Psychologie deel 1
Wat is psychologie
Inleiding
Psychologie probeert het menselijk gedrag te begrijpen
- gedrag systematisch observeren
- kijken hoe het gedrag beïnvloed wordt
- theorieën opstellen over interne processen denken, voelen, willen
Wetenschappelijk onderzoek dient methodisch, gecontroleerd, verifieerbaar en representatief te zijn
Psychologie is de kennis die ontstaat uit het systematisch zoeken naar kennis voor het menselijk
gedrag
-gedrag in brede zin gedrag, gedachten en gevoelens
- complex samenspel van diverse factoren bio-psycho-sociaal model
Mischel (Stanford University jaren 70)
test over frustratietolerantie = in staat zijn om behoeften uit te stellen
(de marshmallow test met 4 jarige)
Psychologie = een gedragswetenschap
eten= gedrag een complex gebeuren
- bio genetisch, biologisch, lichamelijk
- psycho gedragingen, gedachten en gevoelens
- sociaal familietoestand, socio-economische toestand, leefomgeving, cultuur en peers
bij eet of voedingsproblemen multifactorieel hoort een accurate diagnose en een
gepersonaliseerde aanpak
Oorsprong van de psychologie
Ebbinghaus (1885) : van het oudste onderwerp zullen we de nieuwste wetenschap maken
Oud onderwerp nieuwe wetenschap
Oud onderwerp zo oud als de mens
Waarom doet men wat men doet
-psychè-logos: leer van de ziel
filosofie (filosoven trachten hier een antwoord op te geven)
Nieuwe wetenschap: einde 19de eeuw
- psychologie los van de filosofie: zielkunde gedragsleer (verklaren van het gedrag van de
mens)
- wordt gezien als een aparte wetenschap/ zelfstandig wetenschap (werkterrrein,
onderzoeksmethoden,…
- werkwijze = experimenten
, Oorsprong psychologie
-1979: eerste labo voor experimentele psychologie in Leipzig door Wilhelm Wundt
-doel: algemene uitpsraken of wetmatigheden te formuleren over gedragingen en psygische
processen
-methode: objectieve, empirische(feitelijke) en verifieerbare informatie
-James is de grondlegger van de psychologie in VS
kritisch denken, minder experimentalist
-Titchener: structuurrealisme
experimentele methoden en systematische introspectie
Ontwikkeling van de psychologie
Gestaltepsychologie
Gestaltepsychologie structuurrealisme
- elk complex proces= combinatie van elemenatire componenten (sensaties, beelden of
gevoelens)
Gestaltepsychologie
-Het geheel is meer dan de som van de delen`
Visuele illusies zijn niet te verklaren zonder de afzonderlijke elementen
-Waarneming > reeks onafhankelijke sensaties
een liedje of een melodie is niet hetzelfde als we die gaan ontleden aparte muzieknoten
-De mens is niet de beschouwen als de som van een reeks onafhankelijke elementaire
gedragingen
- Aha-erlebnis “het licht zien”
-de mens is gericht op het waarnemen van structruren
eerst het geheel dan de delen en later pas de details
als we een persoon zien zien we eerst de persoon daanra het hoofd en dan zien we de kleur
ogen
belang voor de hedendaagse psychologie
-waarnemingpsychologie
-geheugen ( vertekeningen, vervormingen gestalt
mensen gaan herinneringen onbewust vervormen in de richting van logische gestalten
Het geheel is meer dan de soms van de delen
Behaviorisme
Nadruk op het gedrag dat via directe obesrvatie kan worden bestudeerd
,-Watson 1913 beginpunt van het behaviorisme
Psychologie als het wetenschap van het gedrag direct observeerbaar gedrag
Studie van relatie tussen het observeerbare stimulus (S) en het observeerbaare gedrag (R)
-Stimulus en reactie
geen interne psychische processen
wel objectief waarneembaar en meetbaar
Operationele definitie (‘honger’ aantal uur zonder eten)
Een hond die 4 uur geen eten heeft gehad zal anders reageren dan een hond die 48 uur geen eten
meer heeft gehad
S-R behaviorisme
- aangeboren s-r connecties (reflexen) ontwikkelen tot complex arsenaal van stimulus-respons
associaties voa conditionering
Little Albert experiment
-Aangeleerde reacties op veranderingen in omgeving
- gedrag (r) is een automatische reactie op een bepaalde stimulus (s)
R wordt voorspelt door S
-Skinner: S lokt automatisch R uit ( geen tussenliggende processen nodig)
S-O-R neobehaviorisme
O is een mediator tussen S en R verklaart de link tussen R en S
O (Organisme) = interne processen ( niet rechtsreeks observeerbaar)
O is voorgeschiedenis van een persoon tov stimuli, biologisch bepaalde behoeftetoestanden
bv iemand eet veel lekker vinden
omdat die persoon honger heeft
uit angst voor straf
…
Psycho-analyse
Het bewust zijn en het obesrveerbaar gedrag als oppervlakkig beschouwen en is geïnteresseerd in het
onbewuste
Sigmund Freud is de grondlegger van de psycho-analyse
menselijk handelen en denken worden grotendeels bepaald door driften die verankerd zijn in het
onbewuste
conflicten of moeilijkheden uit de jeugd die door de patiënt uit het bewustzijn verdrongen werden is
de basis voor latere problemen
, Topografisch model van de psyche
Bewust: gedachten, waarnemingen, gevoelens, verlangens,
herinneringen, waar we van bewust zijn, hier kunnen
we rationeel over denken en spreken
Inhoud is beperkt dus niet alle herinneringen worden
continu bewaard
Voorbewust: alle inhouden die grenzen aan ons
bewustzijn zijn deze ‘tijdelijk’ vergeten maar
makkelijk terug bewust gemaakt worden
Onbewust: zijn er nooit bewust van geweest/ wel maar om
diverse redenen naar ons onbewust niveau verdrongen hebben
inhoud hebben we als onaanvaardbaar of onaangenaam
ervaart hebben zoals moeilijke situaties, verdriet, pijn, conflicten,
…
Structureel model van psyche
De “3” lagen in de mens
- het ES (latijn:ID)
- het ICH (latijn:EGO)
-het ÜBER-ICH (latijn:SUPER-EGO)
ontstaat tijdens de eerste levensjaren van de mens
ES = plaats waar behoeften (honger, slaap, wartme), driften en verlangens zich situeren
- lustprincipe: streven naar onmiddelijke behoeftebevredeging
- aanwezig bij de geboorte
Afhankelijk van omgeving voor lustbevredeging
leven van baby: streven naar lust vs ervaren van onlust
vanuit dat conflict onstaat het ICH
ICH= zetel van de gecontroleerde gedachten en handelingen
- het ICH: realiteitsprincipe
ten dienste van het es
ontwikkeld strategieën ifv bevredeging en realiteit rekening houdend met omgeving en realiteit
ontstaat op jonge leeftijd en afhanekelijk van de opvoeding
behoeften leren uitstellen om straf te vermijden en liefde te krijgen
ÜBER-ICH= normsbesef, het zich eigen maken van normen en waarden
-internaliseren van eisen en verwachtingen van directe sociale omgeving (vooral regels van ouders)
- zelf observatie, zelfkritiek en reflectieve en oordelende mogelijkeheden
moet ES in toom houden
Constante spanning tussen ES, ICH, ÜBER-ICH
mens is niet bewust van conflicten door verdringing
afweermechanisme die automatosch in gang worden gezet zoals verdrinning of ontkenning
