Deze samenvatting van blok paars (jaar 5) bevat de uitwerkingen van hoorcolleges van week 6 (versie )!
Let op: wegens verschuivingen in mijn rooster, kan het zijn dat aantekeningen van bepaalde colleges zich in een andere week bevinden.
Pijn: herkennen van schadelijke prikkels is essentieel voor overleving en welzijn
- Pijn ontstaat door een schadelijke prikkel = noxe
- Noxe leidt tot weefselschade met vrijkomen van pijnmediatoren met prikkeling van
neuronen
o Gewaarwording in de hersenen: nociceptie
Indeling
Verschillende soorten pijn:
- Nociceptief vs. neuropathisch:
o Nociceptief: komt vanuit weefsels
o Neuropathisch: komt vanuit het zenuwstelsel
- Acuut vs. chronisch
o Acute pijn:
Functie: preventie en genezing van weefselschade
o Chronische pijn:
Veel voorkomend probleem: prevalentie is hoger dan diabetes, kanker en
coronairlijden bij elkaar opgeteld
- Benigne vs. maligne:
o Benigne: door niet-kankers
o Maligne: door kanker (agressiever)
Pathofysiologie
Poorttheorie:
- Sensorische vezels (dikke en dunne vezels) met
synaps in ruggenmerg prikkelen de hersenen
o Dikke vezels: tast
o Dunne vezels: pijn
- Dikke vezels: activeren de demper zetten
poort dicht minder pijn
o Wrijven doet pijn afnemen
- Dunne vezels: dempen de dempen poort
gaat open meer pijn
5 cirkels van pijn:
- Kern van pijn: nociceptie
- Gewaarwording: pijn
- Beleving van pijn: het lijden
- Reactie op pijn: pijngedrag
- Autonome reflex: hogere bloeddruk, zweten
,Nociceptie
Door noxe ontstaan eiwitten die zorgen voor directe en indirecte ontstekingsreactie. Dit zorgt voor
een actiepotentiaal door opengaan van calciumkanalen.
Gewaarwording
Route van pijn:
- 1e zenuw komt binnen via achterhoorn
o Sensibele ganglion bevindt zich buiten het ruggenmerg
- Tr. spinothalamus: zenuw stapt over na contralateraal en gaat
naar thalamus
- Primaire somatosensibele cortex (S1)
o Met homunculus: groot hoofd en handen
Lijden
De pijn matrix: diepe systemen (zoals insula en amygdala) zijn betrokken bij beleving van pijn
- Amygdala: behoort bij beloningssysteem verslaafd aan pijnstillers
Chronische pijn
Kenmerken:
- Neuropathische pijn: pijn door ziekte in somatosensorische systeem
o Infarct in thalamus: kan juist meer pijn geven geeft centrale pijn
Dempende functie van thalamus valt weg
Reageert slecht op behandeling
- Geen onderliggende nociceptieve pijn
Pathofysiologie
Onderliggende mechanismen:
- Sensitisatie: verklaring vanuit poort
o Respons op eenzelfde schadelijke prikkel wordt steeds erger (poort gaat openstaan)
o Poort kan blijven openstaan (sensitisatie): bij kleine prikkel is de pijn heftig
Meer neurotransmitterrelease bij hetzelfde signaal
o Gliacellen (immuuncellen in CZS): maken cytokines, waardoor er meer geëxciteerd
wordt (en mogelijk ook geïnhibeerd)
Sensitisatie = gliale activatie
- Zenuwschade:
o Beschadiging van perifere tastvezel (A-vezel): omdat synaps niet meer wordt
geactiveerd, gaat deze andere uiteindes zoeken
De tastvezels groeien vanuit de diepte naar de oppervlakte (het
innerveergebied van de pijnvezels) gaan nu naar tr. spinothalamicus
Tastvezels gaan normaal gesproken via de achterstrengen omhoog
o Dit geeft:
, Hypesthesie: verminderde tast
Allodenie: tast doet pijn
o Dit heet ook wel neuronale sprouting
PTN (pain transmitting neuron): door PTN ontstaat er een actiepotentiaal.
Twee neurotransmitters die belangrijk zijn bij pijn:
- Excitatie van pijn:
o Glutamaat: zorgt ook voor smaak
o Substance P
- Inhibitie van pijn:
o GABA
Het ontstaan van chronische pijn:
- Persisterende weefselschade/neuropathie
- Deregulering van processen:
o Perifeer: zenuwschade
o Centraal:
Synapssensitisatie
Verstoorde inhibitie door GABA of verlies inhibitie
- Begint vrijwel direct na het acute moment
- Van invloed zijn eerdere ervaringen, preoperatieve pijn, persoonlijkheid
Verschil met acute pijn
Chronische pijn is een ziekte op zichzelf (= symptoomziekte).
Verschil acuut en chronische pijn:
- Acuut: symptoom van een ziekte
o Bron is duidelijk
o Functie: preventie (terugtrekken), zorgen voor herstel
o Selflimiting
o Meestal perifeer probleem
- Chronisch: symptoomziekte
o Bron is onduidelijk of niet in verhouding
o Geen relatie met weefselschade
o Psychosociale consequenties!
Relatie met psychische/psychiatrische ziektes
o Niet per se tijdsafhankelijk; vroeger werd gezegd > 3 maanden
o Probleem in zenuwstelsel
Adequate behandeling van acute pijn is van groot belang ter preventie van de ontwikkeling van
chronische pijn.
, Soorten pijn
Onderscheid in:
- Nociceptieve pijn:
o Onderscheid in:
Somatisch: weefselbeschadiging
Scherp, zeurend, stekend, kloppend
Constant aanwezig
Goed te lokaliseren
Viscerale pijn:
Veroorzaakt door rek in of druk op holle organen
Autonome zenuwstelsel
Moeilijk te omschrijven, krampend, constant
Gepaard met misselijkheid
- Gerefereerde pijn: gaat naar distaal
o Wervelfractuur: pijn in been
o Myocardinfarct: pijn in arm
- Neuropathische pijn:
o Zenuwpijn
o Veroorzaakt door druk, ingroei of beschadiging van zenuw
o Brandend, tintelend, schietend, elektrisch, jeuk
o Gepaard met:
Allodynie: normaal niet pijnlijke prikkel is pijnlijk
Hyperalgesie: normaal licht pijnlijke prikkel is erg pijnlijk
Paresthesiën: raar gevoel (tintelend, brandend, doof, mieren onder de huid)
Onderscheid maken in neuropathie en nociceptie:
- Aan hand van vragenlijsten: LANSS, NPQ, DN4, PainDETECT
- Anamnese
- LO
Pijnpolikliniek
Pijnpolikliniek:
- Richt zich niet op oorzaak, maar op pijn als symptoom
o Geen somatische oorzaak/verklaring gevonden
o Geen behandelmogelijkheden:
Neuropathie
Oncologie
- Op ziekteniveau wordt niks meer gedaan; geen aanvullende diagnostiek nodig
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur RosanneSluimer. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
