Inleiding tot de Rechtswetenschap, prof Tilleman Bernard
Samenvatting en schema's belangrijke onderdelen eerste leerboek uit hoorcolleges en werkcolleges
- Wat is de materie? Federaal of deelstatelijk?
- Wetgevend niveau of uitvoerend niveau?
- Wie heeft de tekst ondertekend?
“wij bekrachtigen” = een wet (wetgevende macht)
“wij besluiten dat” = een besluit (uitvoerende macht)
2) Is het een materiële wet en/of formele wet?
Materiële wet = een door de bevoegde overheid uitgevaardigde rechtsregel met een
algemeen bindend karakter
Formele wet = elke beslissing van de wetgevende macht op federaal of deelstatelijk
niveau
3) Is het materieel en of formeel recht?
Materieel recht = het deel van het recht waarin de spelregels van het
maatschappelijke gedrag inhoudelijk worden bepaald
Formeel recht = het deel van het recht dat de spelregels bepaalt in verband met wat
er moet / wat er kan gebeuren bij niet-naleving van het materiële recht
bepaalt de procedure / vorm
4) Is het een formele bron van het recht?
Materiële rechtsbron = de verschillende maatschappelijke gegevens en de ideële,
eventueel ideologische factoren die de inhoud van een positieve rechtsregel bepalen,
zonder zelf recht te zijn
Formele rechtsbron = de factoren waaruit het positief recht zijn geldingskracht
ontleent
1. Wetgeving (wet in de materiële zin)
2. Het gewoonterecht
3. Algemene rechtsbeginsel
4. Rechtspraak
5. Rechtsleer
1-3: bindend
4-5: gezaghebbend
,Wetgevende macht – le pouvoir législatif
Uitvoerende macht – le pouvoir exécutif
Rechterlijke macht – le pouvoir judicaire
Verordening – un règlement
Ondschendbaarheid van de koning als correlaat van feit dat de koning nooit alleen
kan beslissen – Jamais prince ne peut faillir, que la faute ne vienne de son conseile
Rechtsbron - Source de droit
Rechtsbron – un source de droit
Materiële rechtsbron
De verschillende maatschappelijke gegevens en ideële factoren die de inhoud van het
positieve recht bepalen, zonder zelf recht te zijn. Een voorbeeld is de heersende
godsdienstige traditie, of de politieke machtsverhoudingen, etc.
Formele rechtsbron
In ons rechtssysteem gelden als formele bronnen van recht:
1. De wet (la loi) (in materiële zin), dat is elk algemeen verbindend voorschrift
uitgevaardigd door een bevoegde overheid.
2. Het Gewoonterecht (le droit coutumier ), dat zijn de gevestigde gebruiken die de
rechtsgenoten als bindende rechtsregels beschouwen.
3. De algemene rechtsbeginselen (les principes (m.) généraux du droit ), dat zijn de
ongeschreven gedragsregels die rechtsregels zijn, omdat zij op een bepaald
ogenblik wezenlijk geacht worden voor de samenleving.
4. De rechtspraak (la jurisprudence ), dat is het geheel van de beslissingen waarbij
rechtsgeschillen worden beslecht. Zij hebben hoe dan ook precedentwaarde.
5. De rechtsleer (la doctrine ), dat is het geheel van vrije en wetenschappelijke
juridische geschriften gewijd aan het recht door gezaghebbende auteurs, meestal
rechtsgeleerden. Zowel de wetgeving als de rechtspraak behoeven immers nadere
duiding.
Eerste 3 zijn bindende bronnen, de laatste 2 zijn gezaghebbend
De billijkheid – l’équité (f.)
Naar billijkheid - ex aequo et bono
, Formele wet
Elke beslissing gestemd door de WM (op niveau federale overheid of deelstaten). Het gaat
hier dus over wetsontwerpen en wetsvoorstellen, en decreten en ordonnanties.
- Decreet: formele wet van de drie gemeenschappen en twee (grote) gewesten
- Ordonnantie : formele wet van het BHG (Brussels Hoofdstedelijk Gewest)
Alarmbelprocedure – la sonnette d’alarme
Wanneer er volgens één van de taalgroepen (groupes lingistiques) in de plenaire
vergadering een ‘communautair conflict’ is, kan de procedure opgeschort worden indien ¾
van deze taalgroep daarvoor stemt. Dit is een waarborg tegen minorisering van een
taalgemeenschap.
Bekrachtiging – la anction
Handeling waardoor de Koning zich akkoord verklaart met de door het parlement
aangenomen tekst.
Afkondiging – la promulgation
De Koning bevestigt de wet als hoofd van de UM en beveelt om deze ten uitvoer te brengen.
Dit is verplicht nadat de Koning de tekst bekrachtigd heeft.
Bekendmaking – la publication
Het bekend maken van de rechtsregels in het Belgisch Staatsblad (Moniteur Belge). Een wet
treedt pas in werking (entrée en vigueur) op de tiende dag na de publicatie, tenzij het
uitdrukkelijk vermeldt wordt in de tekst wanneer de wet in werking treedt.
Inwerkingtreding – l’entrée en vidueur
Gewone wet – une loi ordinaire
- Aanwezigheidsquorum: helft van de leden
- Meerderheidsquorum: gewone meerderheid
Onthouden in aanmerking voor aanwezigheidsquorum, niet voor bepalen
meerderheid (Art. 53 Gw.)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur student78. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
