GEZINSONDERSTEUNING
LEGIMERING VAN ‘OO’ (OPVOEDINGSONDERSTEUNING)
Legitimering waarom is het nodig (het bewijs voor OO), het is een wettelijk kader
errond, hoe is het ontstaan en we kunnen het rechtvaardig hoe het is ontstaan.
HISTORISCHE CONTEXT
VROEGER
DE LIBERALE NACHTWAKERSTAAT
Liberale nachtwakerstaat: de overheid had op dat moment de rol van ‘nachtwaker’.
Ze gaan zich niet hard moeien met kinderen en opvoeding, maar ze gaan wel vanaf
de hoogte alles in de gaten houden hoe het loopt. De overheid staat wel in voor de
veiligheid van de burgers, maar moeien zich dus niet met wat er achter gesloten
deuren gebeurt.
Kleine beluikhuisjes, arbeiders, waar de vader aan het hoofd stond van het gezin.
Vader was baas, nam beslissingen ook over de opvoeding. Moeder en kinderen
kwamen pas later te pas in het verhaal ‘opvoeding’.
Het christendom was echt nog de norm, de pastoor was het belangrijkste figuur in de
samenleving. Keuzes in de kerk, werden gevolgd door de gezinnen en werden als
belangrijk gezien. De reden om tussen te komen in een gezin (door de kerk) was er
door het christendom. Bijvoorbeeld als het kind niet op de het pad liep, kwam de
pastoor naar het gezin om te kijken hoe ze het konden oplossen en wat er misliep in de
opvoeding.
- Begin 19de eeuw moralistische periode: Interveniëren in het gezin vanuit
morele en religieuze beweegredenen
- Patriarchale, burgerlijke gezin = de norm
Patriarchale = vader staat aan het hoofd. Er waren zo goed als geen
gezinnen waar moeder aan het hoofd stond.
- Feminisering van opvoedingstaken
Opvoedingstaken beslist door vader en de kerk, maar uitgevoerd door
de vrouwen. Typisch beeld van een gezin vroeger, vader gaan werken
en moeder thuis met de kinderen
- Decontextualisering en culpabilisering van moeders
Als er iets mis is met de kinderen, heeft vader daar niets mee te
maken. Alle schuld ligt bij de vrouwen culpabilisering.
Decontextualisering we gaan de context wegdenken. Er gebeurt iets
met het kind en we kijken niet welke factoren er aan de bron liggen van
het probleem. Ze richten zich enkel naar de moeder want die ‘heeft het
fout gedaan’.
Schilderij van kleine Jacques veel kind sterfte door milieu en
slechte voeding in deze tijd. Moeder wordt nog altijd als
schuldige gezien.
- Filantropie: focus op moeder- en kinderzorg
, Foto van melkkeuken, er is dus enkel zorg van vrouwen voor vrouwen
en hun kinderen. Dit is een eerste vorm van ondersteuning voor
moeders/ ‘ouders’.
GERATIONALISEERDE OVERHEIDSINMENING
Gerationaliseerd: verstand, wetenschap, niet enkel op gevoel afgaan.
Er komen wetenschappen naar boven
- Tweede helft 19de eeuw
- Eugenetica en Statistiek als legitimering voor preventie
Meten, weten en voorspellen komen op en worden meer uitgevoerd
statistiek
Onderzoek dat gaat over de goeie genen/ kwalitatieve genen. Ook
welke genetische samenstellen is eigenlijk het ‘best’ voor mensen
eugenetica.
Overheidsinstemming: ze beginnen zich te moeien met de
opvoeding.
- Institutionalisering en pedagogisering (kinderwetten 1901)
Door de overheid ontstaan er instituten zoals een school. We gaan
bepaalde zaken niet meer zomaar aan de ouders overlaten.
Dit komt omdat kinderarbeid wordt afgeschaft (er ontstonden
kinderwetten). We moeten ze niet laten doen dus verzamelde de
overheid zich om iets bij te leren op een breed niveau. Gevolg was dat
er meer inmenging is tussen de burgers en de overheid + duidelijkere
preventie.
Waarom? Kinderen werden ingezet om op de brengen voor de ouders.
Ze kijken naar wat ze laten (toekomstgericht) kunnen opbrengen. Ze
willen dat ze opbrengen dus moeten ze goed worden opgevoed en
moeten ze dingen kunnen bijleren.
Ouders blijven wel steeds verantwoordelijk voor hun kind en de
toekomst voor later en de maatschappij. Er komt dus een grote druk op
de gezinnen en ouders.
- Kinderen als kapitaal, de toekomst
- Ouders = verantwoordelijk (kind en maatschappij)
SOCIAAL-DEMOCRATISCHE WELVAARTSTAAT
Periode na de oorlog, er is crisis en het land ligt ‘plat’. Na de oorlog is er altijd een
heropbouw, nieuwe ontwikkelingen….
- Welvaart en sociale zekerheid
Er komt een vangnet voor de gezinnen en mensen in de staat.
Periode (na oorlog) waar er welvaart kan ontstaan
- Van Welvaart naar welzijn
We gaan meer naar het individu gaan kijken, we kijken of er op
individueel niveau welzijn is. Welvaart gaat meer over de grote lijn van
de bevolking.
- “Verzorgingsstaat” en “Interventiestaat”
, Interventiestaat, ze gaan tussenkomen/ zich moeien. Ze dragen zorg
voor dat welzijn op individueel niveau.
- Detraditionalisering en morele vrijheid
We gaan weg van sterke tradities en we maken de mensen wat vrijer.
- Geloof in maakbaarheid
Dit kwam er door die vrijheid, dat loskomen van de sterke inzichten van
het christendom
- Keuzevrijheid en verantwoordelijkheid
Dat wil zeggen dat er naar de opvoeding toe ook veel keuze komt. Er
zijn veel manieren om je kind goed op te voeden.
Grote verantwoordelijk omdat als het kind het niet goed doet of ander
is, komt de schuld bij de ouders omdat zij de verkeerde manier van
opvoeding hebt gekozen.
- Herculpabalisering van ouders
Ouders krijgen opnieuw veel schuld als ze hun kind ‘niet goed’ hebben
opgevoed
Bijvoorbeeld: je hebt te los opgevoed daarom heeft hij geen manieren, …
DE OPKOMST VAN HET NEO LIBERALISME
We komen van welvaart en gaan naar een crisis.
- 1980, economische crisis
De overheid heeft te weinig geld.
Ze moeten gaan nadenken waar en aan wie ze geld uitgeven, i.p.v. aan
iedereen.
- Van verzorgingsstaat naar sociale investeringsstaat
Ze moeten ergens gezinnen/kinderen/ gezinnen ondersteunen, maar we
kunnen dat niet voor iedereen.
Oplossing = preventie. Hierdoor zullen ze geen grote problemen
moeten oplossen als het te laat is.
- Activerend discours + nadruk op preventie als legitimering
Ouders activeren om hun kind op de voeden en alles in handen te
nemen.
Overheid blijft op de achtergrond en geven kleine duwtjes. Ze werken
heel preventief zodat ze grote kosten in welzijn kunnen uitstellen.
Verantwoordelijkheid ligt weer voor bij de ouders.
- Terug naar de nachtwakersstaat? Arbeidsmarkt en sociale orde
Ouders nemen de opvoeding in handen en de overheid komt enkel als
het echt nodig is tussen.
- 21 eeuw: responsabilisering v. ouders
ste
“Ouders vormen om hun kinderen succesvol op te voeden” “Geloof in
maakbaarheid”
EN NU?
Terugkerend
- Ouders = steeds unieke en centrale opvoedingsverantwoordelijken
Hechtingsfiguur is heel belangrijk, dit idee heerst nu in onze
maatschappij.
- Individualisering van sociale problemen
, Problemen in de staat worden vaak teruggeduwd naar het individu
We kijken niet altijd naar de maatschappij en het deel wat zij hebben in
de schuld.
Bijvoorbeeld je had beter je best kunnen doen, je had harder terug moeten
vechten’
Vandaag
- Veel aandacht voor OO
Vroeger was moeder verantwoordelijk zonder ondersteuning
Nu is er veel ondersteuning en veel mogelijkheden waar ouders gebruik
van kunnen maken.
- Een breuk met het verleden? Gedeelde opvoedingsverantwoordelijkheid?
Is de slingerbeweging onderbroken?
AANDACHT VOOR OPVOEDINGSONZEKERHEID
TENDENSEN
- Verdwijnen van sociale netwerken
Gemeenschap staat minder in voor het opvoeden van kinderen
We verliezen een belangrijk deel van het sociale netwerk. Traditionele
banden worden opengebroken en aangevuld met nieuwe, meer open
sociale netwerken.
- Detraditionalisering
Rechtstreeks oorzaak van bestaande twijfels en onzekerheden van
ouders bij hun opvoedingstaken.
We vallen weg van tradities. Er zijn veel mogelijkheden, veel
keuzevrijheid en heeft ook het nadeel dat er meer onzekerheid is.
Ouders vragen zich af wat er goed of juist is.
Van een ‘bevelshuishouding’ naar een ‘onderhandelingshuishouden’
Individuele verlangsens en behoeften komen meer en meer op de
voorgrond te liggen en bepalen effectief het handelen.
- Groeiend bewustzijn
Ze denken veel bewuster na over hun kinderen, dit beging al met de
kinderwens. Vroeger was er geen anticonceptie dus je ging sowieso een
kind krijgen, nu wordt er veel meer over nagedacht en bij stilgestaan.
- Naar buiten treden met opvoedingsvragen en –onzekerheid
Meer studiekeuze rond kinderen, in de krant komen mensen er meer
mee naar buiten, …
Er is meer openheid over onzekerheden en taboes voor ouders worden
doorbroken
ONMISBAAR
We zien dat veel ouders overspoeld worden met informatie rond opvoeden, je kan er
niet meer naast kijken want ze zijn heel prominent aanwezig. Ook al heb je geen
kinderen, kom je er mee in aanraking.
