SAMENVATTING
GENEESMIDDELEN
INLEIDING – DEFINITIE EN BEGRIPPEN
Farmacon biologisch actieve verbinding, m.a.w. een stof die een biologisch effect heeft
op het lichaam
Farmacologisch effect effect van een geneesmiddel in het menselijk lichaam (de veranderingen die
het teweeg brengt)
Farmacologie studie van farmaca, scheikundige stoffen die inwerken op levende
organismen door activering/inhibering van lichaamsprocessen
2 delen
- Farmacokinetiek : wat doet het lichaam met vreemde stoffen?
= bestudeert en beschrijft de ADME processen in het lichaam en de
invloed van die processen op de concentratie van het geneesmiddel in
lichaam
- Farmacodynamiek : welk effect hebben vreemde stoffen op het
lichaam?
= bestudeert de werking van geneesmiddel op organisme en probeert
het werkingsmechanisme op te helderen
Doelen
- Diagnostisch : om diagnose te helpen stellen (aard/oorzaak ziekte vast
te stellen)
Voorbeeld: contrastvloeistoffen / oogdruppels
- Profylactisch/preventief : voorkomen van ziekte
Voorbeeld : vaccin, maagbeschermers, antistollingspreparaat
- Causaal/curatief : om oorzaak van ziekte aan te pakken
Voorbeeld : antimicrobiële therapie
- Symptomatisch : om symptomen, klachten en/of gevolgen te bestrijden
Voorbeeld : analgetica, antipyretica
- Substitutie/additioneel : om tekort aan te vullen
Voorbeeld : schildklierhormoon bij hyperthyroïdie, infertiliteit,…
- Placebo-effect : schijngeneesmiddel om klachten te verminderen
HOOFDSTUK 1 – OORSPRONG VAN GENEESMIDDELEN
NATUURLIJK PRODUCTEN
PLANTEN
Papavers productie melkachtig vocht van het ingedroogd sap wordt opium
gemaakt.
Opium : het ingedroogde melksap van opiumpapaver/slaapbol
1
, - Morfine : pijnstillende werking (verslavend)
- Codeïne : hoestwerend
- Papaverine : krampwerend (spasmolyticum & niet-verslavend & géén
effect op centrale zenuwstelsel en dus geen opiaat)
Vingerhoedskruid of Digitalis purpurea : gebruikt voor digitaline (digitoxine) en is een
hartstimulans
Drogen van de bladeren die digitalis glycosiden A, B en E bevatten
Digoxine : behandeling van hartaandoeningen (voornamelijk bij
hartritmestoornissen) en versterkt de samentrekking van de spier + ook om
hartritme te verlagen
Doodskruid of Atropa belladonna/wolfskers : plant met giftige bessen (dodelijk voor
kinderen)
Atropine : veroorzaakt versnelde hartslag en hallucinaties
- Gebruik door oogartsen als pupilverwijder
- Ook afgeleide stoffen van Atropine worden gebruikt om afscheiding van
eccriene klieren te beperken (secretieremmende stof!)
- Remt niet alleen afscheiding in luchtwegen maar ontspant ook gladde
spieren van bronchuswand = gebruik bij bronchiaal astma en andere
vormen van chronisch obstructief longlijden
Cocaboom blad wordt gebruikt voor cocaïne (verslavend!)
Cocaïne : gebruikt als lokaal anestheticum
- NKO-heelkunde: slijmvlies wordt gevoelloos zodat er onder plaatselijke
verdoving kan geopereerd worden aan de neus
- Ander voordeel : bloedvaten in de neus vernauwen onder invloed van
cocaïne en ingreep is minder bloederig en creëert meer ruimte
Bast van een wilg (Salix) extrageren van salicylzuur met pijnstillende en koortswerende werking
Zwakker zuur van gemaakt, nl. acetylsalicylzuur (aspirine)
Taxus brevifolia gebruikt voor Paclitaxel (merknaam Taxol) en dient als cytostaticum
In de naalden van de Taxus Baccata = stof baccatine na chemische
bewerking is er omzetting tot Taxol
Docetaxel : anti-kankermedicijn (merknaam Taxotere)
Taxol & Taxotere bestrijden tumorcellen door de celdeling te verstoren,
waardoor deze niet meer kunnen delen en groei van bepaalde carcinomen
kan geremd worden
Fytotherapie een behandeling o.b.v. planten
- Behoort tot allopathische geneeswijzen : gaat uit van het principe een
ziekte te behandelen met een andere stof dan die welke de ziekte en
zijn symptomen veroorzaakt
2
,Homeopathie gebruik van plantaardige bestanddelen
3 pijlers
- Individuele aanpak : behandeling gericht op individu
- Toepassing op de regel ‘Similia similibus curentur’ : gelijksoortigheid-
principe (gelijke door gelijkende genezen)
- Zeer lage dosis
DIEREN
Penicillium notatum een schimmel die bacteriedodende stof (toxine) afscheidt = penicilline
Andere schimmels werden bestudeerd die in staat zijn bacteriën te doden =
antibiotica
Klieren van dieren voor vervaardigen hormonen
- Insuline: van pancreas van varkens en runderen
- Hypofysen gebruikt voor hormonen
Serum van paarden als antistoffen
Varkensvet/reuzel voor vervaardigen van zalven
Ossegal en levertraan als bron van Vit. D & A
Pathogene bacteriën/virussen levend, verzwakt of dood; gebruikt als vaccin om lichaam aan te zetten tot
productie van immuunstoffen
Effectieve micro-organismen mengsel van gewoon in de natuur voorkomende micro-organismen
Elk heeft zijn speciale taak en bevorderen elkaars werking (zijn niet
gemodificeerd of gemanipuleerd) en bevatten melkzuurbacteriën, gisten,
actinomyceten, foto synthetiserende bacteriën en schimmels
Vergroten de populatie gunstige MO’en, i.t.t. een antibiotica of chemisch
middel dat MO’en doodt.
Werking EM?
Kleine groep dominantie MO’en en kleine groep schadelijke MO’en en groep
volgelingen
In natuur grote machtsstrijd dominantie principe = grote massa
neutraal en volgt meest dominante groep volgelingen wachten af welke
groep overhand krijgt
Toepassingen : keukenafval geurloos composteren, bos bloemen wordt
langer houdbaar en reinigen van afvoer
Toepassingen in epidemieën: vogelgriep, mond-en-klauwzeer
Levende nt-pathogene microben zoals Lactobacillus (melkzuurbacillen) voor hun gunstige fermentatieve
werking
3
, Fermentatie : biodegradatie van bestaand organisch materiaal waarbij
allerhande tussenproducten ontstaan
Voorbeeld: herstellen darmflora na gebruik AB d.m.v. yoghurt (= bekomen
na fermentatie van melk d.m.v. bacteriën)
MENSEN
Bloed en bloedproducten erytrocyten, leukocyten, trombocyten, plasma, stollingsfactoren,
immunoglobulinen, vaccins
Cellen en weefsels gebruikt om cellen en weefsel met falende functie te vervangen
Hormonen worden gesynthetiseerd uit urine van gemenopauzeerde of zwangere
vrouwen
MINERALE OORSPRONG
ijzerpreparaten ter behandeling van anemie
Zink in zalven
Vitaminepreparaten gebruik van Kalium, Calcium, Magnesium, … ter behandeling van
verzwakking, vermoeidheid en overspanning
SYNTHETISCHE PRODUCTEN
Principe ontleding van natuurlijke producten eens scheikundige formule bekend is
nabootsing in labo resultaat: bekomen hoeveelheid actief product kan
opgedreven worden, daling in kostprijs en therapeutische toepassing wordt
vergemakkelijkt
Cortisone cortison uit bijnierschors en wordt gebruikt als substitutietherapie bij
primaire en secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
BIOTECHNOLOGIE
Biotechnologie de studie en het gebruik van levende organismen (of delen ervan) om
planten of dieren aan te passen, om MO’en voor specifieke doeleinden te
ontwikkelen of zelfs om producten te maken/te wijzigen
- Klassieke biotechnologie : begaan met traditionele technieken om
dieren en planten te kweken en gebruik van bacteriën, gisten en
schimmels voor productie brood, bier, wijn en kaas
- Moderne biotechnologie : past de eigenschappen van bacteriën,
planten en dieren aan door rechtstreeks in te grijpen op de DNA
BASISTECHNIEKEN
DNA isoleren DNA leggen erfelijke eigenschappen vast
Door te isoleren kan de genetische code gelezen worden, opsporen genen,
wijzigen DNA
Sequentie-analyse lezen van DNA = sequentie van nucleotiden in bepaald stuk DNA bepalen
4
