Cardiorespiratoire
2022-2023
kine
Deel: cardiale van Wendy Hens
Femke Loos
,Cardiorespiratoire kine – cardiale kine – 2022-2023 Femke Loos
INLEIDING
PREVALENTIE HART & VAAT AANDOENINGEN BIJ HUISARTSEN
- Komt zeer veel voor
- Huisarts verwijst door naar kine
KINE
- Specialiserende kine!!
Inwendige revalidatie
Evidentie exercise-based hartrevalidatie
- Verbetering QoL
- Daling ziekenhuisopnamen
- Relatie tot gedaalde mortaliteit (minder zeker in chronisch hartfalen)
ONDERVERDELING IN HARTPATIENTEN:
CORONAIR LIJDEN / ISCHEMISCH HARTLIJDEN
- = ischemische hartaandoening meestal veroorzaakt door levensstijl gerelateerde atherosclerose
Hart krijgt onvoldoende O2
Vooral bij intensieve activiteit of stress
Risicofactoren:
= combinatie v factoren die geassocieerd w met verhoogd risico op cardiovasculaire, ischemische aandoeningen
- Leeftijd
Man ≥ 45j
Vrouw ≥ 55j
Na menopauze hogere kans op atherosclerose want vrouw w hormonaal beschermd op het voorkomen v
ischemische hartaandoeningen
- Geslacht
Prevalentie man > prevalentie vrouw
- Familiaal
CHD in eerste graad man < 55j, vrouw < 65j
(meer kans ischemische hartaandoening als het voorkomt in 1e graad -> heeft moeder/vader voor deze leeftijd hart
problemen gehad = verhoogd risico)
- Dyslipidemie: (= onevenwicht in cholesterol profiel)
LDL > 100 mg.dl-1 (=slechte cholesterol verhoging)
HDL < 40 mg.dL-1 (= goede cholesterol)
HDL > 60 mg.dL-1 = negatieve risicofactor!
- Hypertensie (= verhoogde bloeddruk)
Bloeddruk ≥ 140/90 mm Hg
of anti- hypertensieve medicatie
- Roken
1
,Cardiorespiratoire kine – cardiale kine – 2022-2023 Femke Loos
- Diabetes
Verschillende methode om diabetes aan te tonen -> verschillende cutt-off waarden
- Overgewicht/obesitas
Overgewicht: BMI > 25
Obesitas: BMI > 30
Metabool syndroom. = clustering v risicofactoren 3 v volgende moeten aanwezig zijn: (= nog meer
risico op hart- & vaataandoeningen + andere zaken)
Middelomtrek: man > 102 cm, vrouw > 88 cm
Sistolische bloedruk ≥130 mm Hg & diastolische bloeddruk ≥ 85 mm Hg
Triglyceriden > 150 mg.dL-1
HDL // cholestrol: man < 40 mg.dL-1, vrouw < 50 mg.dL-1
fasting glucose in blood // nuchtere bloedstaal ≥ 100 mg.dL-1
- Sedentaire levensstijl
- Psychosociaal
Depressie
Type D persoonlijkheid (= negatieve affectiviteit + sociale inhibitie)
Stress
Bloeddruk ↑, Hartritme ↑, vasoconstrictie bij endotheliale dysfunctie
Kan atherosclerose in hand werken vooral bij vasoconstrictie v bloedvaten
HARTFALEN
- = hart kan onvoldoende bloed rondpompen om het lichaam normaal te laten functioneren (naar spier,
huid, orgaan => komt in gedrang => ischemie v hele lichaam)
Systolisch hartfalen
= probleem bij uitstootfase // pompfunctie => falen v L-ventrikel
Symptomen:
Hartfalen bij verminderde ejectiefractie (LVEF <40%) = HFrEF (= hartfalen met verminderde
pompfunctie)
LVEF = EDV-ESV => normaal LVEF = 60-70%
HFmrEF = 50% > LVEF > 40% (= medium range v pompfunctie hart tussen 40-50%)
Diastolisch hartfalen
= probleem bij vullingsfase v hart (dus kan ook niet veel bloed vertrekken als er niet veel in zit)
Symptomen:
Hartfalen bij bewaarde LVEF = HFpEF (p = preserved = behouden)
2
,Cardiorespiratoire kine – cardiale kine – 2022-2023 Femke Loos
Symptomen:
- Vol gevoel in bovenbuik
- Moeheid
- Opgezette buik die pijnlijk & gevoelig is
- Kortademigheid
- Verminderde eetlust
- Gewichtstoename
- Prikkelhoest
- Zwelling v enkels
- Overdag minder plassen
- Frequent ‘s nachts opstaan om te plassen
-
Oorzaken: (verschillende dus niet duidelijk)
- Ischaemie: 1 of meer infarcten
- Ideopatisch
Veel voorkomend & duidelijk
- Viraal (infectie op hart)
Necrose ontstaat
- Erfelijk
- Langdurig verhoogde bloeddruk
- Na chemotherapie, toxiciteit (veel drank, drugs)
- Gestoorde klepwerking
- Ritmeproblematiek
GEOPPEREERDE PATIENTEN AAN HET HART
- 3e categorie
- Multidisciplinaire aanpak!
MULTIDISCIPLINAIRE
BENADERING V HARTPATIËNT &
RISICOFACTOREN
VOEDING
Overgewicht tegen gaan!
- Energie opname vs. energie verbruik
- Bewuster eten:
“minder” consumeren v:
verzadigde vetzuren
transvetzuren
caloriedense voedingsmiddelen
kant-en-klaar gerechten
alcohol
“meer” consumeren v:
groenten & fruit
noten
zaden
vette vis: in proportie!!
3
,Cardiorespiratoire kine – cardiale kine – 2022-2023 Femke Loos
VETTEN: BELANG V STATINES BIJ HARTPATIENTEN
- Verlagen cholesterolgehalte in bloed met 25-45%
Door aanmaak v cholesterol in de lever te remmen
P met kransslagaderlijden
- Standaard aan therapie toegevoegd ongeacht cholesterol niveau
Hartpatiënten
- Streeft naar LDL-C v 70 mg/dl ipv. 100
Bijwerkingen:
- Spierpijnen of -krampen
Kan blijvend zijn, of van voorbijgaande aard (blijvend = doorsturen om medicatie aan te passen)
- Maag- & darmklachten
- Vermoeidheid
- Hoofdpijn
- Duizeligheid
Meest voorkomende stof- & merknamen:
- Atorvastatine (Atorvastatine ®, Lipitor ®, Totalip ®)
- Simvastatine (Simvastatine ®, Cholemed ®, Zocor ®)
- Rosuvastatine (Crestor ®)
- Pravastatine (Pravastatine ®, Prareduct ®)
SOCIALE OF PSYCHOLOGISCHE ONDERSTEUNIG/INTERVENTIES/ROOKSTOP
Psycholoog begeleid, is luisterend oor, geeft tips bij/voor:
- (tijdelijke) arbeidsongeschiktheid, (deeltijdse) werkhervatting (men voelt zich nutteloos waardoor eigenwaarde daalt,…)
- Interventie bij angststoornissen -> vaak bij reanimatie
- Herwinnen emotioneel evenwicht (binnen relatie, gezin, sociale omgeving, werk, …)
- Leren omgaan met hartziekte -> vooral bij hartfalen
- Therapietrouwheid
- Rookstop, alcohol, drugs
FYSIEKE ACTIVITEIT
Ruime doelstellingen
Bij de ene spring je meer op het ene doel dan bij de andere
- Leren kennen v eigen fysieke grenzen
P kan in dagelijks leven zelfstandig omgaan met zen eigen fysieke grenzen
Door P te confronteren met zijn objectieve & subjectieve grenzen leert P wat zijn fysieke belastbaarheid is / fysieke
grenzen zijn
- Leren omgaan met fysieke beperkingen
P kan in verschillende bewegingssituaties & tijdens diverse vormen v belasting omgaan met zijn eigen fysieke beperking
Door P te confronteren met zijn eigen fysieke beperking leert P om te gaan met beperking
Doel kan enkel bereikt w als P tot acceptatie v situatie is gekomen
Dosering v bewegingsbelasting gaat in samenspraak met P
4
,Cardiorespiratoire kine – cardiale kine – 2022-2023 Femke Loos
Actieve betrokkenheid gewenst om dosering te vertalen naar praktijk v alledag
- Optimaliseren v inspanningsvermogen
P bereikt gewenste niveau v belastbaarheid -> belastbaarheid verbeterd zodanig dat men kan functioneren op gewenste /
haalbare niveau tijdens algemene dagelijkse levensverrichtingen, werk, sport &/of hobby
!!! fitheid moet omhoog (op lange termijn) -> huisarts stuurt P hiervoor naar kine
- Beoefenen v diagnostiek
Kine kan verandering v inspanningsvermogen evalueren in de tijd + vaststellen wat samenhang is tussen klachten &
objectiveerbare afwijkingen
- Overwinnen v angst voor lichamelijke inspanning
P krijgt ervaring met bewegen -> angst voor inspanning vermindert (tijdens & na hartrevalidatie)
Kans op werkhervatting neemt toe
- Ontwikkelen / onderhouden v lichamelijk actieve leefstijl
Levenslang!
P ontw. Plezier in bewegen
Kine begeleid P in het thuis actief zijn -> verminderd risicofactor inactieve levensstijl
P leert beweegactiviteiten te integreren in dagelijks leefpatroon
Streeft naar dat P activiteit als vaste gewoonte ervaart zodat men hiermee verder gaat in fase 3
STUDIES: Exercise based rehabilitation:
- Niet bewegen als risicofactor:
Moris et al.
Hogere mortaliteit & morbiditeit bij bestuurders tov. Kaartjesknippers (conducteurs)
Paffenbarger et al. = vragenlijst levensstijl & sportparticipatie met 12-16j follow up
Link tussen hoeveelheid beweging & mortaliteit (hoe actieve, hoe meer risico op overlijden
afneemt)
‘’ veel sporten is toch niet gezond’’
Blair et al. = unfit vs unfit, unfit vs wel fit, fit vs fit
‘’Waarom zou ik nu nog gaan sporten als ik dat nooit heb gedaan, heeft toch geen nut’’
Sterk verschil obv. Leeftijd
Laagste risico op overlijden bij mensen die altijd fit zijn
Daling op overlijdingsrisico bij mensen die toch nog actief zijn geworden
Niet fit -> groot risico op overlijden, eender welke oorzaak
- Gestaafd op:
Inspanningscapaciteit (VO2peak)
= sterkere voorspeller v mortaliteit door hart- & vaatziekten dan om het even welke
andere gekende risicofactor dan ook.
VO2peak vatbaar gemaakt adhv Mets
Hoge VO2peak = fysiek in betere toestand
Cardiovasculair beter
Minder risico op vroege dood
Elke verhoging v VO2peak met 1 Metabool Equivalent (1 Met=3,5 ml O2/kg/min) in maximale
inspanningscapaciteit komt overeen met 12 % reductie in (vroegtijdige) mortaliteit.
5
, Cardiorespiratoire kine – cardiale kine – 2022-2023 Femke Loos
Fysiologische respons / effecten bij regelmatige aerobe training = uithoudingstraining
Maat fysieke fitheid / conditie
Uitwisseling O2 Vo2 op spiercel niveau + binnen andere
weefsels, structuren, organen,….
Meer lucht kunnen verzetten
Hoeveelheid bloed dat per slag uit hart naar periferie gaat
Product v stroke volume & Hartfrequentie = volume bloed
dat per minuut in je lijft rond gepompt w
Spieren kunnen beter omgaan met verbranding
- Hartslag tijdens inspanning
stijgt tot “normale waarde” (220-leeftijd)
stijgt minder hoog dan 220-leeftijd
vanwege inname v betablockers
loopt zeer traag op
loopt niet op: chronotrope incompetentie
Onderlijnde = wat moet
hart is niet in staat om hartfrequentie op te laten lopen
pacemaker Niet onderlijnt = bij hartpatienten
medicatie
verziekt door situatie
- Hartslag na inspanning
vlotte recuperatie (=zakt vlot terug naar basis HF)
trage recuperatie (= langdurig hoge HF -> kan tot tachycard lijden)
- Bloeddruk tijdens inspanning
stijgt normaal
loopt zeer sterk op (hypertensief verloop) (240/100)
stijgt nauwelijks (door medicatie, of als hart niet in staat is)
zakt tijdens de inspanning
- Bloeddruk na inspanning
6
