BELEID
Deel 1: De PO en de voorziening (op
mesoniveau)
1. Hoofdstuk 1: De PO en Beleid (introductie)
1.1. Introductie
1.1.1. De PO en het opleidingsonderdeel beleid
Beleid= containerbegrip (Heeft versch betekenissen en w op versch manieren gebruikt)
Beleid in onze opleiding verwijst naar …
- Regelgeving en organisatiestructuren in voorzieningen op mesoniveau
Vb. kwaliteitsboek in verschillende organisaties: bevat intake procedures, afsluiten v/e
hulpverleningstraject,.. → wij moeten die uitvoeren maar ook evalueren en bijsturen
- (politieke) beslissingen en regelgeving op macroniveau van het orthopedagogisch grondplan
Vb. Drugsbeleid w in Europese landen anders gevoerd (sommigen legaliseren cannabis bv en
andere niet). Dat drugbeleid (en wetgeving in het algemeen) hebben een impact op
orthopedagogen. In de praktijk is het bv moeilijker voor cliënten om hulp te vragen als je een
verslavingsproblematiek hebt, in een land waar drugs streng verboden is
Beleid op zowel meso- als macroniveau heeft een impact op de client, orthopedagoog en
de voorziening
1.1.2. De PO en Beleid op mesoniveau
De visie en organisatie vd voorziening is bepalend vr het beleid vd voorziening
➔ Ortho moet mee bijdragen aan die visie, de organisatiestructuur (manier waarop ze zich
organiseren om die visie te realiseren), het kwaliteitsbeleid (om de kwaliteit van de
hulpverlening te bewaken),..
Meestal meerdere beleidswerkers in een voorziening om beleid vorm te geven, op te volgen en bij te
sturen + HR-medewerkers, vertrouwenspersoon,…
➔ Wij moeten al die rollen en bevoegdheden i/d organisatie kennen en gebruiken als nodig!!
PBO hebben ook specifieke opdracht in voorzieningen: meer verantwoordelijkheid opnemen,
autonomer werken, meer leiderschap tonen dan bv iemand met een graduaat ortho → om dit te
kunnen doen, heb je inzicht nodig in het beleid op mesoniveau
DLR (domeinspecifieke leerresultaten) bepaald door elk Vlaams opleidingsdomein
= specifieke competenties die de student moet behalen na het volgen v/e specifieke opleiding i/e
bepaald domein
➔ DLR’s vd bachelor ortho bevatten meerdere beleidsgerelateerde opdrachten op mesoniveau:
preventief werken, knelpunten signaleren op organisatie- en beleidsniveau, functioneren in
en bijdragen aan de visie en het beleid van een organisatie
1.1.3. De PO en Beleid op macroniveau
Gaat over: politieke beslissingen en regelgeving door overheden en hun administraties die een impact
hebben op de client, hulpverlening en de ruimere SL
1
, BELEID
Vb. impact v juridisch beleid, economisch beleid, hulpverleningsbeleid,..
Vb. invoering v PVF (politieke beslissing op macroniveau) → daardoor veranderde de relatie tss client,
PBO en voorziening want client kreeg een budget waarmee ze zelf hulpverlening kunnen aankomen
bij een voorziening. Hierdoor kreeg de client ook meer inspraak om zijn hulpverleningstraject vorm te
geven
Impact v beleidsbeslissingen (op macroniveau) kan pos en neg uitvallen:
- Negatief effect op de leefsituatie vd client? → sprake v/e structureel probleem
- Structureel probleem= Door beslissingen en regelgeving meso- of macroniveau komen versch
cliënten in aanraking met dat structureel probleem en herhaalt dat probleem zich bij
meerdere cliënten in hetzelfde schuitje (het is dus clientoverstijgend)
• Kan een schending vd sociale grondrechten/andere mensenrechten vd client
veroorzaken
- Structureel probleem kan ook t.a.v een PBO!! (wij kunnen ook een negatief effect ervaren v
beleidsbeslissingen en regelgeving op macroniveau)
- Structureel probleem kan ontstaan in de organisatie/beleid v de voorziening
Structureel probleem oplossen: signaalfunctie gebruiken als PBO
➔ Signaleren= het informeren v bevoegde/verantwoordelijke personen en instanties op macro-
of mesoniveau over die neg effecten op de client of PBO
➔ Want om verandering mogelijk te maken moet je het probleem signaleren
Als signaleren geen effect heeft: andere structuurgerichte acties ondernemen
1.1.4. De PO en Tendensen
Beleid= een dynamisch gegeven (het is nooit af) → verschillende redenen:
- Beeldvorming en visies bij de bevolking hebben impact op het beleid en kunnen nieuwe
tendensen veroorzaken ih beleid v overheiden: tijdens elke verkiezingsoeriode maakt de
bevolking politieke keuze over hoe de SL er moet uitzien (en gaat dus ook over hoe de
hulpverlening etc er moet uitzien)
- Steeds nieuwe inzichten en innovaties uit de praktijk → zorgen vr nieuwe wetenschappelijke
kennis die blik op hulpverlening kunnen wijzigen (zorgt dus ook vr nieuwe tendensen)
Vb. geloof in technologie en dat deze veel problemen kan oplossen → hierdoor w veel
geïnvesteerd in online hulpverlening, online hulptools, zorgrobots,..
PBO moet effect v beleidstendensen observeren en er kritisch over reflecteren: die ontwikkelingen
hebben impact op de client, de PBO en de voorziening (het beleid is nooit perfect en er kunnen ook
structurele problemen ontstaan)
Vb. digitale kloof: er w verwacht dat je alle financiële zaken online regelt maar heel wat mensen
hebben niet genoeg digitale vaardigheden hiervoor
PBO heeft een verantwoordelijkheid: clienten zijn zich niet altijd bewust vd impact v het beleid op
hun levenssituatie of weten niet goed hoe ze verandering moeten realiseren → jij hebt hier wel
kennis over dus is ook jouw verantwoordelijkheid!!
2
, BELEID
Tendensen:
1.1.5. Conclusie
Inzicht nodig in het beleid vd voorziening op mesoniveau en beleid op macro niveau → om
beleidsgerelateerde opdrachten op te nemen (preventief werken, signaleren, bijdragen ad visie en
organsiatie,..)
1.2. Praktische aanpak olod beleid
Niks belangrijks in dit deeltje van de cursus maar…
- Examen: invulvragen (casussen waarin je ontbrekende concepten zelf moet invullen, je krijgt
hier geen antwoordopties voor) + multiple response vragen (vraag met meerdere juiste
antwoordmogelijkheden)
2. Hoofstuk 2: De PO als deel van de organisatie
2.1. Inleiding
Een voorziening is een doelgerichte organisatie → PBO functioneert in en draagt bij aan die
voorziening
2.2. De voorziening als doelgerichte organisatie
Organisatie= samenwerkingsverband tss meerdere personen om een specifiek doel te bereiken (die
staan omschreven in de missie en visie vd voorziening)
➔ Enkele personen die samen hulp bieden aan een specifieke doelgroep maken dus nog geen
organisatie
Missie= de bestaansgrond vd voorziening → Omschrijft wat de opdracht is en bepaalt mee de
identiteit vd voorziening
- Geeft antwoord op: wie zijn we? Wat doen we? Wie is onze doelgroep?...
- Bij die missie horen waarden
• Waarden= geven richting aan het gedrag van iedereen die deel uitmaakt vd
organisatie
3
, BELEID
• Die bepalen hoe de organisatie haar opdracht gaat uitvoeren en missie en visie gaat
realiseren
• Zijn ook richtinggevend vr manier waarop w omgegaan met stakeholders
• Vb’n. christelijke waarden nastreven, vertrouwen, transparantie, empowerment,..
- Blijft ongewijzigd
Visie= concretiseert het toekomstbeeld vd voorziening en geeft antwoord op: wat willen we zijn? Wat
willen we bereiken?...
➔ Meestal opgesteld voor een bepaalde periode (i.t.t. de missie)
Missie, visie en waarden vd organisatie → maken deel uit vd opdrachtverklaring v/e organisatie
- Heeft 5 functies:
1. Kadergevende functie: Zorgt vr samenhang tss de doelen en taken in de organisatie +
helpt de organisatie om prioriteiten te stellen
2. Onderscheidende functie: geeft de voorziening een duidelijk imago t.a.v. anderen
voorzieningen en ruimere omgeving
3. Evaluerende functie: Toetssteen om haar werking, beslissingen en gedrag te
evalueren
4. Motiverende functie: verklaring werkt motiverend omdat de missie, visie en waarden
aansluiten bij de waarden vd medewerkers + het daagt medewerkers uit (is ook
motiverend)
5. Cultuurvormende functie: schetst een beeld vh gewenste klimaat id organisatie
Vb. klimaat van vertrouwen
- Die opdrachtverklaring zijn dus eigenlijk de doelen die de organisatie wil bereiken
2.3. De voorziening als organisatiestructuur
Organisatiestructuur= taakverdeling in een organisatie met als doel de opdrachtverklaring te bereiken
(hun doelen)
Kan versch vormen aannemen
➔ Afhankelijk vd ondernemingsvorm vd voorziening (zie 2.3.1. die gaat over de versch
ondernemingsvormen die voorzieningen hebben ih orthopedagogisch werkveld): die versch
ondernemingsvormen hebben een andere organisatiestructuur
➔ Afhankelijk v managementkeuzes die de voorziening maakt → resultaat v die keuzes:
organogram (visuele weergave vd organisatiestructuur)
Vb. een organisatie die een functie mediawijsheid aanstelt want ze komen daar veel mee in
contact. Andere organisaties hebben hier misschien geen budget voor of geen nood aan
➔ …
2.3.1. Impact van ondernemingsvorm/ rechtsvorm
Bij het opstarten van een voorziening moet er een doel vastgesteld w: sociaal doel, commercieel
doel,… → afhankelijk van dat doel kiezen ze een geschikte ondernemingsvorm/rechtsvorm (vzw,
stichting, feitelijke vereniging, vennootschap,…)
Federale overheid bepaalt richtlijnen vr de organisatiestructuur v elke ondernemingsvorm (krijtlijnen
vr manier waarop de voorziening de samenwerking moet organiseren)
Vb. vzw: minstens 3 bestuurders, feitelijke vereniging: geen bestuurders → hier rekening mee houden
4
