Notes de cours

Strafrecht en strafprocesrecht

1 fois vendu

Cours
C07I8a

Établissement
Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Een volledige samenvatting van het vak 'Strafrecht en strafprocesrecht' aan de KULeuven, tweede bachelor criminologie. Deze samenvatting volgt de lessen en de powerpoints zijn geïntegreerd in de samenvatting (wel wordt er soms verwezen naar de dia's in de samenvatting) en aangevuld met het handboe...

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 224 pages

Voir l'exemple

Publié le 7 août 2023
Nombre de pages 224
Écrit en 2022/2023
Type Notes de cours
Professeur(s) Michele panzavolta
Contient Toutes les classes

kuleuven
michele panzavolta
strafrecht en strafprocesrecht

Stafrecht en strafprocesrecht
Deel 1: Introductie
Strafrecht gaat om:
• Misdrijven en misdadigers
o Wat maakt een misdrijf?
o Wie is een misdadiger?
• Politie, procureurs, rechters, rechtbanken en hoven
o Wat mogen zij doen om misdrijven en misdadigers op te sporen, te
ontdekken en te veroordelen?
• Slachtoffers

Materieel strafrecht
• De rechtsnormen die bepalen wie, waarvoor, wanneer strafbaar is en waarom
en welke sancties opgelegd kunnen worden  “wat men niet mag” en “wat
men niet mag weigeren te doen”
1. Wat moet strafbaar zijn? (wat wordt verboden?) Misdrijven
2. Wie moet gestraft worden? Misdadigers (alleen mensen?)
3. Wanneer moet iemand gestraft worden voor iets wat strafbaar is? Voorwaarden
voor individuele aansprakelijkheid & strafrechtelijke sancties
 Moeilijkste vraag: Wat zou strafrecht moeten doen?

Formeel strafrecht
• De regels aangaande het verloop van het strafproces: strafprocedure,
strafvordering, strafrechtspleging, tenuitvoerlegging, rechtshulp  “wat er
moet gedaan worden als er een misdrijf is gepleegd.

Strafrecht
Wat is het doel van strafrecht? Straffen!
Wat is het doel van straffen?
• Reactie tegen/vergelding voor laakbare gedragingen (bv: taliowet: oog om
oog, tand om tand)
• Preventie van laakbare gedragingen
o Positieve: voorkomen dat daders/criminelen wederom in de fout gaan
o Negatieve: voorkomen dat mensen (alle burgers) in de fout gaan
• Resocialisatie van misdadigers
• Andere: maatschappij reguleren, moraliteit beschermen

Wortels van huidig strafrecht
- Modern SR - Verlichting (Montesquieu, Voltaire, Bentham, Feuerbach, Beccaria,
…)
o Rationaliseren: wat is de grondslag van het recht op straffen?
o Humaniseren (menselijker maken)
o Vermijd willekeur
- Oorsprong van ‘klassieke school’ van strafrechtsdenken
o Ook Homo Economicus met vrije wil
o SR als ultima ratio (het laatste middel) – utilitarisme
1

,  Repressieve functie – beperkt tot schending van essentiële
goederen (bv: leven, eigendom, …)
o Aandacht voor criminele feiten (meer dan voor daders)

Déclaration des droits de l’homme et du citoyen - Verklaring van de
rechten van de mens en de burger (26 Augustus 1789)
• Artikel 5 – Schade
De wet heeft slechts het recht handelingen te verbieden, die schadelijk zijn voor de
maatschappij
• Artikel 7 – Legaliteit I
Niemand kan beschuldigd, aangehouden of gevangen worden dan in bij de wet
bepaalde gevallen en in de vormen, die zij heeft voorgeschreven (+ verbod op
willekeur)
• Artikel 8 – Legaliteit II & proport. straf
De wet kan slechts strikte en weliswaar noodzakelijke straffen opleggen, en niemand
kan gestraft worden dan door een wet die is vastgesteld en uitgevaardigd
voorafgaand aan het delict en op wettige wijze toegepast
• Artikel 9 - Vermoeden van onschuld

Franse wetboeken tijdens en na de revolutie
• Verklaringen ideeën en beginselen van Verlichting
o Franse code révolutionair 1791
o Franse code révolutionair 1795 (“Code Merlin”)

• Napoleontische tijd
o Frans wetboek 1810
 Blijft trouw aan sommige beginselen van de Verlichting (vb.
legaliteit)
 maar uitbreiding van misdrijven tegen de veiligheid en het
politieke regime (absoluut regime)

België – strafwetboek geschiedenis
Belgische onafhankelijkheid (1830)
• Franse Code pénal 1810 van toepassing
• Art. 139 G.W. 1831 “binnen de kortst mogelijke tijd”
• Nieuw Strafwetboek 1867
o Op basis van Franse wetboek
o Heersend klassieke strafrechtsdenken
• Vele nieuwe wetten
o Invoering van bepalingen beïnvloed door de theorie van het nieuwe
sociaal verweer (d.w.z. bescherming van de maatschappij tegen
‘gevaarlijke’ personen)

Theorie van het nieuwe sociaal verweer
• Tweede helft van 19de eeuw, begin 20ste eeuw
• Positieve school
o Ferri, Lombroso
2

, o wetenschappeljke aanpak
• Strafrecht dient om maatschappij te beschermen
o Preventieve functie:
 Aandacht voor de oorzaken van criminaliteit  Maatschappelijke
oorzaken en biologische oorzaken
 Aandacht voor de misdadigers (ook potentiële misdadigers), meer
dan voor de criminele feiten

Strafwetboek (Sw) – Algemeen deel v. bijzonder deel
• Twee boeken:
o Algemeen gedeelte (boek I)
 Elf hoofdstukken
 Fundamentele regels die van toepassing zijn op alle misdrijven
o Bijzonder gedeelte (boek II)
 Specifieke misdrijven (vb. moord, corruptie, diefstal …)
 X Titels + IV (I-bis, I-ter, VI-bis, IX-bis)
 Misdrijven tegen: openbare trouw, personen, eigendommen, de
familiale orde en de openbare zedelijkheid, openbare veiligheid,
openbare orde …
Verdeling volgens verschillende rechtsgoederen

Codificatie = alle wetten in één boek
• Duidelijkheid
• Meer en meer vervuild door recente wetten
• Complementaire wetten: Wetten die niet in Boek I van het Strafwetboek
staan, maar die er logisch en integraal deel van uitmaken
o Bvb: Wet van 8 april 1965 Jeugdbescherming; Wet van 29 juni 1964
opschorting, uitstel en probatie; Wet 1 juli 1964 ter bescherming van de
maatschappij tegen de abnormalen en de gewoontemisdadigers; Wet 26
april 2007 terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank; Wet
21 april 2007 betreffende internering van personen met geestesstoornis
(opgeheven door Wet 5 mei 2014 betreffende de internering, op zijn
beurt gewijzigd door Wet 4 mei 2016 [= Potpourri III]) …
o Die soms ook specifieke regels inhouden (afwijking van algemeen deel:
Boek I Strafwetboek)
• Bijzonder strafrecht (Boek II Strafwetboek + bijzondere strafwetten):
Bevatten specifieke misdrijven: bijzonder deel van strafrecht (bvb. Boek II
Strafwetboek, Drugswet 24 februari 1921 …)

Formeel SR – Strafvordering
• Was/is er een misdrijf?
• Wie heeft het gepleegd?
o ontdekken van misdrijf (opsporen)
o onderzoeken (of het mogelijk is dat er een misdrijf was)
o beoordelen van zaak
o veroordelen/vrijspreken (schuldig/onschuldig bevinden)
• Welke straf zou opgelegd moeten worden?
o veroordelen van misdadiger

3

, Formeel strafrecht
Pas aan het einde van de cyclus is er sprake van misdadigers (en in het geval van
veroordeling). Voordien is er sprake van verdachten/beklaagden/beschuldigden.

Strafvordering II

Wetboek Strafvordering – Sv. (Code d’instruction criminelle, 1808) + wijzigingen
& andere wetten
(bv. Voorafgaande Titel (V.T.Sv.), Franchimont wet 12 Maart 1998, BOM wet 6 januari
2003, Potpourri wetten …)
Strafrecht(spleging): inbreuken in op individuele (grond)rechten bv. EVRM en EHRM-
rechtspraak
 Daarom: wettelijke bepaling met concrete waarborgen nodig –> bescherming
tegen willekeur bv. vereiste van proportionaliteit
Afweging maatschappelijk belang (rechtsbedeling), efficiëntie en individuele
rechten
Uitkomst? = variabel (afhankelijk van tijd, plaats, onderliggende waarden & normen)
Types van procedure
Uitkomst van afweging tussen tegenovergestelde belangen = variabel (tijd, plaats,
onderliggende waarden & normen)
Meest bekende classificatie: tegenstelling tussen accusatoire procedure en
inquisitoire procedure

Inquisitoir Accusatoir
Is foltering voorbij?
417ter Sw.
Hij die een persoon aan foltering
onderwerpt, wordt gestraft met
opsluiting van 10 tot 15 jaar
- Opsluiting van 15 tot 20 jaar als
het is gepleegd
a) hetzij door een openbaar officier
of ambtenaar, drager of agent
van de openbare macht die
handelt naar aanleiding van de
uitoefening van zijn bediening
b) …

Geen gelijkheid tussen partijen Geschil tussen partijen op gelijke voet:
aanklager (slachtoffer) vs beklaagde
Actieve rechter Rechter als scheidsrechter (geen actieve
rol)
4

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur janaverlinden. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €17,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

68175 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans

Commencez à vendre!