Inleiding tot de Rechtswetenschap, prof Tilleman Bernard
Samenvatting / schema's belangrijke onderdelen eerste leerboek afdeling 1 uit hoorcolleges en werkcolleges
Recht als maatschappelijk fenomeen. Geheel van algemene* (on)geschreven regels voor
uiterlijke gedragingen (gedragsregels, niet gedachten) van in maatschappelijk verband levende
mensen (geen dieren dierenrechten zijn wetten voor mensen) Art. 3.39 BW, waarvan respect
wordt afgedwongen door de overheid.
Doel: mensen in hun onderling verkeer te ordenen en beschermen
*voor discriminatie te voorkomen, ‘vrouwe lustitia is blind’
Vb. Eline mag niet doden, maar niemand mag dat
Ook relatief: heeft betrekking tot bepaalde soort gevallen
Niet voldoende om favoritisering to voorkomen formulering & gelijkheidsbeginsel
Subjectief recht – le droit subjectif
Recht bekeken vanuit het individu. Aanspraak id een persoon aan rechtsnorm ontleent, hetzij
om een zaak te gebruiken, hetzij om van een ander individu een prestatie te vereisten.
- Subjectief rechten = door objectief recht beschermde aanspraak op andermans gedrag
Vb. iemand eigendomsrecht
- Objectief recht = regelt en beschermt subjectieve rechten
Vb. eigendomsrecht
Rechtssubject – le sujet de droits
Drager van juridische rechten en plichten.
Iedere daad van een mens (ineen andere dan contractuele context) die een ander schade
veroorzaakt is verplicht tot schadeloosstelling (=iemand zo goed mogelijk plaatsen in de
hypothetische toestand, mocht de onrechtmatige daad nooit hebben plaatsgevonden)
1. Fout – la faute
Objectieve component
o Overtreding van de algemene zorgvuldigheidsnorm ‘bonus pater familias’ (culpa levis
abstracto) ; iemand met een ernstig verantwoordelijkheidsgevoel, een voorzichtig en
redelijk persoon (art.1383 BW)
inspanningsverbintenis (middelen)
o overtreding specifieke norm (bv: slagen en verwondingen)
resultaatsverbintenis
Subjectieve component:
Kijken of de persoon zelf aansprakelijk kan zijn, minderjarigheid en geestgestoordheid spelen rol.
‘in staat zijn om bewust te handelen’
o Schuldbekwaam
Leeftijd (onderscheidingsvermogen) 6/7j
Geesteszieken (uitz. Art. 1386 bis oud BW)
o Toerekenbaarheid: vreemde oorzaak
2. Schade – le préjudice: zonder schade is er geen fout. Kan morele en lichamelijke schade zijn
a. Integrale schadeloosstelling van (im)materiële schade: geheel van
herstelmaatregelen die voornamelijk als doel hebben de benadeelde in een
hypothetische toestand te plaatsen, waarin hij verkeerd zou hebben moest de
onrechtmatigheid zich nooit hebben voorgedaan
b. Geschonden belang dat leidt tot een in geld waardeerbaar verlies
Schending van subjectief recht noch noodzakelijk, noch voldoende
Beroepsactief persoon zwaardere economische schade tov gehandicapt persoon
3. Oorzakelijk verband – le lien de causalité: Dominante causaliteitsleer = de equivalentieleer
Zou de schade zich hebben voorgedaan, zoals in concreto heeft voorgedaan?
Equivalentietheorie: conditione sine qua non (=zou het ongeval zich hebben voorgedaan, zonder dat
dit feit gebeurd zou zijn?)
Pantoffel-eierschedel arrest; er wordt geen rekening gehouden met eventuele toestand van het
slachtoffer
Theorie adequate oorzaak: waarschijnlijkheidstest (=hoe waarschijnlijk is het dat deze gevolgen
voortvloeien uit de daden)
Andere leer = adequatieleer, wordt minder gevolgd hier in België. Leer van de efficiënte oorzaak
Enkel die antecedenten die niet weggedacht kunnen worden, wegfilteren van inadequate oorzaken.
Rechter kijkt als getuige naar de zaak
, Rechtsregels: rechtsplichten en verbintenissen
Imperatieve regels, houden een verplichting of een verbod in
Imperatieve regels = vertellen wat anders kan, niet anders mag
Permissieve regels houden indirect verbod in
Recht of vrijheid voor A = gebod aan B om dat te respecteren
Vb. Cf. Art 544 BW = iemands recht op eigendom is een anders verbod voor het stelen van dat
eigendom
Beperken zich nooit tot feitelijke vaststellingen
Altijd imperatief, het is van dat het moet
Cf. Art. 159 Gw. verbiedt rechters onrechtmatige administratieve beslissingen toe te passen
Regels die helpen andere rechtsregels te formuleren
Attributieve regels = gedragsregels voor de overheid, kennen bevoegheden toe
Rechtsplichten: worden geen subjectief recht voor anderen gevreerd, o.b.v. normen
Verbintenissen: juridisch afdwingbare veplichtingen
Deductieve methode
Gebruikt bij concrete toepassing rechtsregels Vertrekkend vanuit algemene (rechts)regels, waaruit
men gevolgen afleidt voor concrete gevallen
Gebonden bevoegdheid – la compétence liée
Overheid geniet geen enkele vrijheid, de wet bepaalt inhoud/voorwerp van de beslissing zodra
gestelde voorwaarden vervuld zijn. (Vb. vergelijkend examen)
Geen ruimte voor beoordelingsvrijheid / beleidsvrijheid
Wet bepaalt vorm en inhoud van een beslissing
Burgers wel subjectief recht: verpllicht oevrheid op een manier te handelen (objectieve
rechtsplicht, waardoor een subjectief recht ontstaat
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur student78. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
