INLEIDING EN TRANSNATIONAAL SOCIAAL WERK
HOOFDSTUK 4: TRANSNATIONAAL
REALITEIT VAN TRANSNATIONALE REALITEIT
UITGANGSPUNTEN TRANSNATIONAAL SOCIAAL WERK
sociaal werk heeft een duidelijke grensoverstijgende ambitie:
- praktijk van sociaal werk:
Werken met grensoverstijgende problemen en die globale oorzaken heeft.
Veel thema’s & actoren in SW hebben transnationaal dimensie ( vb.
vluchtelingen, vergrijzing,….)
- veel cliënten van SW hebben een transnationaal levensstijl: verwijzing naar ‘ in één
land leven en tegelijk ook elders’, waarbij mensen met verschillende leefwerelden en
culturen combineren. ( contact met mensen op andere plekken)
GLOBALISERING ALS MULTIDIMENSIONEEL CONCEPT
Verwijzing naar intensieve transnationale economische, sociale en politieke interconnecties,
interpendentie en processen.
- Interdependente: onderlinge beïnvloeding en afhankelijkheid die kenmerkend is voor
onze wereld
- Waarom inzicht hebben in globalisering? Begrijpen hoe praktijk SW geprikkeld wordt
om steeds nieuwe antwoorden te vinden op uitdagingen en problemen die
voortvloeien uit Interdependente wereld
- Wat is globalisering?
multidimensionaal proces dat zich manifesteert op zowel sociale, politieke,
economische, culturele, ecologische, ruimtelijke gebieden. Deze gebieden,
weergeven de realiteit van menselijke en maatschappelijke problemen die
voort vloeien uit globaliseren en hoe SW het moet aanpakken.
Wat is de rol van sociaal werk? Relevante aanvullingen voor SW:
Economische → streving naar mondiale, vrije, openmarkt voor productie en
strategie handel. Hoe kreeg het vorm?
- Vrijhandelsverdragen
- Globalisering productie
→gevolg
economische groei
voordelen van groei ongelijk verdeeld → creëren van
economische ongelijkheid, ecologische onrechtvaardigheid,
sociale onrechtvaardigheid,…
Compressie van →ontwikkeling van transport en communicatietechnologie
tijd en plaats - afstand in tijd en ruimte in wereld verkleint
- ICT, online lessen/ hulpverlening
Standaardisering →standaardisering van producten en diensten
→ verdringing van lokale tradities, culturele gebruiken, producten
onder invloed van globale, materiële producten gebaseerde
economie
= mcdonalization
→verduidelijking: ketens bieden precies dezelfde waren aan
→ economische strategie
- goederen en smaakvoorkeuren standaardiseren → efficiënt
, produceren
Ontwikkeling van → groeiend globaal bewustzijn → rond energie, ongelijkheid en
meer sociaal solidariteit ( wat gebeurt er aan de andere kant van de wereld → vb.
wereld blootvluchtelingen, oorlog
→door globalisering worden mondiale processen van in en uitsluiting
zichtbaar
Wereldburgerscha →opgang van wereldwijde bewustwording die diversiteit respecteert
p en mensen verenigen
2.SOCIAAL WERK ALS GRENSOVERSTIJGEND BEROEP
HISTORISCH PERSPECTIEF
→Transnationale contacten hebben en wisseling van internationaal ideeën → Gevolg:
internationale conferentie, waar internationale organisaties zijn ontstaan.
- Internationaal sociaal werk → actoren, beleid en sociale diensten stoppen niet bij
staatsgrenzen
→kritiek van definitie: Westerse invulling
3.WEGWIJS IN KLUWEN AAN CONCEPTEN
GRENSOVERSTIJGEND, INTERNATIONAAL, TRANSNATIONAAL, GLOBAAL,…
→Hans van Ewijk centreert zes perspectieven rond de internationale dimensie van SW:
- Cross-border sociaal werk: vier vormen
SW in internationale organisaties, zoals artsen zonder grenzen
Beleidsvorming in internationale organisaties, zoals Verenigde anties
Als SW werken in ander land
Cross border SW in landen die dezelfde taal spreken → stimuleert
uitwisseling en samenwerking, vb. Nederland en Vlaanderen
- Comparatieve studie van sociaal werk
Vergelijkende wetenschappelijke studie of onderzoek over landsgrenzen
heen van SW →
wetenschappelijke studie
vergelijking van praktijken
wederzijds leren en begrijpen
- (internationale belangenbehartiging
Gezamenlijke stem in SR of bestrijden van armoede
Opkomen voor kwestbaren
SW minder eurocentrisch en etnocentrisch maken, maar meer
transnationaal
Manier om beleid te beïnvloeden
- Cross-cultureel sociaal werk: hoe werken met culturen?
Vereist internationale competenties
Bewustzijn dat aanleunt bij grensoverstijgend dimensie van SW
Competentie om grensoverstijgend denken en handelen
- Internationaal transfer van kennis over SW
Transfer van kennis, praktijken, methodieken, ervaringen, concepten en
theorie
Internationale transfer van sociaal beleid en sociaal werk beleid
Erkenning SW als internationaal werkterrein
Hoe transfer?
Netwerk van actoren uit praktijk, onderzoek, onderwijs
, - Internationale sociaal werk community
Gemeenschappelijke kenmerk → verbinding SW
Werken aan SR en mensenrechten
Sociaal perspectief: mens en samenleving
Gemeenschappelijk werkterrein, internationaal kennisstam van praktijk en
theorie
Impact op nationaal en lokaal SW
KRITIEKEN OP INTERNATIONAAL SOCIAAL WERK
→kritiek
- Inter-nationaal: duiding op natiestaten en grenzen van staten → realiteit: SW is
grensoverstijgend, dus transnationaal
- Internationaal: in geopolitiek verwijst het naar machtsverhoudingen en verschillen tss
mensen
- Internationaal SW: Westerse invulling, waarden van SW beïnvloedt door westerse
visie over wat ‘ goed is’. Niet Westerse inzichten over SR en sociaal werk werden
minder behandeld
- Weinig oog voor impact van globale machtsrelaties
→conclusie
- Begrip internationaal SW → problematisch
- Begrip zoeken → meer recht aan uitwisseling en realiteit van sociaal werk in
geglobaliseerde wereld. HOE? :
Analyse van methodologisch nationalisme:
Verwijzing dat SW onderzoek natiestaat als vanzelfsprekend
kader ziet
Vetrekpunt staat: andere contexten negeren
Relevanter: lokaal of transnationaal niveau
SW ingebed in context van natiestaat → moeilijkheid? Buiten
context handelen/ denken
Geschiedenis speelt een rol: SW praktijk vloeit voort uit oude
praktijken → ontstaan welvaartstaat: versterking idee dat SV
samenvalt met staatsgrenzen + subsidies, wetgeving en
structuren geregeld door staat.
probleem
zaken SW wilt realiseren voor kwetsbaren botst met
beleidsmaatregelen die niet verder kijken, dan eigen
natiestaat
lokale focus SW → strijd met transnationale context
transnationaal werk
vertrekpunt: kritiek op methodologisch nationalisme →beperkte
blik op natie staat
focus: grensoverstijgend processen van mensen, relaties, beleid,
… + ontstaan van structuren bij overstijgend nationale grenzen en
verbinding sociale wereld
→werken met verschillende culturen vereist interculturele competenties en bewustzijn
TRANSNATIONAAL SOCIAAL WERK ( 133-134 NIET VERMELD OP PPT°
, = opkomend werkterrein dat ontworpen is om transnationale bevolkingsgroepen te
ondersteunen, over lansgrenzen heen opereert; hetzij fysiek, hetzij nieuwe technologieën,
wordt gekenmerkt door complexe transnationale problemen en dilemma’s en die aanpakt.
Model: hoe SW omgaan met grensoverstijgende schema’s: 4 ideaaltypes:
- informeel sociaal bescherming-lokaal: lokale informele sociale werkpraktijken →
familie en buurt netwerken
- informeel sociale bescherming- transnationaal verwijzing naar ondersteuning die
geboden wordt binnen transnationale praktijken, religieuze transnationale netwerken
en andere. → materiële steun bieden, via voedselbedeling, tijdelijke huisvestigin,…
- formeel sociale bescherming-lokaal:
- formeel sociaal bescherming- transnationaal
THINK AND ACT GLOBALLY AND LOCALY
→ wisselwerking: globale fenomenen hebben invloed op lokale
karakter en omgekeerd.
→vb. in Gent slapen mensen buiten om de bredere
problematiek onder aandacht te brengen ( bijdragen aan
globaal bewustzijn)
Integrale benadering van transnationale praktijken
→ lokale als globaal karakter. Waarom?
SW → gepaste + effectieve antwoorden formuleren op mondiale uitdagingen die impact heeft
op welzijn van wereldbevolking.
HOE, Vier perspectieven:
- Globaal perspectief
Eenheid van planeet + ‘ons mens zijn’
Geen uitsluiting
Inclusieve benadering: mensenrechten en ecologische perspectief
versterken
Benadrukking van interdependentie en verbonden
- Mensenrechtenperspectief
Kernwaarden
Leiding door rechten en vrijheden → verankerd in verdragen+ verklaringen
Onderbouwing + versterking van globale perspectief
Vorm en uitwerking in ecologische en sociale ontwikkelingsperspectief
Visie en doelen→ transnationaal SW sturen
- Ecologische perspectief
Verbinding mens en natuur
Context: plaats van sociale en menselijke ontwikkeling
Deel van sociale ontwikkelingsperspectief + globale
- Sociale ontwikkelingsperspectief
Gericht op sociale en menselijke ontwikkeling
Verbeteren en bescherming van sociale context en leefomgeving
Waarde gebaseerde, multidimensionale benadering → ontwikkeling van SV
doel:
welzijn bevorderen
versterken
versterkt drie andere perspectieven en omgekeerd
