Goederenrecht- en zekerhedenrecht
Prof. Baekeland Christophe
Academiejaar 2022 - 2023
1e bachelor Rechtsprak?jk
Sarah Pintens
1
Goederen- en zekerhedenrecht
Academiejaar 2022-2023
,Goederen- en Zekerhedenrecht
1. Wat is goederenrecht?
Onderscheid tussen zakelijke rechten en vorderingsrechten (2 groepen):
PATRIMONIALE RECHTEN: de zakelijke rechten, vorderingsrechten en intellectuele rechten
• Pecuniaire waarde (IN GELD UIT TE DRUKKEN) (persoon is hier irrelevant)
Vorderingsrechten Rechtssubject een recht op een presta?e van ander rechtssubject
(doen/niet doen/geven)
o +/- verbintenissenrecht
Intellectuele rechten Auteursrecht, octrooi, merk (auteur =jdelijk en exclusief exploita=erecht
op een originele crea=e van menselijke geest)
Zakelijke rechten Rechtssubject krijgt rechtstreeks zeggenschap over bepaald goed
• Enkel mogelijk te creëren door wetgever
• Meest volkomen: eigendomsrecht
• +/- goederenrecht
• Twee groepen:
o Eigenlijke zakelijke rechten of zakelijke hoofdrechten
§ (bv. eigendom, vruchtgebruik, opstal,
erfpacht,...)(geen thrust!!)
o Accessoire zakelijke rechten of zakelijke
zekerheidsrechten
§ (hypotheek en pand)
• Numerus clausus-beginsel: par?jen moeten wezenlijke bestanddelen respecteren bij het
ves?gen van zakelijk recht
EXTRA PATRIMONIALE RECHTEN: de persoonlijkheidsrechten en familiale rechten
• Geen pecuniaire waarde (NIET IN GELD UITDRUKBAAR) (bv. persoonsgegevens)
De term “goederenrecht” is eigenlijk correcter dan “zakenrecht”:
• Goed (= lichamelijk en onlichamelijk (bv; energie, aandelen,…)) ↔ zaak (= enkel lichamelijk
(bv. pc))
• Dus goederenrecht is een ruimere term
Verbintenissen verbonden aan de hoedanigheid van de eigenaar van het goed (overdraagbaar) vs.
verbintenissen verbonden aan de persoon van de schuldenaar (in regel niet overdraagbaar)
Hoofdelijkheid: ac?eve (verschillende schuldeisers) of passieve hoofdelijkheid (verschillende
schuldenaars, resultaatsverbintenissen)
2
Goederen- en zekerhedenrecht
Academiejaar 2022-2023
,2. Algemene kenmerken van zakelijke rechten
1. Het volgrecht (ook sommige vorderingsrechten (bv. huur – art. 1743 oud BW)) = goed blijven
volgen, in wie zijn eigendom het ook zit
2. Het recht van voorrang
• Doorbreking van de regel van de pondspondsgewijze verdeling onder schuldeisers
• Zakelijk recht voorrang op vorderingsrecht
• Zakelijke rechten onderling: anterioriteitsregel (voorrang om uitbetaald te worden bij
meerdere schuldeisers)
3. Het specialiteitsbeginsel à individualisa?e is steeds vereist (kunnen aanwijzen waarop je recht
hebt) (bv. 5€, maar welke 5€?)
4. Zakelijke subroga?e
• Enkel ?tularis van het zakelijk recht
• Oorspronkelijk object van het zakelijk recht gaat (juridisch of materieel) verloren
• Oorspronkelijke object van het zakelijk recht wordt vervangen door een ander object dat de
waarde ervan vertegenwoordigt
• Zowel het oorspronkelijke object als het in de plaats tredende object moeten steeds
individualiseerbaar zijn geweest
• Subsidiaire rechtsfiguur (indien eerste idee niet gelukt is, komt zakelijke subroga?e)(als u het
goed verliest, kan er een ander goed in de plaats komen)
2. Onderverdeling van goederen: Algemeen
Alle goederen zijn hetzij onroerend, hetzij roerend (art. 3.46 BW)
Vroeger stond de verplaatsbaarheid van het goed centraal à om te bepalen of het al dan niet roerend
is (nu niet meer!)
Belang van onderscheid in (1) publiciteit en (2) verkrijgende verjaring (3 eventueel) fiscale behandeling
Bijzondere categorie: registergoederen
• Bv. schepen, vliegtuigen, treinen,…
• Hoewel roerend, zijn zij onderworpen aan hypothecaire inschrijving
3
Goederen- en zekerhedenrecht
Academiejaar 2022-2023
, 3.1 Onroerende goederen
3.1.1 Onroerende goederen uit hun aard:
Incorpora?e1 is een noodzakelijke, maar voldoende, voorwaarde à 4 mogelijke onroerende goederen
uit hun aard:
1. De grond: zowel bovengrond als ondergrond
2. Werken en gebouwen:
o Ruime opvamng: alle voorwerpen die zowel duurzaam als gewoonlijk met de grond
zijn verbonden
o HvC 1988: verschuiving van objec?ef naar subjec?ef criterium (bv. tanksta?on) à bij
een tanksta?on is de wil er om het met de grond te verbinden (ook al is het makkelijk
verplaatsbaar)
o Onderdelen: deze vormen één geheel met gebouw en zijn bijgevolg al?jd onroerend
(bv. deuren, trappen, rolluiken en leidingen)
o Uitrus?ngsapparatuur: maken gebouw geschikt voor normale bestemming en enkel
onroerend bij incorpora?e (bv. badkuip, verwarmingsradiator,…)
à verschil onderdeel (kijken op maat van gebouw) >< uitrus?ngsapparatuur (kijken op
maat van de gebruiker van het gebouw + waarvoor het dient)
3. Beplan?ngen:
o De incorpora?e bepaalt hun statuut
o Let op voor de uitzondering van vervroegde roerendmaking!
Bv. bomen in een park (zolang ze in de grond zisen zijn ze onroerend) (op het moment
dat je ze uit de grond haalt zijn ze roerend)
4. Delfstoffen
o Voor ontginning: onroerend uit hun aard
§ Vanaf ontginning: roerend uit hun aard
o Uitzondering: vervroegde roerendmaking! (water!! = al?jd roerend)
o Bv. ertsen, fossielen, brandstoffen, aardolie, goud, aardgas, … (allemaal onroerend uit
hun aard voor ontginning)
Uitzondering: water is al?jd roerend uit haar aard!
o Opgelet: de schat van Piet Piraat is ook roerend uit haar aard
3.1.2 Onroerende goederen door bestemming: !!!
Dit zijn goederen die juridisch een verschillend statuut hebben, maar vanuit economisch oogpunt 1
geheel vormen
(Roerende goederen uit hun aard die eigenlijk onroerend moeten zijn door hun economische redenen
(gordijnen, lampen, tafels en stoelen in een restaurant)
1
Is het goed verbonden met de grond en kan het niet zonder breekwerk verwijderd worden ? (zowel
bovengrond als ondergrond)
4
Goederen- en zekerhedenrecht
Academiejaar 2022-2023
