Gastcollege I: Opsporing: Bijzondere Inspectiediensten
Situering en interne organisatie:
- Bijzondere inspectiediensten: toezicht over en controle op
bijzonder strafrecht
- Sociaal strafrecht – sociale inspectiediensten:
• Is een overkoepelende term
• Functie: sociaal inspecteurs
• In de volksmond ook wel arbeidsinspectie, sociale inspectie
genoemd
• Op federaal niveau: RSZ-inspectie, RVA-inspectie, …
- Sociale inspectiediensten staan onder toezicht van Comité P
Kenmerken sociale inspectie:
Het is een onafhankelijke inspectiedienst
Is provinciaal georganiseerd
Focust zich op de bestrijding van de ‘grotere’ sociale fraude.
Hebben een sterk uitgebouwde celwerking
Rijksdienst voor sociale zekerheid:
- Is een eigen inspectiedienst = RSZ-inspectie
- Worden centraal aangestuurd
- Krijgen opgelegde opdrachten vanuit de interne RSZ-diensten
- Focust zich op vlotte en correte inning van de sociale
zekerheidsbijdragen + bescherming van de rechten van de
wekrnemers.
RSZ-inspectie RVA-inspectie Toezicht op de sociale
wetten
Sociale Werkloosheidsuitkerin FOD WASO
zekerheidsbijdragen gen Rechten werknemer
Interne organisatie:
- Organisatie per directie
A) Cel basisopdrachten:
Opsporen van sociale fraude in KMO’s en kleine
ondernemingen, AIC-controles, meldpunt, kantschriften,
faillissementen, stilzwijgers, …
Standaard RSZ-onderzoeken
B) Cel fraudenetwerken:
Onderzoekt betaalfraude, koppelbazerij,
faillissementscarrousels en fictieve inschrijvingen.
C) Cel sociale dumping:
doet controles bij buitenlandse werkgevers,
detacheringsfraude, toepasselijke sociale zekerheid.
1
, Focust zich op buitenlandse werkgevers die met eigen
personeel diensten komen verrichten in België.
D) Cel ECOSOC (economische uitbuiting en sociale fraude):
Gaan sociale fraude opsporen in de sectoren waar veelal
met vreemdelingen wordt gewerkt en/of waarvan de
uitbaters van vreemde origine zijn.
Bijzondere aandacht aan indiciën mensenhandel.
Focust zich op Belgische werkgevers in risico-sectoren voor
tewerkstelling van niet-Europese vreemdelingen.
E) Cel publieke sector:
Doen boekhoudkundige controles bij lokale en provinciale
openbare besturen, politiezones, …
F) Cel social engineering:
Doen boekhoudkundige controles bij grote ondernemingen
in de privésector.
G) Cel sociale dienstverrichters:
Doet toezicht op de werking van sociale secretariaten
Partners:
- TSW (FOD WASO ) Toezicht op sociale wetten
Relatie tussen werknemer en werkgever: arbeidstijd,
arbeidsreglement, …
- RVA – inspectie Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening-Proces
controle
Gaat over werkloosheidsreglementering
- Politie:
• Lokale politie: recherche, interventie, wijkdienst, …
• Federale politie:
- Op gerechtelijk niveau: Unit Ecofin, Witwas,
Mensenhandel, …
- Op bestuurlijk niveau: Scheepsvaartpolitie, wegpolitie,
…
- FOD financiën: fiscaal vlak, BBI, Douane, …
- Openbaar Ministerie: Arbeidsauditoraat, Procureur des Konings
- Andere:
Vlaamse Gemeenschap, Economische inspectie, RIZIV, RSVZ,
FAVV, SIOD, Onderzoeksrechter, …
Wetgevingen:
Inspectiedienst = een materiële bevoegdheid
A. DIMONA-wetgeving zorgt voor controle op zwartwerk
- = Voorafgaandelijke onmiddelijke aangifte van tewerkstelling.
- Verplicht voor alle werkgevers en werknemers in de privésector
en de publieke sector.
B. Wetgeving inzake Deeltijdse Arbeid
- Deeltijdse arbeidsovereenkomsten + vast/variabel uurroosters
C. Sociale documenten
- Studentenovereenkomsten, individuele rekeningen, register voor
werktijdregeling, …
D. Sociale zekerheid:
2
, - Correctte aangifte aan RSZ
- Loonbegrip
- Onderzoeken schijnzelfstandigheid (= een situatie waarin u een
opdracht aanneemt als ondernemer, maar eigenlijk in loondienst
bent) en bedrieglijke onderwerping (= iemand aannemen o.b.v.
een fictieve tewerkstelling met de bedoeling om de betrokken
persoon sociale voordelen te laten genieten).
- Aangifte prestaties/overuren
E. Buitenlandse werknemers/mensenhandel
- Illegaal of onregelmatig verblijvende werkkracht, die zijn
beroepsactiviteit uitoefent zonder over de nodige arbeids-of
beroepsvergunningen te beschikken.
- Arbeidskaarten, arbeidsvergunningen, beroepskaarten, …
F. Grensoverschrijdende materie:
- LIMOSA, sociale dumping, detacheringsfraude, …
Bevoegdheden:
Bevoegdheden worden bepaald door het Sociaal Strafwetboek.
- Belangrijk! Moeten beschikken over:
1- Finaliteitsbeginsel
2- Proportionaliteitsbeginsel
3- Legitimatiebewijs
- Kunnen de visu-vaststellingen doen! Vaststellingen die als
waarheid worden gezien, is geen discussie over mogelijk.
Enkele concrete bevoegdheden:
A) Appreciatierecht: sociaal inspecteur maakt zelf de keuze wat ze
doen
Inlichting en advies
Waarschuwing
Termijn om in regel te stellen
Opstellen van PV
B) Vorderingsrecht: kunnen bijstand van politie vorderen
C) Toegang tot arbeidsplaatsen:
Wanneer ze een vermoeden hebben van tewerkstelling
mogen ze binnen gaan en controle uitvoeren, kan op elk
ogenblik van de dag.
Verschilt van politiebevoegdheid want die mag slechts
op bevel of bij betrapping op heterdaad.
D) Toegang tot bewoonde ruimten:
Enkel bij toestemming van Onderzoeksrechter door middel
van visitatiebevel.
Niet hetzelfde als huizoeking (politie) want mogen enkel de
visa vaststelling doen.
E) Identificatie en verhoor van personen:
Personen op arbeidsplaatsen
Mag van eenieder waarvan identificatie wordt nodig geacht.
F) Gegevensverzameling:
Doen voorleggen, opsporen en onderzoeken van
informatiedragers.
3
, G) Beslag en verzegeling:
Inbeslagname van informatiedragers.
Verzegeling van machines, installaties, uitbatingen
mogelijk!
Onderzoeken:
Start van het onderzoek: verschillende aanleidingen mogelijk tot
onderzoek:
A. Acties: Teamactie, AIC-actie, ‘beweging zien’, etc.
B. Klacht: Benadeelde partijen
C. Aanklacht: ‘klikken’, Meldpunt ‘eerlijke concurrentie’
D. Informatie: RVA, TSW, FOD Financiën, Politie, OCMW,
etc.
E. Vraag om onderzoek: Kantschrift Arbeidsauditoraat,
Procureur des Konings, etc.
F. Onderzoeksopdracht RSZ: Faillissement, stilzwijger,
ZTB, nieuwe werkgever, etc.
A. Andere: Datamining, etc.
Onaangekondige controle:
- Kan op voorbereiding:
• Consultatie databanken
• Contact andere diensten
• Observatie
– Foto’s, belangrijke tijdstippen, etc.
– Ook dan telt ‘de visu’-vaststelling!
• Bepaalde sectoren – aangepaste voorbereiding
– Prostitutie, slachthuizen, wegcontrole,
bouwwerven, spoorwegen, etc.
• Acties: Briefing – Plattegrond – Taakverdeling
- Kan ook zonder voorbereiding gebeuren.
- De eigenlijke controle:
Tijdstip!!!
‘De visu’-vaststelling – Tellen van actieve personen
Legitimatie & identificatie (MyDIA)
Nazicht documenten
Verhoren indien nodig & indien mogelijk
Ook Salduz-wetgeving van toepassing
Doel: problemen vermijden door efficiënte controle.
Na de controle:
– Consultatie databanken
– Informatie opvragen andere diensten + inlichtingen
overmaken
• RSVZ, RVA, RIZIV,…
– Inbreuken (verder definitief) vaststellen
Appreciatierecht gebruiken
– Proces – Verbaal opstellen
4
