STAATSRECHT BEHRENDT
Inleidend deel
Bekendmaking & inwerkingtreding van rechtsnormen
Bekendmaking in vorm bij wet bepaald (Art 190 GW)
In publicatieblad
In Belgisch Staatsblad bij openbaar belang
Principe in BS : integraal of gedeeltelijk
Inwerkingtreding van normen binnen Belgische rechtsorde
Gemeente : 5e dag
Vlaamse provincie : 5e dag
Waalse provincie : 8e dag
Uitvoerende normen van openbaar belang : 10 e dag
Federale wettelijke normen : 10e dag
Tiendagenregel
GW normen : dag zelf van bekendmaking
Regels met terugwerkende kracht
Fasen van grondwetherzieningen & staatshervormingen
Grondwetsherzieningen : 1893 , 1920, 1970, 1980, 1988, 1993, 2014
Staatshervormingen : 1970, 1980, 1988, 1993, 2001, 2014
De organen
Wetgevende macht
Inleidende afdeling
Art 33 GW
Verbod referendum, toegelaten volksraadpleging als GW uitdrukkelijk voorziet (indicatief)
Federaal niveau : volksraadpleging ontoelaatbaar (koningskwestie)
Art 36 GW
Art 115 GW e.v.
Federale wetgevende macht
Bicameralisme : tweekamerstructuur
Samenstelling Kamer van volksvertegenwoordigers
150 Leden (Art 63 GW)
Kieskringen & verdeling zetels sinds BHV
10 kieskringen (1 / provincie) + 1 Brussel Hoofdstad = 11 kieskringen
Faciliteitengemeenten van Brusselse rand : Vlaams-Brabant / Brussel-Hoofdstad
Debat eventuele oprichting federale kieskring : aantal problemen
Marginale impact
Elke kiezer 2 stemmen + dubbele kandidatuur (federaal & provinciaal)
Minorisering Franstaligen -> invoeren taalquota -> miskenning language-blind
Verdeling afgevaardigden onder kieskringen i.v.m. bevolking
Geen stemrecht : minderjarigen, veroordeelden, vreemdelingen, staatlozen
Evenredige vertegenwoordiging (Art 62 GW)
, Aantal zetels proportioneel met aantal stemmen
Methode d’Hondt
Victor d’Hondt
Stemcijfer = totaal aantal geldige stemmen uitgebracht voor lijst, gedeeld door
1,2,3,4,5
Kiesdeler
Toegepast bij alle verkiezingen in België, behalve bij gemeenteraadsverkiezingen
Kiesdrempel : minstens 5%
Verdeling van zetels binnen lijsten
Lijststemmen & voorkeursstemmen
Verkiesbaarheidscijfer bereiken
Devolutieve kracht van lijststemmen
Kiezerskorps & eigenschappen stemming
Het kiezerskorps (Art 61 GW)
Belgische burgers, 18j, bevolkingsregister, geen uitsluiting of schorsing
1948 : algemeen stemrecht voor mannen & vrouwen
VWEU : Europese burgers actief & passief kiesrecht bij gemeenteraadsverkiezingen in
lidstaat van verblijf
Eigenschappen van stemming (Art 61 & 62 GW)
De stemming is gelijk : 1 persoon, 1 stem
De stemming is verplicht
De stemming vindt plaats in de gemeente & is geheim
Verkiesbaarheidsvoorwaarden (Art 64 GW)
Belgische nationaliteit, woonachtig, 18j, burgerlijke & politieke rechten
Onderzoek geloofsbrieven (toezicht naleven voorwaarden) (Art 48 GW)
Duur mandaat federaal volksvertegenwoordiger
Federale zittingsperiode : 5 jaar
Kamer om 5 jaar volledig vernieuwd
Verkiezingen Kamer op zelfde dag als verkiezingen Europees Parlement
Indeling federale volksvertegenwoordigers in taalgroepen
Alarmbel, bijzonder wetten, voor de bij de GW bepaalde gevallen
Taal met welke volksvertegenwoordigers zijn eedaflegging begint
De jure geen taalkundig neutrale, noch Duitstalige volksvertegenwoordiger
Samenstelling Senaat
Verschillende categorieën senatoren
60 leden : 50 deelstaatsenatoren + 10 gecoöpteerde senatoren (35N, 24F, 1D)
Verdeling zetels tussen verschillende politieke formaties
Aanwijzingsvoorwaarden : nationaliteit, bur & pol rechten, 18j , woonachtig
Mandaat senator & federaal volksvertegenwoordiger onverenigbaar
Duur mandaat senator : varieert naargelang deelstaat / gecoöpteerd
Indeling leden senaat in taalgroepen
Voor de bij de GW bepaalde gevallen (Franse & Nederlandse taalgroep)
Senator Duitstalige gemeenschap behoort tot geen taalgroep
, Wetgevende vergaderingen van deelgebieden
Éénkamerstructuur
Samenstelling Gewestparlementen
Parlement Waals Gewest
75 leden rechtstreeks verkozen
Mechanisme van lijstverbinding & evenredige vertegenwoordiging
Parlement Brusselse Hoofdstedelijk Gewest
89 leden rechtstreeks verkozen (72F, 17N)
Vrijwaring belangen Nederlandstalige minderheid
Sleutel d’Hondt toegepast op F&N kandidatenlijsten
Taalgroep voor het leven
Verbod tweetalige lijsten bij regionale verkiezingen
Samenstelling Gemeenschapsparlementen
Parlement Vlaamse Gemeenschap
124 leden rechtstreeks verkozen (118V, 6B)
Vlaams Parlement
Parlement Franse Gemeenschap
94 leden onrechtstreeks verkozen (75W, 19B)
Secundair afgeleid mandaat
Parlement Duitstalige Gemeenschap
25 leden rechtstreeks verkozen
Onverenigbaarheden tussen parlementaire mandaten
Deelstaatsparlement & Kamer / gecoöpteerde Senaat
Parlementen verschillende Gemeenschappen
Parlement Franse Gemeenschap & Waals Parlement
Parlement Brusselse Hoofdstedelijke Gewest & Vlaamse Parlement
Gemeenschappelijke regels
Democratisch verkozen mandatarissen
Leden Parlement Franse Gemeenschap zetelen in Waalse Parlement / Parlement BHG
Zittingsperiode deelgebieden : 5 jaar (geheel vernieuwd)
Deelstaatverkiezingen dezelfde dag Europese Parlement
Brusselse vergaderingen
GGC, COCOF, VGC
Werking wetgevende vergaderingen
Installatie vergaderingen
Onderzoek geloofsbrieven
Toezicht op naleving verkiesbaarheids- & aanwijzingsvoorwaarden
Gerechtelijke controle van regelmatigheid verkiezingen
Eedaflegging
Wettige eed door Kamerleden & Senatoren, zweren trouw aan GW
Taalkeuze bepaalt taalgroep vergadering
Parlementairen zweren ook trouw aan GW, taal hangt af van wetgevende vergadering
Parlementaire zittingen
Gewone zitting : looptijd 1 jaar
In praktijk bijna permanent zitting
Buitengewone zittingen : Koning recht Kamers bijeen te roepen
Na vervroegde ontbinding / tenuitvoerlegging art 195