2022-2023 Kine bij gynaecologische &
urologische aandoeningen
3e bachelor REVAKI, semester 2
Femke Loos
,Kine bij gynaeco & urologie 2022-2023 Femke Loos
INLEIDING
WAAROM BEKKENBODEMREËDUCATE IN DE REVAKI ?
- Bekkenbodem problemen komen veel voor en verdienen ook aandacht
- Evolutie naar gepersonaliseerde gespecialiseerde kine
- Kennis is belangrijk voor elke zorgverlener
- Bijzondere bekwaamheid
SPECIALISEREN
- "bijzondere beroepsbekwaamheden".
➢ Zelf erkenning aanvragen.
Pediatrische kinesitherapie Manuele therapie
Bekkenbodemreëducatie & perinatale kinesitherapie Cardiovasculaire kinesitherapie
Neurologische kinesitherapie Respiratoire kinesitherapie
BEKKENBODEM THERAPIE
- relatief jonge therapie
- een blik in de geschiedenis => vroeger niet echt bekend
- >7700 pelvic floor therapy pubmed => nu is het veel meer bekend
INLEIDING
- BB- therapie groeiende aandacht
- Medisch: verschillende specialismen
➢ Urologie, verloskunde, seksuologie, entrologie, gynaecologie, gastro-entrologie, pediatrie,
colonrectale heelkunde, pneumologie
- Interdisciplinair samenwerken!
➢ KBK = kleinbekken kliniek
Niet voor iedereen bedoeld!
Enkel P die moeilijk behandelbaar zijn & problemen hebben in verschillende
compartimenten
Grote impact op levenskwaliteit
Verschillende organen en functies die op elkaar inspelen
Verschillende specialisme betrokken:
Maag & darmziekten Abdominale heelkunde
Urologie Radiologie
Gynaecologie
Juiste diagnose
Beste behandeling afgestemd op P met zijn probleem
De 3 compartimenten hebben invloed op elkaar
Doel: complexe problemen v klein bekken multidisciplinair behandelen
Bekkenbodemtherapeut:
Eenmalig advies bieden
Opstarten v behandeling
Kan in combi met operatie, met medicatie, psychologe,…
1
,Kine bij gynaeco & urologie 2022-2023 Femke Loos
DEEL I : CONTINENTIE & INCONTINENTIE
1.Voorkomen van bekkenbodemdisfunctie : incontinentie
Leeftijd:
- Urine incontinentie (UI) komt voor op elke leeftijd
➢ 3-50% ervaart dit
➢ Kinderen, jongvolwassenen (incontinentie, bedplassen)
➢ Wel grotere kans op oudere leeftijd
Maatschappij
- Groot probleem
- Veel schaamte, taboe
➢ Durft dit niet te vertellen dus w niet aangepakt terwijl het makkelijk te verminderen is. (10-20% zoekt hulp)
- Heel veel reclame over incontinentie verband voor vrouwen op tv, ook voor mannen maar minder
Prevalentie:
- Moeilijk te zeggen vanwege:
➢ Schaamte -> iedereen reageert anders op incontinentie
Waarom ik en niet iemand anders
Verdwijnt wel spontaan
Normaal voor deze leeftijd
Taboe
➢ Onderzoeksmethode
Hoeveelheid subjectief
Hoe meet men het verlies?
- Vrouw:
➢ Hoog & stijgt met de leeftijd
➢ Incontinentie heeft hogere prevalentie dan andere chronische ziektes
- Man
➢ Meer beschermd voor bekkenbodemdisfunctie dan vrouw MAAR niet volledig!
➢ Voorkomen afhankelijk v leeftijd -> stijging
Incidentie
- Stijgende incidentie
➢ Want steeds ouder wordende bevolking
➢ Er zouden +- 350 000 Belgen behandeld moeten w voor incontinentie.
Moet iedereen met urine verlies behandeld worden?
- Zeer persoonlijke reactie op incontinentie
➢ Groep: weinig psychosociale problemen => geen consultatie, dragen gewoon inlegkruisjes
➢ Kleine groep: sociale isolatie => w behandeld
2
,Kine bij gynaeco & urologie 2022-2023 Femke Loos
Doel / taak therapeut:
- Taking the in out of the incontinence
Definitie incontinentie
- = iedere vorm v onvrijwillig urine verlies
2. Anatomie van nieren, blaas en urethra
Vrouw
- 3 openingen:
➢ Blauw = baarmoeder // uterus (de opening hieronder is de vagina)
➢ Geel = endeldarm // rectum (laatste stuk v dikke darm, opslagruimte voor stoelgang, afgeslote door anus)
➢ Zwart = urethra (blaas of detrusorspier eindigt hierin)
- MR defecografie -> 3 compartimenten
➢ Paars = blaas (volle blaas!!)
➢ Groen = Vaginaal kanaal (gevuld met echogel)
➢ Blauw = rectum (gevuld met echogel)
Man
- 2 Openingen
➢ Paars = Rectum
➢ Blauw = Prostaat (ligt onder blaas)
➢ Geel = blaas
Onderverdeling urinewegen
- Hogere urinewegen
➢ Nieren
➢ Ureter
Functioneel geheel
- Lagere urinewegen
➢ Blaas
➢ Urethra of plasbuis
NIEREN
Ligging
- Boonvormig
- Ligt thv lendenstreek L & R v wervelzuil in buikholte achter peritoneum.
➢ R-nier ligt lager dan L-nier (vanwege lever die veel ruimte inneemt) (verschilt 4-5cm)
Functie:
- Afvalstoffen uit het bloed verwijderen
➢ = Filtersysteem
➢ Bloed constant houden= lichaam goed laten functioneren
3
,Kine bij gynaeco & urologie 2022-2023 Femke Loos
Ureum & creatinine (=afvalstoffen die verwijderd moeten w)
Creatinine komt vrij uit spieren
Ureum komt vrij bij verwerking v eiwitten in het lichaam
➔ Bij chronische nierschade -> hoeveelheid v deze afvalstoffen stijgt in bloed
- Vocht & zoutbalans regelen
➢ Lichaam = 2/3 water => constant houden! = waterhuishouding
Via ademhaling , zweten & stoelgang
Veel drinken: extra urine produceren
Veel zweten: minder urine produceren
- Hormonen aanmaken
➢ Renine: regelt bloeddruk
➢ Erytropoëtine (Epo): stimulatie rode erytrocyten
Zorgt ervoor dat beenmerg rode bloedcellen maakt.
EPO tekort lijdt tot bloedarmoede met moeheid tot gevolg (&omgekeerd. Hoe meer RBC hoe minder
moe me is)
➢ Hormoon: zet vit D om in werkzame stof (15-20min per dag zon nodig, kan ook via voeding zoals vette vis MAAR 2/3 komt
via de zon)
Nodig om kalk in botten op te nemen = bekende werking op het botmechanisme
Vit D belangrijk ter preventie v osteoporose of osteomalacie
URETHERS
Taak
- Transport
Ligging
- Van nieren naar blaas
- = urineleiders
- Achter & onder blaas
- W dichtgedrukt als blaas samentrekt
➢ Bescherm mechanisme // anti-reflux mechanisme (klep die terugstromen v urine voorkomt)
Verschillende gradaties v reflux
- = urine v blaas terug naar nieren
- Gevaar 1: druk in nieren te hoor -> littekenweefsel w gevormd => nieren functioneren minder goed
- Gevaar 2: Bacteriën uit de blaas kunnen in de nieren terecht komen => ernstige nier-infecties
2.1 BLAAS
Anatomie
4
,Kine bij gynaeco & urologie 2022-2023 Femke Loos
Functie
- Ledigen // plassen
➢ Om de 3-5u
- Reservoir
➢ 99,8% is blaas aan het vullen
➔ Blaasspier is NIET beïnvloedbaar onder onze wil!!
Ligging:
- In klein bekken, achter os pubis, onder peritoneum
Vorm & positie afh v :
- Leeftijd
- Graad v blaasvulling
- Normaal komvormig, leeg = afgeplat
Eigenschappen:
- Trigonum in dorsale blaaswand
➢ = driehoekig deel v blaasslijmvlies tussen inmondingen v urineleiders dus urethers
➢ Urethers monden hierin uit & begin v urethra
BLAASHALS
- = Tussen blaas & urethra
- = gebied tussen trigonum & urethra
- Vroeger werd dit inwendige sfincter/sluitspier genoemd
➢ = plaatselijke concentratie van gladde spiervezels, = uitlopers v detrusor (=blaasspier)
NIET beïnvloedbaar door onze wil!
Werking
- Gesloten bij blaasvulling
- Bij mictie trekt blaashals / gladde spier samen -> trechtervorm ontstaat => urine loopt mooi in urethra
- Belangrijk voor incontinentie bij vrouw!!
➢ Iets aan de hand met blaashals -> veel kans op incontinentie
Blaashals bestaat uit 3 afzonderlijke lagen
- Middelste longitudinale laag
➢ Over blaashals in de urethra
- Middelste circulaire laag:
➢ W tijdens Mictie craniaalwaarts opgetrokken tot conisch kanaal (trechter)
- Buitenste longitudinale laag
➢ Loopt lusvormig rond blaashals & urethra
Kenmerken:
- Onwillekeurig spier
➢ = gladde spier
5
,Kine bij gynaeco & urologie 2022-2023 Femke Loos
- Spiervezels die de blaasuitgang omringen
- Stress gevoelig
➢ = bij stress produceren we adrenaline, levert energie voor vluchtreactie => blaaswand spant aan zodat er geen urine w
gelost
Verklaard dat je soms moeilijk kan plassen bij stress
- Orgasme man: blaashals spant automatisch aan -> sperma in juist richting
Lagen van blaaswand
- Tunica mucosa:
➢ Overgangsepitheel met losliggend bindweefsel
➢ Leeg = gerimpeld
- Tunica muscularis:
➢ = musculus detrusor & trigonum (glad spierweefsel)
➢ Blaasspier/detrusor = vlechtwerk v spiervezels -> bij contractie: urinelozing
- Tunica adventitia:
➢ Collageen bindweefsel
Cytoscopie
- = kijken in blaas
- Lichtroze = normaal, donker = ontsteking.
2.2 URETHRA = PLASBUIS
Wat?
- = myo-epitheliale buis
- Gladde spieren
- Lengte is afh v geslacht
Vrouw
- 2/3 in abdominale ruimte
- Loopt naar voor, caudaalwaarts tussen de kleine schaamlippen
- Lengte 2,5-4cm , diameter: 6mm
Man:
- Door prostaat (2,5 à 3cm) tot meatus (=opening urethra):
- Lengte: 16-20cm (langer dan penis die 10-13cm is), Diameter: 8-9mm
Urethrawand bestaat uit 3 lagen:
- Mucosa & submucosa:
➢ = slijmvlies dat zorgt voor urethrale weerstand
➢ Menopauze! (atrofie v mucosa waardoor menopauzale vrouw meer kans heeft op urineverlies)
➢ Mucosa in urethra zorgt ervoor dat urethra gesloten is als men niet aan het plassen is
- Glad spierweefsel:
➢ Inwendige longitudinale & uitwendige circulaire laag
- Adventitia:
6
, Kine bij gynaeco & urologie 2022-2023 Femke Loos
➢ Bindweefsel lateraal & ventraal
➢ Dorsaal versmolten met vaginawand
3. Anatomie & functie v bekkenbodemspieren
INLEIDING BEKKENBODEMSPIEREN
Bekkenbodemspieren
- Vroeger kende P het niet, nu is er wel kennis
- Kleinbekken problematiek => ilium, tuber ischiadica, pubis, sacrum, coxxyc
- Rechtstreeks verbonden aan het bot -> geen pees en spierbuik!
- = weke delen die kleine beken onderaan afsluiten
- Onderscheid: lijn tussen tuber ischiadica
➢ Urogenitaal deel
➢ Anaal deel
- Bekkenbodem is altijd opgespannen!
➢ Behalve bij plassen & stoelgang maken
Begrenzing:
- Beenderig: ilium, tuber ischiadicum, pubis, sacrum, coxxy
Bezenuwing
- Somatisch = beïnvloedbaar door onze wil
➢ N. puddendus
3 belangrijke functies:
- Steunfunctie:
- Sluitfunctie/regeling mictie + defecatie (=toegang maken) + passage baby
- Seksuele functie
Spiertypes
- Slow twitch: Type 1= rode tonische vezels
➢ Blijvende constante electrofysiologische activiteit
➢ Langdurige submaximale contracties
➢ Statisch
➔ Geeft ondersteuning voor continentie mechanisme (statisch = als men rechtstaat, om organen te
ondersteunen)
- Fast twitch: Type 2= witte fasische
➢ Kort / krachtig samentrekken
➔ Helpen bij actieve sluiting, moeten snel en krachtig kunnen samentrekken vb. bij hoesten
➔ Vooral gebruikt bij intra-abdominale drukverhoging vb. springen, hoesten
➔ 2/3 v bekkenbodem = slow twitch want belangrijke ondersteunende functie, 1/3 is fast
7
