FYSIEKE ACTIVITEIT, FITHEID EN SEDENTAIR
GEDRAG
ACHTERGROND
- Gezondheid (health) = een toestand van volledig fysiek, mentaal en sociaal welzijn
en niet alleen de afwezigheid van ziekte of een gebrek
* Fysieke gezondheid:
§ Preventie en behandeling van chronische aandoeningen (hart- en
vaatziekten, diabetes, musculoskeletale problemen, sommige vormen
van kanker)
§ Verbetering en behoud van fysieke functie (ADL, functionele status,
valrisico, botmineraaldichtheid)
* Mentale gezondheid en kwaliteit van leven (QoL)
§ Preventie en behandeling van chronische aandoeningen (angst,
depressie, cognitieve functie)
* Sociale gezondheid
- Fysieke inactiviteit is een van de meest voorkomende sterfterisico’s (6%)
DEFINITIE FYSIEKE ACTIVITEIT EN SEDENTAIR GEDRAG
FYSIEKE ACTIVITEIT
- Fysieke activiteit = lichamelijke beweging die wordt geproduceerd door de
samentrekking van skeletspieren die het energieverbruik aanzienlijk verhogen
CONTEXT
- Context waarin FA gebeurd is belangrijk
- FA is een complexe gedraging à beoordelen, beschrijven en evalueren ervan is een
uitdaging
VRIJE
TIJD HUIS-
SPORT
HOUDEN
EXER
CISE
FYSIEKE ACTIVITEIT
TRAN-
BEROEP
SPORT
1
,OEFENING (EXERCISE)
- Oefening = gepland gestructureerd, repetitief en doelgericht in de zin dat het
resulteert in verbetering en onderhoud van een of meer componenten van fysieke
fitheid
* Het resultaat van FA is niet noodzakelijk een verbetering van de fitheid
* Oefening resulteert sowieso in een verbetering van de fitheid, dit is het doel
- Fysieke fitheid is een component van gezondheid, het is geen gedraging
ELEMENTEN VAN FYSIEKE ACTIVITEIT EN OEFENING
FYSIEKE ACTIVITEIT OEFENING
Lichaamsbeweging via skeletspieren Lichaamsbeweging via skeletspieren
Resultaten in energieverbruik Resultaten in energieverbruik
Het energieverbruik (kilocalorieën) varieert Het energieverbruik (kilocalorieën) varieert
continu van laag naar hoog continu van laag naar hoog
Positief gecorreleerd met fysieke fitheid Zeer positief gecorreleerd met fysieke fitheid
Geplande, gestructureerde en repetitieve
lichaamsbeweging
Een doel is het verbeteren of behouden van
fysieke fitheidscomponent(en)
SPORT
- Sport = concurrerende activiteit die wordt ondernomen in de context van regels die
zijn vastgesteld door een internationale regelgevende instantie
DIMENSIES (FITT)
- Frequentie: aantal sessies
- Intensiteit: fysiologische inspanning (licht, matig, krachtig)
- Tijd: duur van sessie
- Type: welke soort activiteit
- Andere dimensies: tijd & plaats, houding, sociale parameters
INTENSITEIT
1,5-3 1,5
2
, - MET = metabolische equivalent
* Bij wandelen gebruik je 1,5-3 keer meer energie dan wanneer je neerzit
- Lichte intensiteit is ook goed voor gezondheidsuitkomsten, zeker voor mentale
gezondheid
FITHEID
- Fitheid = het vermogen om spierwerk naar tevredenheid uit te voeren
* Gezondheid gerelateerde fitheid componenten verbeteren gezondheid
(aerobe capaciteit, spierkracht, spieruithouding, flexibiliteit, lichaamsbouw)
* Skill gerelateerde fitheid componenten verbeteren prestatie (balans, Power,
wendbaarheid, coördinatie, snelheid)
SEDENTAIR GEDRAG
- Sedentair gedrag = elke activiteit in wakkere toestand die wordt gekenmerkt door een
energieverbruik van ≤ 1,5 metabole equivalenten en een zittende of liggende houding
- SG is een complexe gedraging à beoordelen, beschrijven en evalueren ervan is een
uitdaging
Sedentair gedrag versus fysieke activiteit:
- SG wil niet zeggen dat er een tekort is aan matige tot hoge FA
- Toename in FA ≠ afname in SG
- Zowel sedentair gedrag als fysieke activiteit moeten beoordeeld worden
3
