Resume
Samenvatting Juridische Aspecten Van de Informatiemaatschappij
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting van de lessen JAVIM. Met dit document behaalde ik 15/20 in 1ste zit.
[Montrer plus]
3 revues
Par: Rechtenstudent1999 • 9 mois de cela
Sentences/structure sometimes very chaotic/incomprehensible
Par: besnikljatifi8 • 9 mois de cela
Par: zeeshantahir • 2 mois de cela
Aperçu du contenu
JURIDISCHE ASPECTEN VAN DEINFORMATIEMAATSCHAPPIJ
PRAKTISCHE INFORMATIE
Het vak is een capita selecta, een selectie van juridische vraagstukken die relevant zijn inzake de
betrokken materie. We behandelen deze thema’s vanuit het Burgerlijk en Gerechtelijk recht. We
gaan steeds eerst proberen begrijpen waar het om gaat en vervolgens analyseren welke
rechtsvragen dit in de praktijk oproept. We gaan hierbij kijken naar de actuele juridische stand van
zaken, de tekortkomingen hierbij en de mogelijke oplossingen en evoluties. Er is dus ook een
uitsluiting (in de regel) van andere rechtsdomeinen, w.o. publiekrecht (bv. regulering van het
medium, strafrecht, bv. computercriminaliteit). Er zijn ook overlappingen: internationaal
privaatrecht, economisch recht (zo veel mogelijk, maar niet geheel uit te sluiten…).
Er zijn 4 clusterthema’s: Intellectuele rechten, Recht op privacy, Overeenkomstenrecht en
Aansprakelijkheidsrecht.
− Haar opzet gaat verder dan “kennis”, ook:
o Interesse en enthousiasme opwekken
o Autonoom en kritisch denken stimuleren
− Maar haar opzet is beperkt:
o In omvang
o In diepgang
− Zoals “in het vak”:
o Eerst proberen te begrijpen waar het om gaat
o Daarna nagaan welke rechtsvragen dit oproept
▪ Wat de actuele juridische stand van zaken is
▪ Of de huidige stand van het recht nog toereikend is, welke knelpunten
kunnen worden geïdentificeerd en welke mogelijke voorstellen/oplossingen
zijn er
− Recurrente (nagestreefde) structuur:
o Inleiding (algemeen kader)
o Bestaand recht terzake
o Komend recht terzake
Sommige gastcolleges kunnen in het Frans of Engels plaatsvinden. Soms zal er voorbereiding
verwacht worden voor colleges: Artikels lezen, een video bekijken, een opzoeking doen, etc. Dit
staat niet op punten, maar hierover wordt interactie gevoerd in de les.
Studiemateriaal: wetteksten, colleges, slides, achtergrondinformatie (leesmateriaal), eigen
notities en eventueel presentaties van oude studenten. Het is beste om voor te bereiden want
anders kan je niet volgen.
Evaluatie: Mondeling examen evt. via Teams van ongeveer 15 minuten. Het examen bestaat uit 2
vragen, zonder schriftelijke voorbereiding. Het is niet de bedoeling dat uw antwoord
papegaaienwerk is, je moet aantonen dat je inzicht hebt, kritisch bent, etc.
1
,INLEIDING TOT HET OPLEIDINGSONDERD EEL
1 TERMINOLOGIE
IT = Informatietechnologie: een vakgebied dat zich bezighoudt met informatiesystemen,
telecommunicatie en computers.
→ Ter info: de eerste “personal computers/ PC” is ontstaan in de jaren 80. Van IT is er een
verschuiving gekomen naar ICT.
ICT : informatie- en communicatietechnologie: een vakgebied dat zich bezighoudt met
informatiesystemen, telecommunicatie en computers, inclusief het ontwikkelen en beheren van
systemen, netwerken, databases en websites (maar met nadruk op communicatie)
→ Internet (publiek in het algemeen) is ontstaan in de jaren 90.
→ Wifi = wireless Fidelity / Draadloze netwerken
→ Smartphone: mobiele telefoon met capaciteiten van een PC en internetmogelijkheden, inclusief
het installeren van apps.
Informatiemaatschappij: Een maatschappij waarin de creatie, distributie, verspreiding, het
gebruik en integratie en manipulatie van informatie een belangrijke economische, politieke en
culturele activiteit is. De informatiemaatschappij is in gang gezet door technologische
ontwikkelingen.
2 BELANG/ROL VAN TECHNOLOGIE
2.1 BELANG VAN TECHNOLOGIE IN DE KUNST
Het is vaak in de kunst, door middel van fantasie, dat iets voor het eerst geïntroduceerd wordt.
→ Voorbeeld: Film Metropolis (van Fritz Lang) was een kunstfilm gemaakt in 1927 dat gaat over een
robot. In 1927 werd hierom enorm gelachen, dit was toen heel vreemd. Vandaag is het idee van
een robot niet zo spectaculair.
In 1927 werd hierom enorm gelachen, dit was toen heel vreemd. Vandaag is het idee van een robot
niet zo spectaculair. Het verhaal draait om een futuristische stad in het jaar 2026, waarin de mensen
zijn opgedeeld in 'denkers' die in luxe boven de grond leven en de 'werkers' die zwoegen in de mijnen.
Een bijna Bijbelse vrouw genaamd Maria komt op voor de rechten van de werkers en zegt hun niet in
opstand te komen maar de komst van een bemiddelaar af te wachten. De burgemeester van de stad
laat Maria opsluiten en een robot haar vorm aannemen; deze robot speelt vervolgens de werkers tegen
elkaar uit en organiseert een opstand in de mijnen, waarbij de mysterieuze 'M-Machine' wordt
vernietigd en de reservoirs van de stad overstromen, waarbij de kinderen van de werkers dreigen te
verdrinken, maar op het nippertje worden gered door de inmiddels ontsnapte 'echte' Maria en de
burgemeesterszoon. Wanneer de robot-Maria, die verantwoordelijk wordt gehouden voor de chaos,
levend wordt verbrand, ontdekt men dat het geen echt mens is. Uiteindelijk verzoent de zoon van de
burgemeester de twee groepen in zijn rol als bemiddelaar.(Bron:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Metropolis_(film))
→ Voorbeeld: Modern times is een film van Charlie Chaplin (1936) waarin hij in een fabriek werkt
dat permanent wordt gecontroleerd door camera’s. Vandaag is dit normaal, vroeger werd dit zeer
vreemd gevonden. Het was voor het publiek in die tijd zeer lachwekkend om zich een maatschappij
in te beelden waar je permanent gefilmd wordt door camera’s op de werkvloer.
Als een kudde schapen komt een grote groep arbeiders uit de ondergrondse en stroomt de fabriek
binnen. Een van hen is Charlie, de zwerver. In de fabriek staan absurdistische machines die bediend
moeten worden en de werkers worden bewaakt door middel van camera's en beeldschermen. Chaplin
werkt aan een lopende band en is voortdurend aan het schroeven.Op een zeker moment slaan bij hem
de stoppen door. Hij rent de straat op, valt vrouwelijke passanten lastig met zijn gereedschap, wordt
2
,door de politie achtervolgd en rent weer de fabriek in, waarbij hij wel eerst even stopt om de prikklok
te bedienen.Hij wordt ontslagen en ziet op straat een vrachtwagen voor houttransport met overlengte
voorbij komen, die zijn rode vlag verloren heeft. Hij doet moeite de vlag weer aan te brengen maar
wordt onder de voet gelopen door een groep demonstranten. Hij raakt betrokken bij de
schermutselingen tussen de demonstranten en de politie en belandt in een gevangenis. Daar herwint
hij het respect van de directie omdat hij ongewild, onder invloed van cocaïne, een uitbraak van de
gevangenen weet te verhinderen. Kort voor zijn vrijlating treedt in de film als gevangenispriester Cecil
Reynolds op, een met Chaplin bevriende hersenchirurg. Hij wordt vrijgelaten en krijgt een baantje als
nachtwaker in een warenhuis, dat hij weer verliest doordat hij op zijn werkplek met een jong
straatmeisje, die hij tijdens de demonstraties ontmoet had, de nacht doorbrengt. Het meisje vindt
ten slotte een baan als danseres in een etablissement waar ook Charlie aangesteld wordt als kelner.
Als kelner is hij niet bijzonder succesvol maar als zanger wel. Wanneer de wettelijke toezichthouder
van Gamine ten tonele verschijnt, weet het paar te ontkomen en wandelt gezamenlijk de zonsopgang
tegemoet. (bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Modern_Times_(film))
→ Voorbeeld: “Big Brother is watching you” is een boek van George Orwell geschreven in 1984. In
deze roman wordt opnieuw iedereen in de gaten gehouden door camera’s. Dit werd toen gezien als
science fiction. Vandaag is camerabeveiliging een normaliteit.
In de roman 1984 uit 1948 beschreef Orwell een maatschappij die volledig wordt beheerst door een
almachtige dictator ‘Big Brother’ die iedereen in de gaten houdt via camera’s. Het verhaal speelt zich
af in de toekomst, namelijk in 1984, waarin de wereld gedomineerd wordt door drie oorlogvoerende
totalitaire staten. De hoofdpersoon in het boek is Winston Smith, een minder belangrijke
partijfunctionaris die voor zijn werk bij het ministerie van Waarheid archieven moet vervalsen. Dit
gaat echter tegen zijn principes in, waardoor Smith zich besluit te verzetten. Hiermee jaagt hij de
staat tegen zich in het harnas, die geen ruimte biedt voor individualisme.
2.2 BELANG VAN TECHNOLOGIE IN DE MAATSCHAPPIJ
Technologie is zeer belangrijk in de maatschappij in die zin dat het de maatschappij doet
evolueren, maar ook omdat het aanleiding kan geven tot grote maatschappelijke gebeurtenissen
en bewegingen.
→ Voorbeeld: tijdens de arabische lente (2011) werd in Egypte een enorme oproep gedaan op sociale
media om te betogen tegen het totalitair regime van president Moebarak op het tahirplein in Cairo.
Omdat via internet overal werd verspreid. Dit heeft geleid tot zijn aftreding. Sociale media en
technologie kan dus enorme gevolgen hebben en grote politieke invloed hebben.
→ Voorbeeld: Presidentiële campagne van Donald Trump in 2016 en het Cambridge analytica
schandaal: CA was een bedrijf dat personal data verzamelde en deze gegevens werden gebruikt om
doelpubliek te tracken die zou kunnen stemmen voor Donald Trump, zonder dat de data subjecten
hiervan op de hoogte waren. Geprobeerd te verkiezingen te manipuleren.
→ Voorbeeld: Me too movement op sociale media heeft geleid tot openbaarmaking van feiten van
seksisme en seksuele aanranding.
2.3 BELANG VAN TECHNOLOGIE IN DE ECONOMIE
→ Nu vindt de 3de industriële revolutie plaats. Er is een enorme technologische evolutie aan de gang
met betrekking tot IT.
[1e : gietijzer en stoommachines (18e eeuw)]
[2e : staal, elektriciteit, aardolie en auto-industrie (19e eeuw)]
3e : IT → diensten- of kenniseconomie
3
, 2.4 BELANG VAN TECHNOLOGIE IN HET RECHT
Vanaf volgende week gaan we het hebben over het recht, nu gaan wij het over wat technologie kan
doen met het recht.
Uitgangspunt: De doelstelling van recht is samenleving mogelijk maken via afdwingbare regels.
Recht houdt ook in dat je sanctionerend moet kunnen optreden omdat niet iedereen zich aan de
regels houdt.
Kenmerk: relatief in tijd en ruimte -> mogelijke kritiek: “loopt achter op de feiten”.
Er is eveneens een interactie tussen technologie en recht. Deze interactie roept 2 VRAGEN op:
1. EERSTE VRAAG: als een nieuwe technologie ontwikkeld wordt, moet het recht dit dan
reguleren? Moeten aspecten van nieuwe technologieën (zsm) geregeld worden in
wetgeving?
→ Wetgeving loopt meestal achter op (technologische/maatschappelijke) ontwikkelingen.
Dit is logisch want het recht kan niet iets regelen dat nog niet bestaat. De vraag is of
juridische aspecten van nieuwe technologieën zo snel mogelijk juridisch geregeld zouden
moeten worden?
Voordelen van wetgeving:
− Wetgeving heeft legitimiteit want het is het resultaat van een democratisch proces;
− Wetgeving is transparant dankzij de publicatie ervan;
− Wetgeving biedt rechtszekerheid.
Nadelen van wetgeving:
− Deze materie vergt technische expertise en inzicht in de gevolgen ervan op lange
termijn, dit is niet altijd aanwezig in de wetgeving. Wetgevers beschikken vaak niet over
voldoende specifieke expertise.
− Een democratisch proces vergt tijd, maar snelle technologische ontwikkelingen zijn
tegen dan vaak al achterhaald. Het wetgevingsproces kan de snelle ontwikkelingen niet
volgen.
− Dikwijls is er nood aan internationale consensus want het zijn grensoverschrijdende
materies, maar ook dit is (nog meer) tijdrovend en technologie evolueert hiervoor te
snel.
2. TWEEDE VRAAG: kan technologie het recht overbodig maken?
→ Zou technologie ervoor zorgen dat er geen recht meer nodig is (met betrekking tot
technologie alleszins)? Zijn er alternatieven voor wetgeving?
− Men zou zich kunnen baseren op ethiek en morele normen en waarden, maar het
Probleem hierbij is dat niet iedereen de zelfde ethiek heeft en dat niet iedereen
überhaupt ethische redeneringen of morele normen volgt. Ethiek is dus moeilijk
afdwingbaar. Nadeel: geen afdwingbaarheid
− Is het voldoende de regeling van technologie over te laten aan marktregulering? Dit zou
voordelen kunnen hebben omdat marktregulering heel snel gaat, maar het nadeel is dat
er geen bescherming van zwakke partijen is van zwakke partijen als men het louter
overlaat aan marktregulering. Grote multinational worden veel te machtig en zijn enkel
uit op winst. Nadeel: geen bescherming van de zwakkere partij
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur VUBLAW98. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €15,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
85651 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans