INLEIDING + HOOFDSTUK 1
Omgevingsrecht gaat over de leefomgeving → Kan gaan over klimaat, kappen van bos, …
- Omvat 2 rechtstakken: milieu recht en ruimtelijk ordeningsrecht
1. BESTUURSRECHT (= ADMINISTRATIEF RECHT)
1.1. OMSCHRIJVING EN SITUERING
Bestuursrecht = recht m.b.t. de organisatie, bevoegdheden, werking en optreden van de bestuurlijke
overheden en de rechtsbescherming van de bestuurde tegen dat overheidsoptreden.
- Centraal: de overheid/bestuur
- In BE is de scheiding der machten een algemeen rechtsbeginsel dat aan de grondslag ligt van heel wat
bepalingen in de GW
o Bestuursrecht heeft voornamelijk betrekking op de UM en haar relatie met de burger
- Oorspronkelijk is bestuursrecht ontstaan als uitzonderingsrecht op het PVR – bestuursrecht was
verzamelterm voor uitzondering op PVR ten gunste van het bestuur => bevoorrechte positie om haar taak
van algemeen belang te realiseren
o NU: bestuursrecht => volwaardige, eigen rechtstak => ius commune van de overheid
- Bestuursrecht => fragmentarisch karakter
o Heel veel regels die niet noodzakelijk bij elkaar horen => weinig samenhang tussen de regels
▪ band tussen de regels over domeingoederenrecht en ambtenarenrecht is ver te zoeken
▪ zeer veel uiteenlopende materies maken deel uit van het bestuursrecht (onderwijs,
energie, milieu, ….) => amalgaam aan materies
o optreden van het bestuur kan verschillende vormen aannemen
▪ wetgevende handelingen
▪ jurisdictionele handelingen
▪ uitvoeringshandelingen
o regels over bestuursrecht liggen her en der verspreid
▪ geen algemene wet op bestuursrecht => wordt opgevangen door ABBB
• op lagere niveaus wel initiatieven
o fragmentering op BE niveau wordt nog meer in de hand gewerkt door staatshervormingen
1.2. MILIEURECHT EN RUIMTELIJK BESTUURSRECHT
Omgevingsrecht: situering in het recht
- Vooral bestuursrecht maar niet alleen: dwarsdoorsnede van het recht (omgevingsrecht omvat veel
bestuursrecht maar niet alleen bestuursrecht, ook andere rechtstakken komen erin voor)
o Bv. vergunningsplicht om te bouwen (omgevingsvergunning om te bouwen enz. )
▪ Verlenen van vergunning => dat is wel een onderdeel van bestuursrecht
• MAAR bv. aansprakelijkheid voor milieuschade (bv. 3M => wie gaat er
opdraaien voor de milieuschade?) => dat is weinig bestuursrecht, vooral
aansprakelijkheidsrecht
• MAAR bv. ecofiscaliteit = milieubelasting => meer te maken met fiscaal recht
o DUS: Omgevingsrecht is voor een groot deel bestuursrecht maar niet alleen
Pagina 1 van 12
, - Toenemende invloed op het privaatrecht => omgevingsrecht heeft een invloed op het privaatrecht
o bv. aannemer (= bouwt dingen voor u, legt dingen aan voor u) legt mooie tuin en oprit aan voor u
MAAR het blijkt vergunningplicht te zijn, je diende een vergunning te hebben DUS het is illegaal –
de aannemer die het daar heeft gelegd in opdracht van de eigenaar wilt betaald worden maar de
eigenaar (BH) betaalt niet – RS zegt dat als de aannemer betaling gaat vorderen dat het gaat om
ongeoorloofde oorzaak want er is iets aangelegd zonder vergunning ( de aannemer mag dus niet
betaald worden) – de BH had de vergunning moeten vragen waardoor de aannemer SO is
geworden – dat is geen eerlijke RS – die RS geeft aanleiding tot onbillijke situaties – nu begint er
RS in allerlei richtingen te zijn
o bv. bodemattest bij verkoop van een onroerend goed is vereist => voor verkopen van gronden is
een bodemattest vereist (aanvragen bij de OVAM = Openbaar Vlaamse AfvalstoffenMaatschapij) –
de verkoper moet daar voor zorgen – er is vroeger veel bodemverontreiniging geweest (veel
bodem vervuiling en daarna bodem verkocht) – de koper moet geïnformeerd worden over de
bodem – dus als iemand een grond verkoopt moet hij voorafgaand aan de overeenkomst een
bodemattest leveren aan de koper (om hem te beschermen) – in het bodemattest staan alle
bodemonderzoeken die ooit gevoerd zijn, het kan dus zijn dat er voor dat perceel ooit een
bodemonderzoek is geweest (vaak is het een blanco attest waarbij wordt gezegd dat er geen
gegevens bekend zijn) → moet er al zijn vanaf de onderhandse akte, de verkoopscompromis =>
staat in het bodemdecreet = dat is bestuursrecht, om preciezer te zijn omgevingsrecht => het
omgevingsrecht beïnvloed PVR relaties, het beïnvloedt het overeenkomstenrecht – leidde tot
vragen is bodemattest een nieuwe geldigheidsvoorwaarde voor een overeenkomst? (voor een
geldige overeenkomst: wilsovereenstemming, geoorloofd voorwerp, ….) – sommige RS zegt dat
wanneer het gaat om het verkoop van een onroerend goed dat het gaat om een plechtig contract
en er moet een bodemattest zijn of de overeenkomst is nietig - Hof van Beroep Antwerpen o.a.
zegt dat wanneer het gaat om een koop van een onroerend goed, het is een plechtig contract en
er moet een bodemattest zijn of de overeenkomst is nietig – HvC zegt dat dat niet waar is – het is
geen plechtig contract, het veranderd het burgerlijk recht niet => omgevingsrecht beïnvloed
traditionele leerstokken van het PVR
Omgevingsrecht = milieurecht en ruimtelijk bestuursrecht (ruimtelijk ordeningsrecht)
- Milieubeleid => heeft betrekking op….
o milieuhygiëne: bestrijding van verontreiniging en bescherming van de mens
o milieubeheer: beheer en duurzame aanwending van niet-levende natuurlijke rijkdommen
(bodem, water, enz.) bv. waterwinning, zandwinning, aardoliewinning, steenkool, etc.
o natuurbehoud: behoud natuurgebieden, wilde flora en fauna
- ruimtelijke ordening: heeft betrekking op..
o bestemming van ruimte => hoe we de ruimte moeten indelen
▪ toekenning van functies van gebieden, zoals wonen, landbouw, industrie)
▪ we moeten de ruimte gaan indelen omdat veel functies niet samengaan bv. geen
woonwijk in industriegebied
Beleid inzake onroerend erfgoed (monumenten, enz.) => niet echt milieu en ook niet echt ruimtelijke
ordening – behoort wel tot de omgeving en behoort dus tot het beleidsdomein van het omgevingsrecht
Energierecht (regulering m.b.t. productie, transport, verbruik van energie) = echt een eigen rechtstak – geen
omgevingsrecht maar houdt er nauw verband mee – reguleert het menselijk handelen m.b.t. de productie of
ontginning, transport en het gebruikt van energie bv. kernenergie, steenkool, …
Pagina 2 van 12
