2.2 Leesstrategieën
Er zijn verschillende manieren om een tekst te decoderen. We spreken in dit verband van leesstrategieën. We onderscheiden vijf
verschillende leesstrategieën:
1. De elementaire leeshandeling informatieniveau = visueel niveau.
Voorbeeld: /m/, /aa/, /n/, /maan/
2. Lezen met behulp van clusters en spellingpatronen informatieniveau = visueel niveau.
Voorbeeld: /m/, /aan/, /maan/
3. Lezen met behulp van de visuele woordvorm informatieniveau = visueel niveau.
Voorbeeld: Yvonne
4. Lezen met behulp van morfologische analyse informatieniveau = morfologisch niveau.
Voorbeeld: be-hulp-zaam
5. Lezen met behulp van de context informatieniveau = semantisch en syntactisch niveau.
Voorbeeld: ze bibberden van …
2.2.1 De elementaire leeshandeling
Als een kind letter voor letter leest, maakt het gebruik van de elementaire leeshandeling (elemantair, omdat het de basistechniek is
binnen het leren lezen). Met behulp van deze leeshandeling kunnen we elk woord lezen. De elementaire leeshandeling bestaat uit
drie stappen:
1. Het van links naar rechts koppelen van fonemen aan grafemen.
- werken volgens de leesrichting.
- visuele analyse in grafemen.
- koppelen van foneem aan grafeem.
- fonemen op volgorde onthouden.
2. Auditieve synthese.
3. Betekenis geven.
De meeste deelprocessen van de elementaire leeshandeling spelen zich in het hoofd van een kind af en daardoor kunnen we niet
waarnemen of alle deelprocessen goed worden doorlopen. Het is wel mogelijk met gerichte toetsen na te gaan of een kind alle
deelvaardigheden van de elementaire leeshandeling beheerst.
Veel leesmethodes ondersteunen de verschillende stappen van de elementaire leeshandeling met bewegingen. Bij het analyseren
van een woord in klanken maken kinderen een beweging van boven naar beneden. De auditieve synthese wordt ondersteund door
een beweging van links naar rechts of door het klappen in de handen. Dit noemen we vaak ‘hakken en plakken’.
In de beginfase van het leesonderwijs moeten kinderen leren lezen via de elementaire leeshandeling, omdat ze zo inzicht krijgen in
de koppeling tussen foneem en grafeem. Er zitten ook nadelen aan de elementaire leeshandeling; het tempo is laag en lange
woorden zijn minder geschikt om te lezen (de volgorde kan moeilijk worden onthouden). Daarom is het van belang naast deze
strategie ook andere efficiëntere leesstrategieën aan te leren.
De elementaire leeshandeling wordt vaak aangeleerd met de elementaire spellinghandeling. Een kind haalt dan een woord uit
elkaar in spraakklanken en schrijft voor elke spraakklank een letter op. De elementaire spellinghandeling is het spiegelbeeld van de
elementaire leeshandeling. De input is het gesproken woord en de output is het geschreven woord. Bij de elementaire
leeshandeling is het andersom.
Elementaire leeshandeling
Geschreven woord Visuele analyse Van links naar rechts koppelen van Gesproken woord
(auditieve synthese) fonemen aan grafemen
Input Output
Gesproken woord Auditieve analyse Onthouden volgorde fonemen Geschreven woord
Bij de elementaire leeshandeling en de elementaire spellinghandeling staat de koppeling tussen klank en letter centraal. Leren
lezen en spellen kunnen dus gelijk opgaan. Binnen het aanvankelijk lezen wordt het schrijven van woorden en letters vaak gezien
als een ondersteuning bij het leren lezen. Door aandacht besteden aan de vorm van letters, zal de koppeling tussen klank en letter
sneller geleerd worden. Daarbij is schrijven concreter dan lezen. Schrijven wordt door kleuters eerder geïmiteerd dan lezen.
2.2.2 Lezen met behulp van clusters en spellingpatronen
Kinderen komen al snel tot een verkorting van de elementaire leeshandeling (lettercombinaties worden herkend en in één keer
gelezen = lezen met behulp van clusters en spellingpatronen). Een cluster is een combinatie van medeklinkers en een
spellingpatroon is een combinatie van zowel klinkers als medeklinkers). Het lezen van vaste lettercombinaties (aai, ooi, eeuw)
behoort ook tot deze leesstrategie.
Het lezen met behulp van clusters en spellingpatronen kun je gebruiken om niet klankzuivere woorden te ontcijferen. Deze
leesstrategie wordt ook wel indirecte woordherkenning via visuele synthese genoemd.
Als een kind een woord direct herkent, gebruikt het de leestrategie lezen met behulp van de visuele woordvorm.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur keeltjerepelsteeltje. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
