doelen...................................................................................................................................................28
5.5 Loopbaanbegeleider.....................................................................................................................................28
5.5.1 Soorten.................................................................................................................................................28
5.5.2 Interne loopbaanbegeleiding...............................................................................................................29
5.6 Toekomstgerichte competentie ontwikkeling..............................................................................................29
5.6.1 Vaardigheid of competentie.................................................................................................................29
5.6.2 Evolutie.................................................................................................................................................30
5.7 Preventie van burn-out.................................................................................................................................30
5.7.1 Bouwstenen..........................................................................................................................................30
5.7.2 Wettelijk kader.....................................................................................................................................30
5.7.3 Preventie vergemakkelijken.................................................................................................................30
6. Motivatie op de werkvloer....................................................................................................................... 31
6.1 Groepen........................................................................................................................................................31
6.1.1 Wat is een groep?.................................................................................................................................31
6.1.2 Groepsvorming.....................................................................................................................................32
6.1.3 Groepsrollen en -normen.....................................................................................................................32
6.1.4 Kansen en bedreigingen in groepen.....................................................................................................33
6.1.5 Besluitvorming in groepen...................................................................................................................34
6.1.6 Overlegprocedures...............................................................................................................................35
6.2 Teams...........................................................................................................................................................35
6.2.1 Wat is een team?..................................................................................................................................35
6.2.2 Populariteit van teams..........................................................................................................................36
2
, 6.2.3 Soorten teams......................................................................................................................................36
6.2.4 Groepscohesie in teams.......................................................................................................................37
6.2.5 Teamrollen volgens Belbin...................................................................................................................37
6.2.6 Het ontstaan van effectieve teams.......................................................................................................38
6.2.7 Teambuilding........................................................................................................................................38
6.2.8 Doen teams het altijd beter dan individuen?.......................................................................................39
7. Trainings- en ontwikkelingstools.............................................................................................................. 40
7.1 Waarom trainen en ontwikkelen?................................................................................................................40
7.1.1 Vanuit organisatieperspectief..............................................................................................................40
7.1.2 Vanuit werknemersperspectief............................................................................................................41
7.2 Coaching, counseling en mentoring.............................................................................................................41
7.2.1 Uitgangsppunt psychologisch consulent..............................................................................................41
7.2.2 Verschil tussen coaching en counseling...............................................................................................41
7.2.3 Verschillen en gelijkenissen met therapie............................................................................................42
7.2.4 Technieken op de werkvloer................................................................................................................42
7.3 Overige trainings- en developmenttechnieken............................................................................................43
7.3.1 Jobrotatie..............................................................................................................................................43
7.3.2 Schaduwen............................................................................................................................................43
7.3.3 E-learning..............................................................................................................................................43
7.3.4 Classroom learning...............................................................................................................................44
7.3.5 Blended learning...................................................................................................................................44
8. Ontwikkelings- en loopbaangesprek......................................................................................................... 44
8.1 Ontwikkelingsgesprek..................................................................................................................................45
8.1.1 Wat is het?............................................................................................................................................45
8.2 Loopbaangesprek.........................................................................................................................................45
8.2.1 Wat is het?............................................................................................................................................45
8.2.2 SMART-doelstellingen...........................................................................................................................46
8.2.3 Voorbeelden.........................................................................................................................................46
9. Conflicten op de werkvoer....................................................................................................................... 47
9.1 Conflicten......................................................................................................................................................47
9.1.1 Kenmerken............................................................................................................................................47
9.1.2 Is een conflict altijd slecht?..................................................................................................................47
9.2 Soort conflicten............................................................................................................................................48
9.2.1 Op basis van het al dan niet dienen van belangen...............................................................................48
9.2.2 Op basis van het soort conflict.............................................................................................................48
9.2.3 Op basis van tussen wie het conflict plaatsvindt.................................................................................48
9.2.4 Op basis van belangen of meningen.....................................................................................................48
9.2.5 Op basis van hiërarchisch niveau.........................................................................................................49
9.3 Oorzaken/bronnen van conflicten................................................................................................................49
9.3.1 Mechanismen.......................................................................................................................................49
9.3.2 Interne of externe oorzaak...................................................................................................................49
9.4 Conflictescalatie...........................................................................................................................................50
9.4.1 Kenmerken van escalatie......................................................................................................................50
9.4.2 Fasen van escalatie...............................................................................................................................50
9.5 Conflicthantering..........................................................................................................................................50
9.5.1 Mogelijke reacties.................................................................................................................................50
9.5.2 Verklaring..............................................................................................................................................51
9.6 Conflictmanagement....................................................................................................................................51
9.6.1 Indirect..................................................................................................................................................51
3
, 9.6.2 Direct....................................................................................................................................................52
Leerdoelen
4
,1. Arbeidsrecht
1.1 Inleiding in het arbeidsrecht
Arbeidsrecht = regelt alle zaken mbt de rechten en plichten tussen
werknemer en werkgever.
1.1.1 Toepassingsgebied
Enkel werknemers uit de particuliere sector (niet gesponsord door de
overheid) die in België tewerkgesteld zijn, vallen onder het arbeidsrecht.
Ambtenaren, zelfstandigen, leerkrachten … niet
Vb: Nederlander die in Nederland woont, maar in België werkt valt onder
het arbeidsrecht.
1.1.2 Opdeling van arbeidsrecht
Opdeling
1. Individueel arbeidsrecht – rechten mbt een individuele werknemer.
2. Collectief arbeidsrecht – rechten mbt werknemers en werkgevers.
3. Arbeidsreglementering – regels die ervoor zorgen dat je bij niet-
naleving gestraft wordt.
4. Sociale handhavingsrecht – organisatie dat toezicht houdt op de
naleving van de regels.
1.1.3 Bronnen van arbeidsrecht
Het arbeidsrecht kan zich op verschillende manieren en zaken baseren
1. Nationaal – koninklijke en ministeriële besluiten in België.
2. Internationaal – internationale verdragen VN, EU …
1.1.4 Naleving van het arbeidsrecht
Indien de regels niet worden nageleefd kunnen werknemers en
werkgevers beroep doen op
1. Arbeidsrechtbank – eerste aanleg
2. Arbeidshoven – in beroep gaan
3. Hof van Cassatie – bij vermoeden van procedurefouten.
In extreme gevallen naar het Europees Hof voor de Rechten van de
Mens (EVRM).
Of werkgevers de sociale wetten naleven, wordt gecontroleerd door FOD
WASO.
5
,1.2 Relevante begrippen
1.2.1 Eenheidsstatuut
Eenheidsstatuut = een Belgische wetgeving die de ongelijkheid tussen
arbeiders en bedienden
moet wegwerken.
Vanaf 1 januari 2014
Gelijke opzegtermijn voor A en B.
Gelijke rechten bij ziekte, nl. loon op de 1ste dag ziek.
Geen proeftijd van 6 maanden meer.
Nog altijd geen volledig gelijke behandeling van arbeiders en bedienden,
denk aan wijze van uitbetaling (uurloon vs maandloon), overuren,
economische werkloosheid voor arbeiders …
1.2.2 Arbeidsreglementering
Arbeidsreglement = algemene arbeidsvoorwaarden en informatie over
de werking van de
organisatie. Gaat over de wederzijdse rechten en
plichten.
Werkgever kiest zelf hoe die reglement opstelt, maar wel verplichte
vermeldingen zoals
het uurrooster, plaats van EHBO, redenen tot verbreking contract,
straffen …
Belangrijk dat iedereen die werkzaam is in een organisatie dit document
krijgt, ondertekent en vrij kan raadplegen zonder het aan de werkgever te
vragen.
Vb: ‘normale’ arbeidsduur en rusttijden
Werkweek duurt 38 uur (max 8u/dag) van maandag tot zaterdag.
Geen nachtwerk.
Respecteren van officiële feestdagen.
Veel afwijkingen in de praktijk, met compensaties zoals premie, extra
verlof …
1.2.3 Arbeidsovereenkomsten
Arbeidsovereenkomst = overeenkomst tussen werknemer en
werkgever waarin alle afspraken
worden vastgelegd (rechten en plichten).
Verplichtingen werknemer
Handelen volgens bevelen en instructies werkgever.
Materiaal in goede staat terugbrengen en geen schade aanrichten.
6
, Werk eerlijk, zorgvuldig … verichten op de tijd, plaats en wijze zoals
afgesproken.
Verplichtingen werkgever
Loon betalen volgens gemaakte afspraken
Behoorlijke omstandigheden creëren mbt veiligheid en gezondheid.
Voorzien van arbeidsgereedschap/materiaal.
1.2.4 Uitstroom
Uitstroom = personeel verlaat de organisatie door pensioen, ziekte,
overlijden, ontslag …
Ontslag = handeling waarbij werkgever de arbeidsovereenkomst
beëindigd.
1.2.4.1 Redenen van uitstroom
Bij uitstroom komt er dus een einde aan de arbeidsovereenkomst door
Vraag van 1 van de partijen (werkgever of werknemer).
o Werkgever: diefstal, herhaaldelijk te laat, veel fouten,
herstructurering …
o Werknemer: andere job, vrije keuze …
Onverwachte omstandigheden zoals ziekte of overlijden.
Altijd sprake van een opzeggingstermijn afhankelijk van aantal jaar in
dienst en loon waarbij
je nog x-aantal maanden moet blijven werken (soms onmiddellijk
vertrekken en uitbetaald).
In bepaalde gevallen ook ontslagbescherming: zwangerschap,
langdurige ziekte …
Werknemer heeft recht om redenen van ontslag te kennen (=
motivatieplicht werkgever).
1.2.4.2 Outplacement
Outplacement = geheel van begeleidende diensten voor een ex-
werknemer in opdracht van
de werkgever door een erkend outplacementbureau.
Begeleidende diensten zoals: hulp bij solliciteren/maken CV,
psychologische ondersteuning …
Niet verplicht, maar vaak gebruikt voor employer branding, besparing
kosten van rechtzaak,
… Soms wel verplicht bij werknemer > 45 jaar > 1 jaar in dienst, opzeg
> 30 weken …
7
,1.2.5 Paritaire comités
Paritair comité = overlegorgaan tussen vertegenwoordigers van
werknemers en werkgevers
met het oog op het onderhandelen van de collectieve
arbeidsovereenkomst.
Geen vakbond (= vertegenwoordigen enkel de belangen van de
werknemers).
Op basis van de hoofdactiviteit van een bedrijf, behoor je tot een bepaalde
sector en dus ook tot het paritair comité van die sector
(bekendste/grootste is de ‘200’ voor bedienden).
1.2.6 Collectieve arbeidsovereenkomsten
Collectieve arbeidsovereenkomst = een schriftelijke overeenkomst
waarin afspraken over de
arbeidsvoorwaarden staan voor een grotere
groep.
Geen overeenkomst voor 1 individu/werknemer, wel voor een bedrijf,
sector …
Deze collectieve arbeidsovereenkomst wordt gesloten tussen
verschillende werkgevers(organisaties) en werknemersorganisaties (vb:
vakbond).
Soorten CAO’s: intersectoraal (alle sectoren), sectoraal (per sector: aritair
comité) en op
ondernemingsniveau (specifiek bedrijf).
1.2.7 Feestdagen en verloven
Principes feestdagen
10 wettelijke feestdagen waarop niet gewerkt mag worden (wel loon
uitbetalen).
Indien feestdag in het weekend valt, een vervangverlof.
Indien toch werken op een feestdag, inhaalverlof.
Principes verloven
Omstandigheden: ouderschap, zwangerschap, verlof voor
mantelzorg …
Specifieke wetgeving en procedures om in aanmerking te komen.
1.3 Welzijn op het werk
1.3.1 Betekenis
8
, Welzijn op het werk = geheel van factoren mbt de arbeidsvoorwaarden
waarin het werk wordt
uitgevoerd.
Onderdelen
Veiligheid en bescherming van gezondheid
Ergonomie (= aanpassen van omgeving aan persoon).
Arbeidshygiëne
Verfraaiing van werkplaatsen
1.3.2 Welzijnswet
Welzijsnwet = wet (1996) betreffende het welzijn van werknemers bij
uitvoering van hun werk.
Wet is er gekomen door de vele arbeidsongevallen, sterftes en
negatieve effecten van werk
op gezondheid van werknemers.
Inhoud van de welzijnswet
Voeren van een welzijnsbeleid.
Controles op de werkplaats door interne of externe preventiedienst.
Maatregelen om risico’s, ongevallen … te voorkomen.
1.3.2.1 Risico-analyse
Risico-analyse = het identificeren van gevaren voor het welzijn van
werknemers bij uitvoeren
van hun werk. Vaststellen, bepalen en beoordelen van deze
risico’s.
Deze risico-analyse wordt gedaan om preventieve maatregelen te treffen.
Deze maatregelen komen samen in een globaal preventieplan (jaarlijkse
‘doelen’ waaraan gewerkt zal worden).
1.3.2.2 Psychosociale risico’s
Psychosociale risico’s = risico’s die werknemers lichamelijke of
psychische schade kunnen
berokkenen.
Vb: geweld op werkvloer, pesterijen, seksuele intimidatie, zelfmoord …
1.3.2.3 Arbeidsongevallen
Arbeidsongeval = elk ongeval dat een werknemer heeft tijdens en door
de uitvoering van zijn
9
