Orgaanfysiologie en pathofysiologie I: klinische neurologie
Hoofdstuk 1: Cerebrovasculaire aandoeningen
= aandoeningen met afwijkingen aan de bloedvaten en invloed op de hersenen
1. Herseninfarct/beroerte
= stroke, een stoornis van het zenuwstelsel die leidt tot focale en soms globale langer dan 24u
aanhoudende disfunctie en die van vasculaire origine is
Jaarlijkse incidentie (= aantal nieuwe gevallen per jaar per aantal bewoners) kent een exponentiële
groei met de leeftijd (= belangrijkste risicofactor)
- 0,5 per 1000 bij mensen jonger dan 55 jaar
- 20 per 1000 bij mensen ouder dan 75 jaar
Subtypes van een herseninfarct:
- Hemorrhagisch (26%)
- Ischemisch (71%)
- Andere (3%)
Oorzaken van een herseninfarct
Atherosclerose (70%) = de meest voorkomende oorzaak van een beroerte
- Intracranieel: corticaal infarct, lacunair infarct
- Extracranieel: corticale embolie, hartziekten, atriumfibrillatie, klepaandoeningen, recent
myocardinfarct, aneurysma cordis, open foramen ovale
Overige (15%)
- Arteriële dissectie (= verstoring van de wand van de halsbloedvaten)
- Hematologische aandoening: trombocytose, stollingsafwijking
- Vasculitis (= ontsteking van de bloedvaten)
- Hemodynamische stoornissen
Circulus van Willis
= een vaatkring van slagaders die de hersenen voorzien van bloed
- Arteria carotis splitst in:
Arteria cerebri anterior (= voorste hersenarterie) die de
motorische cortex die belangrijk is voor het been doorbloedt
Arteria cerebri media (= middelste hersenarterie, aftakking van
arteria carotis) die de motorische cortex die belangrijk is voor
het aanzicht en de armen en de sensorische cortex doorbloedt
de meeste beroertes treden hier op: ervaren een uitval van
motoriek en gevoel
- Arteria cerebri posterior (= achterste hersenarterie) doorbloedt de
visuele cortex
,Pathofysiologie van een herseninfarct
De meest voorkomende risicofactoren van een herseninfarct: leeftijd + hypertensie
Cerebrale flow autoregulatie
= de doorbloeding van de hersenen is constant ondanks veranderingen in de bloeddruk
- Autoregulatie grens: 60-160 mmHg
- Bloeddruk < 60 mmHg = globale cerebrale ischemie
- Bloeddruk > 160 mmHg = hypertensieve encefalopathie
- Verminderde cerebrale flow
hoe langer de verminderde doorbloeding, hoe groter de kans op een herseninfarct
Normale flow: 50-55 mL/100 g hersenweefsel/min
Ischemie vanaf 25 mL/100 g hersenweefsel/min
Penumbra zone = schaduw zone rond de verminderde doorbloeding (= perfusie) dat
nog te redden valt bij tijdige reperfusie
o Schade is reversiebel
o 25-20 mL/100 g hersenweefsel/min oedeemvorming, lactaatopstapeling
o 20-15 mL/100 g hersenweefsel /min geen el. Activiteit
o 15-8 mL/100 g hersenweefsel /min ATP daalt drastisch, Na/K-pomp faalt
Celdood: vanaf 8 mL/100 g/min
Een herseninfarct gaat gepaard met zwelling van de hersenen (= oedeem)
- Cytotoxisch oedeem
20-30% van normale bloedflow
Door osmotische fenomenen gaan cellen zwellen en is er intracellulaire opstapeling
van lactaat en Na
- Vasogeen oedeem
4 tot 6 uur na ischemie necrose van de bloedvaten
Transsudaat van eiwitten
Lekkage van vocht doorheen het basale membraan
Maximaal na 1 tot 2 dagen
Kan leiden tot transtentoriële herniatie
Maligne beroerte = extreme zwelling van één hersenhelft wat de hersenen en de
hersenstam door een opening van de schedel onderaan duwt
gevolg: hersenen worden ingeklemd = dood
Ontstaansmechanisme: atherosclerose
- Symptoomloos
- Angina, TIA: fibreuze plaque, atherosclerotische plaque (= verdikkingen in de bloedvatwand)
- AMI, ischemisch herseninfarct, plotse dood:
Ruptuur van de plaques met trombusvorming (= bloed stolt en sluit bloedvat af)
Ulceratie van de plaque met embolievorming (= prop die door bloed wordt
meegevoerd en ergens vastloopt)
Hemorragisch infarct
= een infarct waarbij bloedt zich ophoopt in de infarctzone
treden vaak op !!
,Diagnose, klinisch beloop en prognose van een herseninfarct
De diagnose van een herseninfarct: CT-scan
- Bloedvat opsporen dat verstopt zit
- Geeft de hypertensiteit weer van het bloedvat witter/lichter gekleurd doordat de trombus
meer röntgenstralen absorbeert
- Geeft het hersenweefsel weer dat verloren is gegaan donker gekleurd
Het beloop van een herseninfarct:
- Eerste uren
Progressieve beroerte
= een beroerte die erger en erger wordt
meestal is de uitval in het begin al volledig
Stotterende beroerte
= een beroerte die constant verergert en verminderd (ups en downs)
- Week 1
Zwelling t.h.v. de infarctzone
Inklemming van de hersenen is mogelijk
Overlijden kan een gevolg zijn van de beroerte zelf
- Na week 1
Toestand van de patiënt is gestabiliseerd
Mogelijke complicaties: infectie van de longen (= pneumonie) door slikproblemen,
hartinfarct, hartinsufficiëntie, hartritmestoornissen
De prognose van een herseninfarct:
- Herstel duurt 1 tot 3 maanden
- Na 3 maanden:
25% is overleden
20% is matig tot ernstig gehandicapt
35% heeft geringe restverschijnselen
20% kent een volledig herstel
Behandeling van een herseninfarct
Preventie:
- Primaire preventie
Aanmoedigen om gezond te leven
Hygiëne
Behandelen van hypertensie, hypercholesterolemie, hartproblemen
- Secundaire preventie
Oorzaak van beroerte behandelen
Behandelen van carotis stenose, hartritmestoornissen, hypertensie,
hypercholesterolemie
Behandeling in de acute fase:
- Trombolyse rt-PA
Een stof die een lichaamseigen stof zal activeren die de trombus gaat oplossen (0,9
mg/kg)
Enkel mogelijk in de eerste 4,5u (hoe sneller, hoe beter)
Voor iedereen mogelijk
, - Trombectomie
Een nieuwe techniek
Een katheter via de lies plaatsen tot in een bloedvat in de hersenen om de trombus
te verwijderen
Niet voor iedereen mogelijk
Behandeling na de acute fase:
- Een opname op de beroerte afdeling (= stroke-unit)
- Aandacht voor:
Een tekort aan zuurstof
Het optreden van koorts
Afwijkende suikergehalten
Slikproblemen
- Medicatie:
Bloeddrukverlagende middelen
Acetylsalicylzuur (= bloedverdunner) voor het voorkomen van het aaneen klonteren
van bloedplaatjes (300 mg gedurende 14 dagen)
Statines voor het optimaliseren van het cholesterolgehalte
- Revalidatie
Kan weken tot maanden duren
Beweging, taal, cognitie
2. TIA (= transiënte ischemische aanval)
= een beroerte, maar het is kortdurend (gaat voorbij na 1-2u)
Oorzaak: tijdelijke focale stoornis in de bloedvoorziening
Incidentie kent een exponentiele groei met de leeftijd:
- Alle leeftijden: 0,3 per 1000 per jaar
- 55-65 jaar: 0,7 per 1000 per jaar
- 65-70 jaar: 2,2 per 1000 per jaar
Pathofysiologie van TIA
Bijzondere types:
- Amaurosis fugax
Blindheid van een oog
Tijdelijke ischemie retina
- TIA in het vertebrobasilair stroomgebied ten minste twee van de volgende klachten:
Diplopie (= dubbelzicht)
Articulatiestoornis
Draaiduizelingen
Drop attacks
Coördinatie- of slikstoornis
De meest voorkomende risicofactoren van een herseninfarct: leeftijd + hypertensie
Kortdurende uitvalsverschijnselen:
- Minder dan een half uur bij 50% van de gevallen
- Minder dan een uur bij 75% van de gevallen
