FAMILIAAL VERMOGENSRECHT
DEEL 1: HUWELIJKSVERMOGENSRECHT
HOOFDSTUK 1: ALGEMEEN
HUWELIJKSVERMOGENSRECHT bevat het geheel van rechtsregels die de vermogensrechtelijke gevolgen
van een huwelijk en zijn ontbinding zowel tussen echtgenoten als tegenover derden bepalen.
Bestaat uit 2 DELEN
• Het primair huwelijksstelsel = regelt de wederzijdse vermogensrechtelijke rechten en
plichten van de echtgenoten. (art. 212 – 224 oud BW)
o Van dwingend recht à je kan er niet van afwijken! Nietigheid = relatieve nietigheid =
de andere echtgenoot kan de nietigheid inroepen, doet hij dit niet dan blijven de
acties allemaal geldig
• Het secundair huwelijksstelsel = regelt de huwelijksvermogensstelsels en bevat regels binnen
dewelke de echtgenoten vrij een stelsel kunnen kiezen en een huwelijkscontract kunnen
opmaken. Bevat ook regels omtrent het wettelijk stelsel. (art. 2.3.1 – 2.3.81 BW)
o Van aanvullend recht à keuzevrijheid
SECUNDAIR
Jana Van De Riviere (3RP1) Familiaal vermogensrecht PRIMAIR 1
,HUWELIJKSVERMOGENSSTELSELS
Wettelijk stelsel Algehele gemeenschap van goederen
Scheiding van goederen
HOOFDSTUK 2: RECHTEN EN PLICHTEN VAN ECHTGENOTEN (PRIMAIR STELSEL)
Het primaire stelsel is op alle stelsel van toepassing => de BASISREGELS voor alle gehuwden, los van
alles wat in het huwelijkscontract staat. Een aantal van deze verplichtingen zijn ook voor wettelijk
samenwonenden van toepassing (art. 1477, §2 BW). Ze zijn van kracht gedurende de volledige duur
van het huwelijk (tot de ontbinding ervan m.a.w.). De regels zijn van dwingend recht (art. 212, tweede
lid BW)
Drie krachtlijnen:
• Gelijkheid tussen echtgenoten
• Solidariteit tussen echtgenoten en bescherming gezinsleven
• Autonomie
RECHTEN EN PLICHTEN VAN DE ECHTGENOTEN
Art. 213 oud BW: wederzijdse plicht tot
• Samenwoning
• Getrouwheid = er mag geen overspel zijn, je moet elkaar trouw blijven
• Hulp & bijstand (≠ bijdrageplicht) = je moet elkaar steunen: er zijn voor elkaar, elkaar
verzorgen bij ziekte, …
Art. 215 oud BW: bescherming gezinswoning (zie ook art. 224 §1, oud BW)
• Ook voor wettelijk samenwonenden
• §1: de gezinswoning (dus waar men samenwoont) mag NOOIT zonder de instemming van de ander
verkocht, geruild, geschonken, verhuurd, etc. worden. Zelfs al is dat een eigen goed (dus op naam van
1 iemand). Instemming ≠ toestemming, de ander moet dus geen contractpartij zijn in de papieren, maar
deze zal wel moeten mee tekenen bij de notaris bij wijze van instemming. Gewichtige redenen: bv.
verkopen onder de waarde, helemaal ingericht naar een handicap, etc. Huisraad = meubels, etc. Indien
dit niet gevolgd wordt, kan de ander deze handeling nietig laten verklaren door naar de familierechtbank
te stappen (als dit dus achter de rug is gebeurd).
• §2: recht op huur behoort aan de echtgenoten gezamenlijk. Dus indien één der partners een
huurwoning had, en de echtgenoten trouwen, wordt de ander automatisch ook huurder van de
huurwoning. De verhuurder moet vanaf dan dus verplicht beide partners aanspreken bij bv. opzeg, etc.)
Jana Van De Riviere (3RP1) Familiaal vermogensrecht 2
,Art. 216 §1 oud BW: vrijheid beroepsuitoefening (maar ondergeschikt aan gezinsbelang)
• Je mag je beroep kiezen, MAAR zie 2de lid à bv.: Prostitutie, drugshandel, …
Art. 217 oud BW: inning besteding van inkomsten (dwingende rangorde!)
• Je mag je eigen inkomsten ontvangen, maar je moet ze gebruiken in eerste instantie voor de
lasten (kosten) van het huwelijk (bv.: huur woning, onderhoud kinderen, …)
Art. 218 oud BW: opening bankrekening
• Vermoeden van alleenbestuur, dus beide echtgenoten kunnen alleen een bankrekening
openen
Art. 219 oud BW: lastgeving tussen echtgenoten
Art. 221 oud BW: bijdrageverplichting in lasten van het huwelijk, ‘naar eigen vermogen’
• ‘Naar eigen vermogen’ = naar zijn mogelijkheden, het hoeft niet persee in geld te zijn, kan ook
in natura zij door bv. meer in het huishouden te doen of een grotere rol te nemen bij het
opvoeden van de kinderen. Dit hoeft niet 50/50 te zijn (1ste lid)
Art. 222 oud BW: hoofdelijkheid inzake schulden ten behoeve van huishouden en opvoeding kinderen
• Uitgezonderd buitensporige schulden (= niet nuttige schulden)
• Feitelijke scheiding? Dan is er geen sprake meer van huishouding, dus ook geen huishoudelijke
schuld. Bv.: grote ziekenhuisschuld à men past vertrouwensleer toe, en in meeste gevallen
gaat men de hoofdelijkheid toepassen. Ze gaan ervanuit dat de persoon gehuwd is, die mag
dus het vermoeden van hoofdelijkheid hebben.
Sanctieregeling?
• Art. 223 oud BW: dringende maatregelen (voorlopig karakter)
o Bij grof plichtsverzuim of ernstige verstoring vanstandhouding tussen echtgenoten
• Art. 224 oud BW: nietigverklaring bepaalde rechtshandelingen
Jana Van De Riviere (3RP1) Familiaal vermogensrecht 3
, HOOFDSTUK 3: WETTELIJK STELSEL
INLEIDING
Wettelijke stelsel = secundair vermogensstelsel als aanvulling op primair stelsel (noodzakelijkerwijze!).
Het primair stelsel is niet voldoende aangezien het enkel een aantal algemene gevolgen van het
huwelijk van persoonsrechtelijke en vermogensrechtelijke aard regelt.
Default stelsel uitgewerkt in BW: wettelijk stelsel (art. 2.3.12 BW)
• Wettelijk stelsel heeft aanvullend karakter. Indien geen HC opgemaakt à automatisch
wettelijke stelsel. Maar je kan ook zelf voor wettelijk stelsel kiezen
• Opgemaakt om situaties die in HC niet (voldoende) werden geregeld (= gemeenrechtelijk
karakter)
• HC met keuze voor wettelijks stelsel
• Treedt in werking vanaf voltrekking huwelijk tot ontbinding ervan OF tenzij wijziging stelsel
• ‘Scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinsten’
SAMENSTELLING VERMOGENS EN STATUUT GOEDEREN
KENMERKEN
• 3 vermogens (art. 2.3.16 BW)
o Gemeenschappelijk vermogen
o 2 eigen vermogens van beide echtgenoten
• Statuut = eigendomsrecht à wie is eigenaar van een goed?
o Van belang voor regels van bestuur
• Gemeenschappelijk vermogen = huwgemeenschap
o ≠ onverdeeldheid
§ Je kan er niet zomaar uitstappen
§ Wat is wel onverdeeldheid? Wanneer je zou erven van je ouders samen met
je broer/zussen
o ≠ mede-eigendom
§ Je kan niet jouw deel gaan verkopen of opsplitsen. Al het gemeenschappelijk
vermogen is van beide partners samen
o ≠ rechtspersoon
o ≠ financiering
§ Het is niet omdat iets met gemeenschappelijk gelden betaald is, dat het ook
gemeenschappelijk is
• Gemeenschappelijk vermogen = restcategorie (spons) = wanneer iets niet duidelijk is wanneer
het van hem of haar alleen is
o Vermoeden van gemeenschappelijkheid
§ Als één der echtgenoten niet kan aantonen dat iets eigen is, wordt het
automatisch gemeenschappelijk. Eigen vermogen moet bewezen worden
binnen het wettelijke stelsel
o = ‘residuaire gemeenschapskwalificatie’
Jana Van De Riviere (3RP1) Familiaal vermogensrecht 4
