SCANDINAVISH DESIGN
Contextualiseren 1B: Hoofdstuk 10
Rond zelfde tijd als Mid-century design (jaren 50-60)
Kind van Modernisme (van W-EU), maar met eigen inbreng/wending (zachtere vormgeving)
CO N T E XT
Scandinavia, Nordic countries (Noorwegen, Zweden, Denemarken, Finland
en Ijsland)
Vormgeving (vooral Denemarken, ook enkele figuren uit zweden en
finland)
Landen die dichtbij elkaar liggen (letterlijk en figuurlijk =>
geografische buren + doorlopen gelijkaardige geschiedenis,
talen kennen gemeenschappelijk oorsprong)
ligt afgelegen, heeft cultureel sociaal isolement gekend
Enkele elementen die belangrijk waren bij het ontstaan van:
- Natuur
Natuurlijke samenhorigheid tussen landen, doordat natuur ongeveer
hetzelfde is
Van groot belang voor Scandinavisch design
Uitgestrekte gebieden die dun bevolkt zijn => Natuur kan vrij zijn gang
gaan (is nog dominant aanwezig)
- Ruw klimaat doet pragmatisch bouwen en denken
Vaak rechtstreekse inspiratiebron voor en bij designs (qua vormgeving, materialisering en
productietechnieken)
Esthetiek is natuurlijk en onpretentieus (vaak op basis van eerlijk tonen van natuurlijke
materialen => bv. hout en glas + zonder verdere decoratie)
Vormentaal gebaseerd op vormen en patronen uit de constant veranderende natuur
Natuurlijke, organische vormen
Vormen komen uit natuur, niet uit machine (anders dan Modernisme, daarom organisch
modernisme genoemd)
Soms natuur guur en overweldigend, moet op gereageerd
worden met design:
Winters koud en donker => veel aandacht naar gezelligheid
en comfort van binnenruimtes
Qua kleur zijn het lichte interieurs, was belangrijk omdat er
vaak weinig daglicht is (het toch inkomende daglicht wordt
maximaal gereflecteerd)
, Vaak witte muren, lichte objecten en grote raamopeningen
Die lichte kleuren komen vaak ook terug in design objecten
HYGGE (speciaal woord die dat goed omschrijft) (vrij goed te vertalen naar
‘gezelligheid’) => belang voor comfortabele interieurs
- Late industrialisatie & belang van ambachten
Producten moesten zeer degelijk zijn (ongestrekte, dunbevolkte gebieden)
In cultuur ingebakken om te streven naar hoge kwaliteit (ook buiten wereld van design
en interieur) bv. Volvo, nokia, … => producten die wereldwijd bekend staan om hun
degelijkheid, esthetiek, uitzonderlijke kwaliteit
Industrialisatie vrij laat daar toegekomen (gestart in UK verspreidde zich als golf over EU)
Ambacht en handenarbeid nog veel langer zeer belangrijk
gebleven
Veel klassieke designs daarop gebaseerd (bv. uit massief hout,
glas blazen, weven, …)
Wel oude ambachten gecombineerd met moderne
designopvattingen (=> objecten met hoge kwaliteit, die tegelijk
bedoeld waren om industrieel te produceren)
Design gekenmerkt door een logische schakeling van noodzakelijke
onderdelen, om een bepaald doel te bereiken werd een belangrijk
basisprincipe in industrieel geproduceerd Scandinavisch design.
- Lutheranisme: humane religie met nadruk op eerlijkheid en rede
Net als bij De Stijl heeft ook de godsdienstbeleving invloed op de vormgeving
Hier lutheranisme (een vorm van protestantisme) met nadruk op het menselijke,
eerlijkheid en rede
Volgens hun kan verlossing bekomen worden door eerlijk werk te leveren dat de medemens
ten goede komt
Te zien in meubelstukken en interieurs: hebben niet de ambitie
om status te communiceren of het tentoonstellen van rijkdom,
intelligentie en goede smaak (hebben een afkeer naar
overdreven doen/ high-style
Eerder voorkeur vaan het subtielere/hygge interieurs
- Natiegevoel, belang en overlevering van nationale tradities
Fierheid om land, tradities en cultuur: is ook belangrijk in de context (bv. te zien op
feestdagen: bevolking kleedt zich in traditionele
klederdracht)
Elk Scandinavisch land kent (door relatief geïsoleerde
ligging) stabiele en continue ontwikkeling van de natie
met een eigen identiteit
Vormgevers fier om label van Scandinavisch design te
mogen dragen
- Designbeurzen georganiseerd door overheid
Jaren 60: overheid bewust ingezet op het verspreiden en promoten van Scandinavisch
design als begrip in rest van de wereld
2
