HOOFDSTUK 1: WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSZORG
BEGRIPSOMSCHRIJVING
Organisatie = een samenwerkingsverband tussen 2 of meer personen, instanties, diensten of instellingen. Hierin worden
krachten, kennis en vaardigheden gebundeld om al de doelstellingen te kunnen realiseren.
Gezondheid =Een toestand van voldoening en tevredenheid die ontstaat wanneer iemand tot ontplooiing van zijn bestaan komt
in de verschillende facetten v/h leven. Zowel op individueel (onderdak, kleding, gezondheid,..) als op relationeel
(familie, vrienden..) als op maatschappelijk vlak (werken..)
Mensen stellen hoge eisen aan levenskwaliteit. Typische westers. Gezond blijven, v/h leven genieten, zo weinig mogelijk
door ziekte beperkt worden, voldoende sociale contacten hebben, je omringt voelen, veiligheidsgevoel
Welzijn = toestand van voldoening en tevredenheid die ontstaat wanneer iemand tot ontplooiing van zijn bestaan komt inde
verschillende facetten v/h leven.
Welzijnszorg = de zorg aan individuen of groepen die een verhoogde kwetsbaarheid vertonen, dit m.b.t. hun sociaal
welbevindingen en die een tekort hebben aan ontplooiingskansen
- Wat: welzijnszorg is een maatschappelijke sector die zorg en ondersteuning voorziet en zich richt op personen of
groepen die door 1 of ander probleem niet ten volle kunnen participeren aan het maatschappelijk leven.
gezondheidszorg =Het geheel van activiteiten dat men verricht om de gezondheid te herstellen, te bevorderen of te behouden
organisatorische structuren om die activiteiten te ondersteunen. (bv. ZH, WZC, 1 ste lijnpraktijken…)
- In België georganiseerd door de overheid
België is een zeer goed en uitgebalanceerd gezondheidssysteem, We zijn:
Curatief (verzorgend)
Preventie: screening, sensibiliseringscampagnes, vaccinatieprogramma’s
Monitoring zorgsysteem: kwaliteitsbewaking / efficiëntieverbetering.
gezondheidsbeleid = het beleid dat ernaar streeft om ‘gezondheid te realiseren’ (herwinnen- bevorderen- in standhouden)
welzijnsbeleid = doel, iedereen voelt zich goed in zijn vel, gericht om toestand van welbevinden te realiseren
- Ze doen dit door te kijken of alle initiatieven in de samenleving
Inspelen op reële noden en vragen van alle lagen v/d bevolking
Voor iedereen toegankelijk
ORDENINGSSYSTEMEN V/D WELZIJNS- EN GEZONDHEIDSZORG
DOELGERICHTE INDELING
preventie = initiatieven die doelbewust en systematisch een probleem voorkomen
- primaire preventie: geen actueel probleem, wel nog potentieel (bv. vaccinaties)
gericht om omstandigheden te voorkomen die ziekte-ontwikkelen in de hand kunnen werken
niet per definitie gedragsgebonden, maar kunnen ook worden toegeschreven aan omgevingsvariabelen
- secundaire preventie: activiteiten erop gericht om vroegtijdig opsporen en behandelen. Hierbinnen vinden
verschillende screenings plaats. (borstscreening bij alle 50j vrouwen)
- tertiaire preventie: duidelijk probleem aanwezig.
Doel: voorkomen dat een probleem verder ontwikkeld of nogmaals stelt. (bv rug school)
Dit door de resterende validiteit te optimaliseren (vb. bijwonen van rugschool bij intense rugproblemen)
- quaternaire preventie: beval alle maatregelen gericht op QOL te behouden of verbeteren als een gezondheidsprobleem
niet meer kan worden verholpen of ongedaan gemaakt (decubituspreventie bij palliatieve ZO)
- quintaire preventie: omvat begeleiding en ondersteuning van personen die mee instaat voor de ondersteuning van een
persoon die een niet- omkeerbare aandoening heeft (verhinderen overbelasting MZ)
1
,curatief = herstellen hier staat het genezen en of verzorgen van ziek(t)en / aandoeningen/ onwelzijn centraal. Deze sector
omvat alles vanaf de onderzoeken, tot diagnose, de behandeling en de vervolgonderzoeken
revalidatiezorg = Multidisciplinaire niet-acute of post-acute zorg, gericht op interactie tussen ouders kinderen/ ook niet-acute of
post-acute zorg wat betreft de neurologische en of motorische stoornissen die op multidisciplinaire wijze
wordt verstrekt in de revalidatieziekenhuizen
palliatieve gezondheidszorg = alles wat nog dient gedaan te worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden
- doel: welzijn + comfort v/d mensen + dierbaren die door curatieve zorg niet langer kunnen geholpen worden, bewaren
sociale gezondheidszorg= Richt zich op het Voorkomen van of het omgaan met de gevolgen van gezondheid veranderende
gebeurtenissen. Focus op de invloed van die gebeurtenissen op de persoon, de omgeving en de maatschappij
VERTICALE INDELING
kan ook worden ingedeeld in echelons of lijnen: de 0de, 1ste, 2de, 3de en 4de lijn.
Echelonnering = indeling op basis van aard/ plaats/ toegankelijkheid v/d hulpverlening. Omvang v/d doelgroep,
specialisatiegraad v/d hulpverlener en continuïteit v/d geboden hulpverlening.
Doelen:
- juister en makkelijker gebruik maken van middelen en voorzieningen.
- Kosten onder controle houden zonder kwaliteit in te boeten
- Ordenen van het aanbod
- Betere taakverdeling van coördinatie- zorg op maat
Nulde lijn
Zelfzorg, mantelzorg, zelfhulpgroepen en vrijwilligerswerk. Deze staat het dichtst bij de hulpvrager en gekenmerkt door niet
professionele hulpverlening in een vertrouwd milieu, toegankelijkheid voor iedereen en wederkerigheid
Eerste lijn (= rechtstreeks toegankelijke hulp en zorg)
Huisarts thuisVPK, vroedvrouwen, ergo- en kinesitherapeuten, psychiatrische thuiszorg, diëtisten, apothekers en tandartsen.
Huisarts is de centrale figuur binnen de 1ste lijn.
Tweede lijn (= zorg en hulpverleners die na verwijzing kunnen worden geconsulteerd)
Ambulante consultaties in algemene ziekenhuizen, psycholoog en psychotherapeut
Derde lijn
Opname in gespecialiseerde en intramurale zorg zoals psychiatrische ziekenhuizen en WZC. Deze opname gebeurt meestal op
verwijzing vanuit de 1ste of 2de lijn via spoedopname.
Vierde lijn
Opnamedrempels zijn hier zeer hoog. ZO kunnen er enkel terecht Na verwijzing of na intakegesprek, soms met lange
wachtlijsten en -tijden. De opname is residentieel of langdurig van aard vb. Beschut wonen.
Willen ervoor zorgen dat de wachtlijsten worden ingekort, dat de zorg net iets sneller op gang kan komen. In Nederland werkt
dit, ze kijken wat er beschikbaar is.
Belangrijkste doelstellingen:
- Juister en efficiënter gebruik van middelen en voorzieningen
- Rationeel beheer en controle = kosten onder controle houden!
- Beter ordenen van het zorgaanbod: toenemende complexiteit en de overzichtelijkheid
- Betere taakverdeling en coördinatie = zorg op maat
HORIZONTALE INDELING
Intramuraal = omvat zorg voor gezondheid BINNEN een zorgvoorziening en wanneer sprake is van een opname. Kan zowel acute
als chronische zorg zijn. (vb. ziekenhuizen, WZC, …)
2
, Extramuraal = BUITEN de muren van een zorgvoorziening en gaat niet gepaard met een opname. (Vb: consulaties bij huisartsen,
gesprek bij OCMW, thuisgezondheidszorg, gezinszorg, …)
Semimuraal = HALF muurlijk. Dus zorg van ZV deels binnen en deels buiten de muren van een zorgvoorziening. De ZV is
aangewezen op de zorg die in zorgvoorzieningen wordt verleend, maar blijft niet langer dan 24u of enkel overdag of ’s nachts.
(bv dagZH. Je bent binnen de muren maar niet langer dan 24u de zorg wordt dus binnen de muren verleend.)
Transmuraal = ‘over de muren heen’. Specialistische zorg uit instellingen gaat over de muren heen. (bv de ZO thuis. Vb.:
palliatieve zorg en chemotherapie die thuis gebeurt)
CATEGORIALE INDELING
op basis van doelgroep tot wie de dienstverlening zich richt: bv. integrale jeugdzorg, gezinshulp, ouderenzorg, voorzieningen
voor personen met een psychische stoornis.
INDELING NAAR SOORT HULPVERLENING
Zelfzorg = ADL omvat zich voeden, lichaamsverzorging, uiterlijke verzorging, toiletgang, huishouden kunnen uitvoeren. Dit maakt
de mens onafhankelijk en geeft hem vrijheid.
Mantelzorg = Niet-professionele zorg en hulp die, min of meer regelmatig, wordt gegeven aan een zorgbehoevende persoon uit
de omgeving. Mantelzorger is: ‘natuurlijke persoon die vanuit sociale en emotionele band 1 of meer personen met
verminderd zelfvermogen helpt en ondersteunt in het dagelijkse leven’
Vrijwilligerswerk =
1. een geheel van activiteiten dat op vrijwillige basis worden uitgevoerd
2. zonder financiële vergoeding
3. in georganiseerd verband
4. en met een Maatschappelijk doel en voor anderen, hetzij individuen, groepen of de samenleving in haar geheel (maar
zonder Geen familieband, hiervoor mantelzorg)
Zelfhulpgroepen = ze verenigen mensen met een gemeenschappelijk probleem om samen beter te worden. Ze kunnen
ervaringen uitwisselen. Ze pakken veel voorkomende, maar ook zeldzame problemen aan. Ze kunnen
onderverdeeld worden in:
- fysieke ziektes - operatieve ingrepen
- psychosociale problemen - handicap
- bijzonder sociale situaties - geïnduceerde problemen
Patiëntenplatform = Het Vlaams PTplatform vzw, is de onafhankelijke koepelorganisatie van een (90 -tal) PTverenigingen uit
Vlaanderen, die streeft naar een toegankelijke zorg op maat v/d PT en zijn omgeving. Hiervoor moeten de
ZO actief deelnemen aan de uitbouw van gezondheidsbeleid en zorg.
INDELING NAARGELANG DE STATUS V/D INITIATIEFNEMER
Openbare of publieke sector
= de openbare instellingen staan onder toezicht v/d overheid: Federaal, gemeenschappen, gewesten, provincies, …
Privé sector
= Privésectoren die voorzieningen en diensten oprichten en beheren vb de kloosterorden en vzw’s. deze worden doorgaans
vanuit het welzijns- en gezondheidsbeleid gesubsidieerd als ze voldoen aan de normen
CONVENTIONEEL & NIET-CONVENTIONEEL
- (niet-) Conventioneel of klassieke geneeskunde
- Niet-conventioneel of complementaire of alternatieve geneeswijzen. complementaire therapie vult in de praktijk
vaak de klassieke, medische behandeling aan. Ook in Vlaanderen wijst onderzoek naar het ‘medical-shoppinggedrag uit
dat steeds meer en meer mensen geloven dat de klassieke geneeskunde niet de enige mogelijkheid is om de
symptomen en neveneffecten van aandoeningen en behandelingen onder controle te houden of te bestrijden.
3
